Είσαι εκτός γραμμής…

Posted: by παντιγέρα in Ετικέτες , ,
0
Γενικά είναι κακό να είσαι εκτός γραμμής. Αυτό είναι πάντα το πρόβλημα. Να μην χαλάς την «πιάτσα», οποιαδήποτε «πιάτσα». Μπορεί να ισχυρίζεται ότι είναι συστημική ή αντισυστημική, σε κάθε περίπτωση όμως έχει τους νόμους της, γραπτούς και άγραφους, που θέτουν τα όρια της. Δεν επιτρέπεται να τα παραβιάζεις. Αυτό το πρόβλημα έχουν οι άνθρωποι που φιλοδοξούν να βρίσκονται σε συλλογικότητες, να ζουν μέσα στην κοινωνία και ταυτόχρονα – αν είναι δυνατόν! – να είναι και ελεύθεροι!

Συμβαίνει στα παιδιά μέσα σε μια οικογένεια, που καθώς μεγαλώνουν τείνουν να διαφοροποιηθούν από τις συνήθειες και τους τρόπους του πατρικού σπιτιού και βέβαια ίσως να υποστούν και τις συνέπειες. Γι αυτό συχνά στην εφηβεία προκύπτουν συγκρούσεις που φτάνουν καμιά φορά μέχρι τα άκρα π.χ. «θα σε αποκληρώσω!».




Συμβαίνει επίσης σε άτομα που αντιλαμβάνονται διαφορετικά τον εαυτό τους από το πώς θέλει να τους προσδιορίζει η κοινωνία, όπως οι γυναίκες που δεν μπαίνουν στους γενικά παραδεκτούς ρόλους της συζύγου, της μάνας, της γκόμενας, με αποτέλεσμα να μην μπορούν να ενταχτούν πουθενά, γιατί οι μάνες φίλες τους λένε «εσύ δεν μπορείς να καταλάβεις τι είναι να μεγαλώνεις παιδιά», ή τις αποκαλούνε με αυτόν τον πολύ τιμητικό τίτλο «γεροντοκόρη!» ή οι άντρες τις προσπερνάνε αδιάφορα με ένα σχόλιο όπως «βάλε και καμιά φουστίτσα κοπέλα μου!».

Το παθαίνει και ο εργαζόμενος που δεν περιορίζεται στα του καθορισμένου ρόλου του, αλλά μοιάζει να έχει αξιοπρέπεια και να υψώνει το ανάστημα του, οπότε πολλοί συνάδελφοι τον κοιτάζουν σαν αξιοπερίεργο. Στα σιγανά βέβαια θα του ψιθυρίσουν «καλά του είπες» αλλά θα τον απομονώσουν από την καθημερινή συναναστροφή, επειδή χαλάει κάπως την «πιάτσα», μπορεί και επειδή δουλεύει περισσότερο ενώ οι άλλοι κάθονται. Δημιουργείται μια σιωπηρή συνωμοσία, που δεν έχει ποτέ ομολογηθεί ρητά, αλλά γίνεται σαφής στους μυημένους.

Το ίδιο γίνεται και με κάποιον που βρίσκεται σε ένα πολιτικό χώρο που χρησιμοποιεί ένα συγκεκριμένο λεξιλόγιο και συντακτικό ομιλίας και συμπεριφοράς, και ξαφνικά αυτός εισάγει κάποιες δικές του λέξεις και φράσεις, δηλαδή τον δικό του τρόπο σκέψης. Αμέσως εμφανίζεται ως ξένο σώμα. Αυτή η αναγνώριση γίνεται σχεδόν αυτόματα, μόλις τολμήσει και πει αυτό ακριβώς που σκέφτεται, να εκφράσει αυτό ακριβώς που αισθάνεται και όχι να μαϊμουδίσει και να μιμηθεί τα λόγια και τους τρόπους της ομάδας. Τότε, σαν από ένστικτο, απομονώνεται από όλους που τραβιούνται μακριά του, όπως υποχωρεί το κύμα από την ακτή, γίνεται ας πούμε επικίνδυνος, μόνο και μόνο επειδή διαφοροποιείται από την ομοιογένεια του συνόλου, συχνά ανεξάρτητα από το περιεχόμενο των λόγων του. Κυρίως έχει σημασία να είσαι ίδιος και όχι κάτι άλλο, ξένο. Μπορεί να υπάρχει ένας χρόνος ανοχής, όπου έχεις το περιθώριο να αφομοιωθείς. Αν παρόλα αυτά παραμείνεις διαφορετικός, δεν μοιάσεις, είσαι εκτός, εκτός ορίων. Δύσκολα θα τραβήξεις, εσύ ο ένας, τους πολλούς προς το μέρος σου. Υπερισχύει η κατεστημένη πλειοψηφία, πολύ περισσότερο που δεν σκοπεύει να παραδώσει τα σκήπτρα έτσι εύκολα, ακόμα κι αν αναγνωρίσει κάποιο δίκιο σε ότι κάνεις.

Γενικά αυτή η δουλειά, της διαφοράς, είναι κάπως δύσκολη, αλλά η μόνη δημιουργική, και θέλει δύο: αυτόν που επιμένει στο παλιό, και τον αιρετικό, που όμως δεν έχει λόγω ύπαρξης παρά επειδή κάτι του αντιστέκεται. Σ’ αυτό το μαλλιοτράβηγμα, βρίσκεται η ζωή, και όχι στο μονόλογο. Οπότε ας λασκάρουν λίγο οι κατεστημένες ομάδες και ας μην εγκαταλείψει ο ξένος, σπρώχνοντας μαλακά προς τα μπρος. Σύντομα θα βρεθεί κάποιος καινούργιος να τον αμφισβητήσει.

Κ.Κ.


Πηγή: http://antisomata.wordpress.com

Συνέχεια...
0

Από παλιά δημόσια σε συνελεύσεις είχα υποστηρίξει ότι πρέπει να διαχωριστούμε σε εναντιακούς- μηδενιστές, στιρνεριστές και κοινωνικούς αναρχικούς, όπως και σε αναρχικούς ολοκληρωτιστές και αναρχικούς της άμεσης δημοκρατίας – της οποίας είμαι οπαδός- . Παραμένω αυτής της άποψης. Τώρα, πώς γίνονται πολλές από τις συνελεύσεις, τι είδους συνδιαμόρφωση υφίσταται κατά τη διαδικασία λήψης των αποφάσεων και πώς υλοπιούνται αυτές οι αποφάσεις, είναι το ζητούμενο. Θα μου πείτε ότι οι “ανοιχτές” συνελεύσεις του χώρου αντανακλούν τη μορφή, το επίπεδο και το περιεχόμενο των ομάδων.



Κατ΄ αρχή μιλώντας για τις σχέσεις των ομάδων θέλουμε να ξεκαθαρίσουμε τα έξης: Πιστεύουμε ότι απέχουμε αρκετά από τις διαδικασίες εκείνες της συγκρότησης ενός συνθετικά ενοποιητικού πολιτικοκοινωνικού σχήματος που να εκφράζει αν όχι όλες (κάτι που δεν είναι στις προθέσεις μας) τουλάχιστον αρκετές αναρχικές αντιεξουσιαστικές συλλογικότητες και ομάδες. Λείπει εκείνη η συνεκτική συνείδηση για τη συνδιαμόρφωση ενός ευρύτερου και συντονισμένου πεδίου ιδεών και δράσης, δηλαδή μιας διευρυμένης ελευθεριακής δημόσιας σφαίρας. – Εδώ θα χρειαστεί να κάνουμε μια μικρή παρένθεση για να εξηγήσουμε μερικά πράγματα – . Ένας πρώτος λόγος που υπάρχει αυτή η κατάσταση είναι αυτός της θεωρητικής σύγχυσης γύρω από το ζήτημα της οργάνωσης.

Πολλοί σύντροφοι με εξωγενή θεώρηση από την αναρχική κοσμοαντίληψη έχουν μπερδέψει τον κατακερματισμό με την αυτονομία των ομάδων, άλλοι τον ατομικιστικό μικροαστικό μηδενισμό με τους κοινωνικούς αγώνες.

Ενώ κάποιοι άλλοι τον ελευθεριακό φεντεραλισμό με την κομματική γραφειοκρατία και την πυραμιδωτή κάθετη συγκεντρωτική οργάνωση. Δεν κατανοούν ότι γραφειοκρατία είναι μια μορφή οργάνωσης κατά την οποία οι αποφάσεις παίρνονται στην κορυφή, τις οποίες πρέπει να υπακούουν οι από κάτω και μεταφέρονται διαμέσου μιας σειράς διαταγών – εντολών όπως σε ένα στρατό. Mια γραφειοκρατία δεν είναι μια αληθινή κοινότητα, η οποία προϋποθέτει ένα σύνδεσμο ίσων ανθρώπων που παίρνουν τις αποφάσεις από κοινού και τις μεταφέρουν έξω από το σύνδεσμο επίσης από κοινού.

Αγνοούν ότι από παλιά μια από τις πολλές κατηγορίες που μας προσάπτανε οι εξουσιαστές όλων των τάσεων ήταν και αυτή: «αναρχικοί= ακραίοι αποκεντρωτιστές» και επίσης αγνοούν ότι ο ομοσπονδισμός δηλαδή οι κομμούνες μέσα στις κομμούνες, είναι η φυσική οργάνωση των αναρχικών-αντιεξουσιαστών. Η πραγματικότητα σήμερα όσον αφορά το προχώρημα, τη συνέχεια και το βάθεμα μέσα στην κοινωνία των ιδεών της κοινωνικής αναρχίας δεν είναι και τόσο ενθαρρυντική. Σίγουρα είναι καλύτερα από παλιότερα, όμως τα βήματα είναι μικρά.

Δεν θέλουμε να κάνουμε αυτή τη στιγμή μια αναλυτική ιδεο – χαρτογράφηση αντιλήψεων και ιδεών των αναρχικών στον Ελλαδικό χώρο, αλλά εκτός απειροελάχιστων διαφοροποιήσεων είναι απελπιστικά ίδιες.

Ο σορβονισμός [2] στις συνελεύσεις του χώρου,ο αφορμαλισμός, ο αρνητισμός, ο ομαδισμός, ο νομαδισμός και η ακτιβίστικη σχιζοφρένια με ένα συνοθύλευμα αβαγκαρτιστικού [3] δεξιόστροφου λόγου, περισσότερο ριζοσπαστικά φιλελευθέρου και λιγότερο σοσιαλιστικού, υποβιβάζουν τον αναρχικό – επαναστατικό λόγο και τη σκέψη από μήτρα ιδεών σε στείρο αρνητισμό. Περισσότερο αντι-καπιταλιστές, αντι-κρατιστές και καθόλου μετά, δηλαδη προταγματικοί. [4]

Τι κοινωνική πρόταση έχουμε σύντροφοι; Με τι θα αντικαταστήσουμε την αστική δημοκρατία; Μήπως με μια αναρχική ολιγαρχία; Πώς θα οργανωθεί η κοινωνία; Ως νομάδες, ως αγέλες, ή ως φατρίες; Θα πάμε πίσω στην προ Κλεισθένη εποχή;

Πολλές ομάδες και ομαδοποιήσεις δεν αντιπροσωπεύουν τάσεις ιδεών . Οι περισσότερες συσπειρωμένες γύρω από μια-δυο προσωπικότητες αποτελούν προσωποπαγείς σέχτες, με έντονα ανταγωνιστικές σχέσεις μεταξύ τους, χωρίς αντιπαράθεση ιδεών, αλλά με διαφωνίες στη βάση προσωπικής συμπάθειας ή αντιπάθειας. Αυτές οι ομάδες έχουν την εντύπωση ότι είναι το κέντρο του κόσμου. Ομφαλοσκοπούν, νομίζοντας ότι αυτές είναι και κανείς άλλος. Αυτό ονομάζουμε εμείς ομαδισμό-γκρουπισμό.

Αφορμαλιστικές ομάδες χωρίς μέλη, δηλαδή χωρίς δικαιώματα και υποχρεώσεις, αλλά μόνο με βάση την προσωπική διάθεση που σήμερα υπάρχει και αύριο φεύγει -πολιτικός νομαδισμός- αφού οι περισσότεροι τουλάχιστον στην Αθήνα στριφογυρίζουν δεξιά και αριστερά χωρίς να συνεργάζονται με υπάρχουσες συλλογικότητες ή να δημιουργούν άλλες.

Αυτές είναι επιγραμματικά οι συνθήκες, το κλίμα και τα ήθη που επικρατούν αυτή την στιγμή στο «κίνημα». Το ξέρουμε ότι χρειάζεται περισσότερη εμβάθυνση στο θέμα και στις αιτίες που δημιουργούν αυτές τις καταστάσεις. Το ξέρουμε ότι γενικεύουμε και μπορεί να γινόμαστε λίγο υπερβολικοί στην κριτική μας. Πιστεύουμε όμως ότι η αναρχία και οι αναρχικοί όπως και κάθε τι άλλο δεν είναι και δεν πρέπει να είναι στο απυρόβλητο. Εποικοδομητική κριτική και αυτοκριτική λοιπόν, μπας και αποκτήσουμε αυτογνωσία: δηλαδή, ποιοι είμαστε, τι θέλουμε και πού πηγαίνουμε.

Γι’ αυτό νομίζουμε ότι ένα από τα πρώτα μελήματα όλων εμάς που κινούμαστε σε αυτή την κατεύθυνση και προβληματισμό είναι η συνάντηση, η γνωριμία και η σύσφιξη των σχέσεων μας, η διοργάνωση συναντήσεων, περιφερικών, ανά πόλεων αλλά και πανελλαδικών για την ανταλλαγή απόψεων, ιδεών και δράσεων, και ο συντονισμός των πρακτικών μας. Αυτές είναι για μας και ελπίζουμε και για άλλους συντρόφους κάτι παραπάνω από ζητούμενες ανάγκες. Θέτοντας εξαρχής μια βασική προϋπόθεση: Ότι προχωρώντας σε οποιεσδήποτε μορφές στενής ή χαλαρής συνεργασίας νομίζουμε ότι πρέπει να δεχθούμε δυο βασικές παραμέτρους. Το σεβασμό της αυτοτέλειας – αυτονομίας και ισοτιμίας των ατόμων και των ομάδων στις μεταξύ μας σχέσεις.

Επανειλημμένα και σε ανύποπτο χρόνο είχα τονίσει ότι η πολυπλοκότητα αλλά και το μέγεθος τον προβλημάτων που θα αντιμετωπίσουμε ως «κοινωνία των από κάτω» από την κρίση του συστήματος που δεν είναι μόνο οικονομική αλλά και κρίση θεσμική, πολιτισμική και οικολογική δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί στοιχειωδώς με το υπάρχον μοντέλο ανάπτυξης του αναρχικού κινήματος. Οι ομάδες, ομαδοποιήσεις συλλογικότητες, αν παραμείνουν κλεισμένες στην αυταρέσκεια τους, στον μικρόκοσμο τους χωρίς μια ολιστική αντίληψη των πραγμάτων, χωρίς ένα δίκτυο συνεργασίας και διεύρυνσης της δημόσιας σφαίρας, ή που θα εξαϋλωθούν από τη δύνη των προβλημάτων που απορρέουν από την συστημική κρίση ή θα καταντήσουν σαν τις εσώκλειστες θρησκευτικές αιρέσεις.

Βασικό ιδιοσυστατικό της αναρχικής θεώρησης για την οργάνωση, είναι το άτομο και η ομάδα. Ενώ η αναρχική αντίληψη προωθεί την έννοια για το αυτονομημένο συλλογικό άτομο και την ομάδα σαν συσπείρωση ατόμων και πολιτικό κύτταρο, πυρήνας με αυτόνομη λειτουργία αλλά και με αντίληψη για ευρύτερες συσπειρώσεις, από την άλλη τα φαινόμενα που παρουσιάζονται, του άκρατου ατομισμού και ομαδισμού, αφετηριακά είναι υποπροϊόντα συμπεριφοράς και αντίληψης της λεγόμενης «κοινωνίας της αφθονίας». Έτσι αλλοιώνεται η έννοια της αναρχικής οργάνωσης, εκτός αυτού, και μέσα από μια μεταμοντέρνα – μεταδομική λογική.

Η αποσύνθεση των μαζικών οργανώσεων και κομμάτων σπρώχνει ένα κομμάτι της καταπιεσμένης – εκμεταλλευομένης κοινωνίας – και κυρίως νεολαίων – προς τον αναρχικό χώρο, ο οποίος μην μπορώντας να δημιουργήσει οργανωτικές δομές και υποδομές και να διαπαιδαγωγήσει και να εντάξει τα υποκείμενα, συμπαρασύρεται συνεχώς και ατέρμονα σε λογικές μη οργάνωσης ή μένει σε πρωτόλιες συγκροτήσεις. Έτσι αντί να αυτοπροσδιορίζεται σε σχέση με την υπάρχουσα κατάσταση αφομοιώνει λογικές και αντιλήψεις της μοδός και γίνεται ο αναρχικός χώρος πεδίο λίγο πολύ φιλελεύθερων αντιλήψεων για το άτομο και την κοινωνική συγκρότηση. Κατ΄αυτόν τον τρόπο όμως, – πολλές φορές – ετεροκαθορίζεται από το ισχύον αίσθημα το οποίο παρουσιάζεται σαν αντισυστημικό. [5]

Δεν φετιχοποιώ την οργάνωση ούτε είμαι της άποψης ότι η οργάνωση λύνει όλα τα προβλήματα που απορρέουν από την εναντίωση στο υπάρχον και τους αγώνες ενάντια σε αυτό. Είμαι της άποψης καλύτερα μη οργανωμένοι παρά άσχημα οργανωμένοι και εννοώ άτυπα ή τυπικά ιεραρχικοποιημένοι, μέσα από τυπικές ή άτυπες κάθετες δομές.

Σημειώσεις

1) Μια διευκρίνιση (επειδή τα γραπτά μένουν), μιλάμε περισσότερο για το κινηματικό περιβάλλον της Αθήνας εν έτει 2009.

2) Νεολογισμός, που αναφέρεται στις ελληνικές συνθήκες συνελεύσεων τύπου Σορβόννης και στη «φοιτητικοποίηση» του χώρου, (ιδιαίτερα της Αθήνας).

3) Αβανγκαρντισμός : όρος που χρησιμοποιήθηκε από τα τέλη του 19ο αιώνα αρχικά για να περιγράψει την πολιτική τάση που εμφανίστηκε σε κινήματα νεολαίας, κυρίως της αριστεράς, με βασικό χαρακτηριστικό την αμφισβήτηση του ρόλου της εργατικής τάξης. Σύμφωνα με τους υποστηρικτές της τάσης αυτής, πρωτοπόρα στην επαναστατική αλλαγή της κοινωνίας δεν είναι η εργατική τάξη, αλλά η νεολαία με την αυθόρμητη επαναστατική της δύναμη. Αργότερα ο όρος έλαβε γενικότερη σημασία και αφορά την πρωτοπορία σε πολιτικά, κοινωνικά και καλλιτεχνικά κινήματα.

4) «…Τόσο η θεωρία όσο και η πρακτική του αναρχισμού αποκτούν νόημα μόνο όταν είναι επαναστατικές. Αλλά η διάκριση που συνήθως γίνεται από τους αναρχικούς, ανάμεσα σε επαναστατικές και ρεφορμιστικές ενέργειες, στη βάση της είναι αντιφατική: θεωρούνται επαναστατικές οι βίαιες ενέργειες, και ρεφορμιστικές οι μη βίαιες. Όμως αυτός ο δια-χωρισμός δεν λαμβάνει υπ’ όψει του, τα αποτελέσματα αυτών των ενεργειών, Είναι αναγκαίο να ξεπεράσουμε αυτή την περιορισμένη οπτική, και να εξετάσουμε τις μεταβολές που μπορεί να φέρει στην κοινωνία μια συγκεκριμένη πράξη, ανεξάρτητα αν είναι βίαιη ή «ειρηνική». Επομένως, πιστεύω ότι είναι καλύτερο να εγκαταλειφθεί αυτός ο διαχωρισμός με σεβασμό στις ενέργειες του ατόμου, αφού κάτι τέτοιο μας επιτρέπει να εκτιμήσουμε την ικανότητα ενός συνόλου ενεργειών, βίαιων και μη βίαιων, να προκαλέσουν ριζοσπαστικές αλλαγές στην κοινωνία.

Το πιο σημαντικό πράγμα είναι να κατανοήσουμε ποιες ενέργειες είναι δυνατόν να υπερνικήσουν την «αντίσταση» του παρόντος κοινωνικού μορφώματος. Πώς μπορούν να δημιουργήσουν πρόβλημα στο σύστημα, όπως επίσης και να ξεκινήσουν μια διαδικασία που θα συμβάλλει στη δημιουργία μιας ελευθεριακής κοινωνίας. Το πρόβλημα σήμερα είναι να ανακαλύψουμε την ισορροπία ανάμεσα στην «επαναστατική» και τη «ρεφορμιστική» πρακτική, στοχεύοντας μέρα με τη μέρα, στη ριζοσπαστική αλλαγή. Αν δεν μπορέσουμε να πετύχουμε κάτι τέτοιο, ο αναρχισμός σήμερα είναι κατά-δικασμένος να παραμείνει ένα κίνημα για τη διάχυση των ιδεών, χωρίς καμιά ουσιαστική επίδραση στην κοινωνία, και επιπλέον με τα χαρακτηριστικά μιας μικρής αίρεσης…» Χόρστ Στογουάσερ, 1984

5) « … Το αναρχικό κίνημα σήμερα, υποφέρει από μια δυσκολία στην πολιτική – πολιτιστική του μετάδοση: οι αναρχικοί προσπαθούν να παρουσιάσουν το σχέδιό τους για την κοινωνική αλλαγή, αλλά δεν είναι ικανοί να γνωστοποιήσουν τους λόγους που το πιστεύουν. Αυτό οφείλεται στο ότι το σχέδιο για την κοινωνική αλλαγή παρουσιάζεται στους πιθανούς «πιστούς» χωρίς να συνοδεύεται από μια κατάλληλη και συναφή κοσμοθεωρία .

Χωρίς δηλαδή μια γενική θεωρία της ύπαρξης και των σχέσεων (ανάμεσα στους ανθρώπους, ανάμεσα στους ανθρώπους και τη φύση κλπ.) στην οποία οι άνθρωποι μπορούν να βρουν μια ταυτότητα, συνδεδεμένη με το αναρχικό ηθικό ιδανικό. Το καθήκον, να εφοδιαστεί η αναρχική προοπτική με μια επαρκή, ζωντανή θεωρία, έχει αφεθεί στην πρωτοβουλία ξεχωριστών ατόμων, που μόνα τους πρέπει να ανακαλύψουν τους τρόπους απελευθέρωσης τους από τη σκλαβιά και τη φαντασιακή κυριαρχία. Σαν συνέπεια έχουμε, να παρουσιάζεται μια πολλαπλότητα ερμηνειών, απ’ αυτούς που κατάφεραν να πετύχουν κάτι τέτοιο, που… ναι μεν, μπορεί να μη διαφέρουν πολύ μεταξύ τους, αλλά δεν έχουν και ένα κοινό πλαίσιο αρχών και κατεύθυνσης,

Η έλλειψη μιας αυτόνομης και αυθεντικής ζωντανής φιλοσοφίας, περιορίζει την πιθανότητα διάδοσης της ελευθεριακής κοινωνικής προοπτικής, και επίσης αναγκάζει τους αναρχικούς να αναζητούν την προσωπική τους ταυτότητα μέσα στη φαντασιακή κυριαρχία. Η αναφορά στον ακτιβισμό σαν μια πηγή ταυτότητας (σύνηθες φαινόμενο στο κίνημα) λύνει επιφανειακά το πρόβλημα, γιατί ο ακτιβισμός, ειδικά της ιδιαίτερης αναρχικής μούχλας, δεν μπορεί να καλύψει όλες τις πλευρές της ύπαρξης, και αφήνει ακάλυπτους διαφόρους τομείς της προσωπικότητας στην επιρροή της φαντασιακής κυριαρχίας. Ο ακτιβιστής δεν είναι αρκετός ώστε να εκφράσει ολοκληρωτικά τον αναρχικό.

Η κατάσταση αυτή απαιτεί μια συλλογική αντιμετώπιση και μελέτη, με στόχο την οικοδόμηση μιας αναρχικής ζωντανής φιλοσοφίας, που θα είναι μια ανάμεσα σε πολλές άλλες, αλλά η οποία θα περιέχει τις γενικές αρχές και τα όρια αυτού του ξεχωριστού τρόπου αντιμετώπισης των πραγμάτων (και έτσι, αυτό τον ιδιαίτερο τρόπο ζωής, ακόμη και καθημερινά), και η οποία θα είναι συνδεδεμένη με την ελευθεριακή άποψη της κοινωνικής οργάνωσης,. Για να κατακτήσουμε αυτόν τον πραγματικά φιλόδοξο στόχο, πρέπει οπωσδήποτε να δώσουμε πρώτα ένα θετικό ορισμό της έννοιας της ελευθερίας … ». Ρομπέρτο Αμπροσόλι,1984

Γ. Μεριζιώτης


Συνέχεια...

Διογένης ο αναρχικός

Posted: by παντιγέρα in Ετικέτες ,
0
Ο Διογένης ο «Κυνικός» (ή Κύων), γνωστός κι ως ο Διογένης ο Σινωπεύς, ήταν Έλληνας φιλόσοφος, που γεννήθηκε στη Σινώπη του Πόντου περίπου το 412 π.Χ. (σύμφωνα με άλλες πηγές το 399 π.Χ.) και θεωρείται ο κυριότερος εκπρόσωπος της Κυνικής Φιλοσοφίας. Σύμφωνα με έναν θρύλο, γεννήθηκε την ημέρα που πέθανε ο Σωκράτης.
Λέγεται ότι οι Σινωπείς τον εξόρισαν γιατί παραχάραξε το τοπικό νόμισμα. Άλλοι πάλι υποστηρίζουν ότι ακολούθησε στην εξορία τον πατέρα του Ικεσία, επόπτη του νομισματοκοπείου της Σινώπης, όταν αυτός κατηγορήθηκε σαν παραχαράκτης. Ο Διογένης λόγω της εξορίας, εγκαταστάθηκε στην Αθήνα ως πολιτικός εξόριστος το 370 π.Χ. Συνήθως, τα καλοκαίρια έμενε στην Κόρινθο και τους χειμώνες στην Αθήνα.



Πολύ γρήγορα εντυπωσιάστηκε από τη διδασκαλία του Αντισθένη, ένας από τους πιο διαπρεπείς μαθητές του Σωκράτη και ζήτησε να γίνει μαθητής του. Λέγεται, ότι εμφανίστηκε μπροστά στον Αντισθένη, σαν τραπεζίτης, παρακαλώντας τον να τον δεχθεί ως μαθητή του. Ο Αντισθένης, φυσικά, αρνήθηκε να διδάξει έναν τραπεζίτη. Ο Διογένης επέμενε για πολύ καιρό. Ο Αντισθένης αποφάσισε να τον δεχθεί μόνο όταν τον είδε να είναι ντυμένος με κουρέλια, να κοιμάται στο χώμα και στις λάσπες, και να περιπλανιέται ζητιανεύοντας μαζί με τους άλλους ζητιάνους. Σύντομα ο Διογένης ξεπέρασε το δάσκαλό του, όχι μόνο σε φήμη, αλλά και στην αυστηρότητα του τρόπου ζωής. Θεωρείται το αρχέτυπο των Κυνικών, και μάλιστα πολλοί του αποδίδουν την καθιέρωση του Κυνικού τρόπου ζωής, αν και ο ίδιος αναγνωρίζει το χρέος του στον Αντισθένη. Η κυνική φιλοσοφία λέγεται έτσι γιατί οι κυνικοί είχαν ως έμβλημά τους τον Κύων (τον σκύλο) και έλεγαν «εμείς διαφέρουμε από τους άλλους σκύλους διότι εμείς δεν δαγκώνουμε τους εχθρούς αλλά τους φίλους, για να τους διορθώσουμε». Οι κυνικοί φιλόσοφοι πρέσβευαν την απόλυτη αμφισβήτηση των πάντων, απέρριπταν κάθε εξουσία και ήθελαν την απόλυτη ελευθερία του ανθρώπου.

Ο Διογένης δεν συγκρότησε ένα θεωρητικό σύστημα αξιών, αλλά με τις πράξεις του γελοιοποίησε, εξευτέλισε κυριολεκτικά τις κυρίαρχες κοινωνικές συμβάσεις, σε σημείο που δύσκολα θα έφτανε και ο πιο ριζοσπαστικός αναρχικός της εποχής μας. Το έδαφος είχε ήδη προλειάνει ο Αντισθένης, ο οποίος κήρυττε δημοσίως ότι δεν θα έπρεπε να υπάρχει κυβέρνηση, ατομική ιδιοκτησία, επίσημη θρησκεία, γάμος. Απέρριψε τη φήμη και τις τιμές, αλλά η επίδειξη του ασκητισμού του ήταν τόσο καινούργια για τους Έλληνες ώστε προσήλκυσε μεγάλη προσοχή και πολλοί έφτασαν να τον θεωρούν εξαιρετικά σοφό.

Ο Διογένης έθιξε αποκλειστικά κοινωνικά και ηθικά προβλήματα. Η διδασκαλία του ήταν ουσιαστικά επαναστατική και ανατρεπτική για την τάξη που επικρατούσε τότε. Προσπάθησε με τα επιχειρήματα του, να αλλάξει την ανθρώπινη κοινωνία που είχε διαφθαρεί. Αυτό κατά την γνώμη του θα γινόταν δυνατό, αν ο άνθρωπος επέστρεφε στην φύση. Πίστευε δηλαδή πως η ευτυχία του ανθρώπου βρίσκετε στη φυσική ζωή και πως μόνο με την αυτάρκεια, την λιτότητα, την αυτογνωσία και την άσκηση μπορεί να την εξασφαλίσει. Υπήρξε είρωνας καυστικότατος και ονειδιστείς των ανθρώπινων αδυναμιών, προπάντων δε της ματαιοδοξίας και της υπεροψίας. Τρεφόταν μόνο από προσφορές των θαυμαστών του. Ο Διογένης ο Λαέρτιος παραθέτει μεγάλο κατάλογο από έργα του Διογένη του Κύνου από τα οποία σώζονται αρκετά δυστυχώς όχι στη Ελληνική.

Ο Διογένης πίστευε πως ο άνθρωπος είναι από τη Φύση εφοδιασμένος με όλα όσα χρειάζεται και δεν έχει ανάγκη από περιττά πράγματα. Μόνος του δημιουργεί για τον εαυτό του πλήθος τεχνητές ανάγκες και επιθυμίες, που τελικά τον υποδουλώνουν. Για τον Διογένη μόνο η ικανοποίηση των φυσικών αναγκών οδηγεί στην ευτυχία και καμία σωματική ανάγκη δεν μπορεί να θεωρηθεί ανήθικη, αφού η φύση τις δημιουργεί όλες. Ωστόσο, οι φυσικές ανάγκες μπορούν να δαμαστούν με την άσκηση, δηλαδή με το να ασκεί κάποιος το σώμα του, ώστε να περιορίζονται οι ανάγκες του στο ελάχιστο δυνατό. Αυτό θα βοηθήσει τον άνθρωπο να αποκτήσει αυτάρκεια: όσο πιο λίγες και απλές είναι οι ανάγκες του, τόσο πιο εύκολα θα μπορεί να τις ικανοποιεί. Η παράδοση στις σωματικές απολαύσεις συνιστά αδυναμία αλλά και αδικία. Στον ευτραφή ρήτορα Αναξιμένη έλεγε σαρκαστικά ο Διογένης: «Αναξιμένη, δώσε λίγη κοιλιά και στους φτωχούς».

Ο Διογένης και οι μεταγενέστεροί του Κυνικοί απορρίπτουν ό,τι σηματοδοτεί τον ανθρώπινο πολιτισμό. Ο Νόμος δεν έχει καμία απολύτως αξία απέναντι στη φύση, διότι οι νόμοι είναι ανθρώπινα έργα και διαφέρουν από χώρα σε χώρα, επομένως δεν έχουν αντικειμενικό κύρος και είναι ανάξιοι σεβασμού. Για τον λόγο αυτό, ακριβώς, κανένα δικαστήριο δεν είναι αρμόδιο να κρίνει τις πράξεις κάποιου, ούτε και οποιαδήποτε εξουσία έχει το δικαίωμα να καθορίζει τη ζωή των ανθρώπων.

Χρησιμοποιούσε τον αστεϊσμό και το λογοπαίγνιο ως μέσο για τα διδάγματά του. Πίστευε πως η ευτυχία του ανθρώπου βρίσκετε στη φυσική ζωή και πως μόνο με την αυτάρκεια, την λιτότητα, την αυτογνωσία και την άσκηση μπορεί κανείς να την εξασφαλίσει.Εφαρμόζοντας στην πράξη τις αρχές του κυκλοφορούσε στην Αθήνα ξυπόλυτος, φορώντας χειμώνα καλοκαίρι το ίδιο ρούχο και μόνο στα μεγάλα κρύα δανειζόταν από κάποιο φίλο του ένα μανδύα και είχε στην πλάτη του ένα σακούλι όπου έβαζε τίποτε τρόφιμα και ένα τάσι για να πίνει νερό. Κοιμόταν χωρίς να μεταχειρίζεται στρωσίδια μέσα σε ένα…πιθάρι, με φύλακες τα σκυλιά του, που άλλοτε το κυλούσε στη Βασίλειο Στοά κι άλλοτε στο Μητρώο, κάτω από την Ακρόπολη, αποδεικνύοντας, έτσι, πως και το σπίτι ακόμα ήταν κάτι το περιττό. Απέρριπτε την πολυθεΐα και τις θρησκευτικές λατρείες, ως αυθαίρετους ανθρώπινους θεσμούς.

Περιγελούσε τους ρήτορες που στους λόγους των έκαναν πολύ θόρυβο περί δικαιοσύνης αλλά ουδέποτε την εφάρμοσαν στη ζωή τους. Έλεγε ότι οι άνθρωποι αγωνίζονται να ξεπεράσουν ο ένας τον άλλο σε υλικά αποκτήματα, αλλά κανένας δεν αγωνίζεται να γίνει καλύτερος και αληθινός.

Δε δημιούργησε ποτέ δική του οικογένεια και θεωρούσε τον εαυτό του ως «πολίτη του κόσμου» (κοσμοπολίτης).Οι Αθηναίοι αγαπούσαν τον Διογένη, για την ετοιμότητα και την ευφυΐα του, με τις οποίες απαντούσε σε κάθε ερώτηση που του έκαναν, καθώς και για τον αδυσώπητο και τραχύ τρόπο με τον οποίο έσκωπτε τα κακώς έχοντα στην κοινωνία. Τη σκέψη του την απασχολούσαν αποκλειστικά τα ηθικοκοινωνικά προβλήματα, η δε διδασκαλία του, ουσιαστικά, ήταν επαναστατική και ανατρεπτική της υφισταμένης τάξεως. Γι’ αυτό όταν ένας νεαρός του έσπασε το πιθάρι, μαστίγωσαν τον νεαρό και του έδωσαν άλλο.

Σ’ ένα ταξίδι του στην Αίγινα, ο Διογένης συνελήφθη από πειρατές και στάλθηκε στην Κρήτη όπου και εκτέθηκε για πώληση. Ο Ξενιάδης, εντυπωσιασμένος από το πνεύμα του Διογένη, τον αγόρασε παίρνοντάς τον μαζί του στην Κόρινθο. Εκεί του εμπιστεύτηκε το νοικοκυριό του και του ανέθεσε την ανατροφή των δύο γιων του. Ο Διογένης φέρεται να είπε στον Ξενιάδη, «Πρέπει να με υπακούεις, παρόλο που είμαι σκλάβος· διότι εάν ο γιατρός ή ο καπετάνιος πλοίου βρίσκονταν υπό δουλεία, θα υπακούονταν».
Ο Διογένης εκτελούσε τα καινούργια του καθήκοντα με τέτοια επιτυχία που ο Ξενιάδης συνήθιζε να λέει στους γύρω του, «Ένας έντιμος μεγαλοφυής μπήκε στο σπίτι μου.» Ο Εύβουλος, στο βιβλίο του με τον τίτλο «Η πώληση του Διογένη», μας περιγράφει πώς ο Κυνικός φιλόσοφος διαπαιδαγωγούσε τους γιους του Ξενιάδη. Τους μάθαινε ν’ αποστηθίζουν πολλά χωρία από ποιητές, ιστορικούς και από τα κείμενα του ίδιου του Διογένη. Τους ασκούσε με κάθε τρόπο στο ν’ αποκτήσουν καλή μνήμη. Στο σπίτι τους μάθαινε να αυτοεξυπηρετούνται και να είναι ευχαριστημένοι με λιτό φαγητό και νερό. Τους μάθαινε να κόβουν τα μαλλιά τους κοντά και να μην τα στολίζουν, να σκεπάζονται με ελαφρά σκεπάσματα, να περπατούν ξυπόλητοι, σιωπηλοί, χωρίς να κοιτάζουν γύρω τους στους δρόμους. Τα παιδιά έτρεφαν μεγάλο σεβασμό για το Διογένη και ζητούσαν χάρες από τους γονείς τους γι’ αυτόν. Επιπλέον ο Διογένης τους δίδαξε ιππασία, σκοποβολή, σφαιροβολία, και ακοντισμό. Αργότερα, όταν έφτασαν σε ηλικία για το σχολείο της παλαίστρας, δεν επέτρεπε στο δάσκαλο να τους δώσει πλήρη αθλητική εκπαίδευση, αλλά μόνο τόση ώστε να τους κρατάει σε καλή φυσική κατάσταση.

Στην Κόρινθο ο Διογένης έζησε το υπόλοιπο της ζωής του, την οποία αφιέρωσε αποκλειστικά στο να κηρύττει τα δόγματα της ενάρετης αυτοκυριαρχίας. Στα Ίσθμια (μια από τις τέσσερις μεγάλες πανελλήνιες γιορτές του αρχαίου κόσμου) δίδασκε σε μεγάλα ακροατήρια που στράφηκαν προς αυτόν μετά το θάνατο του Αντισθένη.

Ο Διογένης, είχε παντού εχθρούς ή φίλους που διασκέδαζαν μαζί του, εμπαίζοντάς τον, εξορίστηκε από την πατρίδα του, πουλήθηκε ως δούλος, κέρδισε την ελευθερία του, γνώρισε όλες τις πτυχές της ζωής αφού έγινε απο τραπεζίτης μέχρι ζητιάνος, και από φιλόσοφος μέχρι σκύλος (ζώντας σκυλίσια ζωή), στο τέλος κοιμόταν μέσα σε ένα μεγάλο πιθάρι. Δήλωνε ότι ήταν εναντίον του πολιτισμού, αφού «Οι άνθρωποι είναι ζώα και τα ζώα δεν έχουν πολιτισμό, έχουν μόνο φυσικές ανάγκες, αλλά ας γίνουν τα ζώα πρώτα άνθρωποι και έπειτα ας κάνουν και πολιτισμό, πράγμα δύσκολο, αφού μέχρι στιγμής δεν υπάρχει πουθενά, εκτός εάν μιλάμε για χρήματα, για πόλεμο και για θεάματα».

Πολλοί γελούσαν μαζί του επειδή κοιμόταν στο πιθάρι του κι εκείνος γελούσε μαζί τους επειδή δεν χωρούσαν στο πιθάρι του, γιατί ήταν χοντροί. «Η φιλοσοφία δεν έχει σπίτι» έλεγε, «γιατί είναι τόσο μεγάλη που δεν χωράει σε κανένα σπίτι και μπορεί να έχει σαν στέγη της μόνο τον ουρανό».
Έχοντας διαπιστώσει ότι ο άνθρωπος δεν είναι παρά ένα ζώο, ο Διογένης έκανε την ανάγκη του δημοσίως, και έλεγε ότι απολύτως καμία σωματική ανάγκη δεν θα έπρεπε να θεωρείται ανήθικη ή πρόστυχη αφού η φύση την δημιουργεί. Ο Διογένης, επίσης, αυνανιζόταν δημοσίως, κατά προτίμηση στην αγορά.

Για το θάνατο του Διογένη υπάρχουν διάφορες πληροφορίες. Οι ιστορικοί, όμως, δεν είναι βέβαιοι ούτε για το χρόνο ούτε για τον τρόπο του θανάτου του. Πιστεύεται ότι ο Διογένης πέθανε 323 π.Χ στην Κόρινθο πολύ γέρος και κατά την παράδοση την ίδια μέρα που πέθανε στη Βαβυλώνα ο Αλέξανδρος. Οι Κορίνθιοι του έκαναν μεγαλοπρεπή κηδεία και στον τάφο του έστησαν μαρμάρινο κίονα, πάνω στον οποίο έστεκε καμαρωτός ένας σκύλος από μάρμαρο της Πάρου (κύνα). Λέγεται ότι είχε προκύψει διαμάχη μεταξύ των μαθητών του για το ποιος θα τον θάψει. Τελικά, με εισήγηση ανδρών επιρροής, θάφτηκε από τους γιους του Ξενιάδη. Στη συνέχεια συμπατριώτες του από τη Σινώπη τον τίμησαν με ορειχάλκινα αγάλματα, κοντά στη γιγαντιαία κολόνα με το σκύλο, πάνω στα οποία χάραξαν την ακόλουθη επιγραφή: «Ο χρόνος κάνει ακόμη και το χαλκό να παλιώνει· αλλά τη δόξα σου, ω Διογένη, η αιωνιότητα ποτέ δεν θα καταστρέψει. Διότι εσύ μόνος δίδαξες στους θνητούς το μάθημα της αυτάρκειας και το πιο ενάρετο μονοπάτι της ζωής».

Ο Διογένης άφησε πίσω του μαθητές που ακολούθησαν τον ίδιο τρόπο ζωής και καυτηρίασαν έμπρακτα την αφύσικη και τεχνητή ζωή του πολιτισμού. Από τους πιο γνωστούς συνεχιστές του είναι ο Κράτης o Θηβαίος, που έζησε ως επαίτης, έχοντας μάλιστα στο πλευρό του την Ιππαρχία, κοπέλα από αρχοντική οικογένεια και αδελφή του επίσης Κυνικού Μητροκλή.


Ο Διογένης ο Λαέρτιος παραθέτει μακρότατο κατάλογο των έργων του φιλοσόφου, από τα οποία όμως τίποτα δεν διασώθηκε. Ο ίδιος συνέλεξε αποφθέγματα, ανέκδοτα και λεπτομέρειες από το βίο του μεγάλου κυνικού. Πολλά όμως απ’ αυτά όμως, ίσως και να είναι επινοήματα των μεταγενεστέρων θαυμαστών του. Ενδεικτικά αναφέρονται τα ακόλουθα:

* Ο Διογένης είχε συλληφθεί αιχμάλωτος και κατάληξε στα δουλοπάζαρα. Ο δουλέμπορος δεν τον άφηνε να καθίσει, γιατί ήθελε να βλέπει ο κόσμος την «πραμάτεια» του. Ο Διογένης τότε του είπε, «Δεν έχει σημασία γιατί και τα ψάρια όπως και να στέκονται το ίδιο πωλούνται». Ο Ξενιάδης, πλούσιος, αριστοκράτης της εποχής είδε τον Διογένη και θέλησε να τον αγοράσει. Συζήτησε με τον δουλέμπορο και ο δουλέμπορος πλησίασε τον Διογένη και του λέει «αυτός ενδιαφέρεται να σε αγοράσει, τί δουλειά ξέρεις να κάνεις να του πώ;». Ο Διογένης με λογοπαίγνιο απαντά «ανθρώπων άρχειν» και συμπλήρωσε «Φώναξε μήπως κάποιος θέλει δεσπότη». Το λογοπαίγνιο αυτό, ενός δούλου που δήλωνε «άρχειν ανθρώπων» άρεσε στον Ξενιάδη που χαμογέλασε και τον αγόρασε, αφού αντιλήφθηκε τις δύο έννοιες που με οξυδέρκεια έθεσε ο Διογένης. «Διοικώ τους ανθρώπους και διδάσκω στους ανθρώπους αρχές». Ο Ξενιάδης ανάθεσε στον Διογένη την διδασκαλία των παιδιών του, και έτσι ο Διογένης έμεινε στο Κράθειον, ένα προάστειο της Κορίνθου.
* Οι φίλοι του Διογένη θέλησαν να τον ελευθερώσουν (από δούλο του Ξενιάδη) και εκείνος τους απεκάλεσε ανόητους, γιατί, όπως είπε, «τα λιοντάρια δεν είναι δούλοι αυτών που τα τρέφουν, αλλά αυτοί που τρέφουν τα λιοντάρια είναι δούλοι των λιονταριών, αφού ο φόβος χαρακτηρίζει τους δούλους, ενώ τα θηρία προκαλούν φόβο στους ανθρώπους».
* Όταν ο Μέγας Αλέξανδρος ήταν στη Κόρινθο, ήθελε να γνωρίσει τον Διογένη και έστειλε ένα υπασπιστή του να βρει τον Διογένη που ήταν στο Κράθειο και να του τον παρουσιάσει. Αφού ο υπασπιστής τον εντόπισε, του είπε: «Σε ζητεί ο Βασιλεύς Αλέξανδρος να σε δεί». Ο Διογένης απάντησε «Εγώ δεν θέλω να τον δω. Εάν θέλει αυτός ας έρθει να με δει». Και πράγματι, ο βασιλεύς Αλέξανδρος πήγε να δεί τον Διογένη. Τον πλησιάζει ο Αλέξανδρος και του λέει «Είμαι ο Βασιλεύς Αλέξανδρος». Ο Διογένης ατάραχος απαντά «Και γώ είμαι ο Διογένης ο Κύων».Ο Μέγας Αλέξανδρος απορεί και του λέγει «Δεν με φοβάσαι;». Ο Διογένης απαντάει «Και τί είσαι; Καλό ή κακό;». Ο Αλέξανδρος μένει σκέπτικος. Δεν μπορεί ένας βασιλεύς να πει ότι είναι κακό, και άμα είναι καλό, γιατί κάποιος να φοβάται το καλό; Αντί να απαντήσει ο Αλέξανδρος τον ερωτεί εκ νέου «Τί χάρη θές να σου κάνω;» και ο Διογένης ξανά με λογοπαίγνιο απαντά «Αποσκότησων με». Βγάλε με δηλαδή από το σκότος, την λήθη, και δείξε μου την αλήθεια. Με το έξυπνο λογοπαίγνιο του Διογένη, η απάντηση του μπορεί και να εννοηθεί εώς «Σταμάτα να μου κρύβεις τον ήλιο», καθώς οι κυνικοί πίστευαν πώς η ευτυχία του ανθρώπου βρίσκετε στη λιτότητα, στη ζεσταςιά του ήλιου και δεν ζητεί τίποτα από τα υλικά πλούτη. Μόλις το άκουσε αυτό ο Αλέξανδρος είπε το περίφημο: «Εάν δεν ήμουν Αλέξανδρος, θα ήθελα να ήμουν Διογένης».
* Ο Πλάτων τιμούσε τον Διογένη, που τον ονόμαζε «Σωκράτη μαινόμενο», εκείνος όμως δεν είχε σε μεγάλη υπόληψη τον ιδρυτή της Ακαδημίας και δεν άφηνε ευκαιρία να τον ειρωνεύεται. Όταν ο Πλάτων διατύπωσε τον γνωστό ορισμό για τον άνθρωπο: «Ζώον δίπουν άπτερον» (ζώο με δύο πόδια και χωρίς φτερά) ο Διογένης μάδησε ένα πετεινό και τον παρουσίασε στην αγορά λέγοντας «Ιδού ο άνθρωπος του Πλάτωνος» κι αυτός τότε συμπλήρωσε τον ορισμό με το «και πλατώνυχον».
* Μια μέρα μπήκε στο πλουσιόσπιτο του Πλάτωνα και με τα ξυπόλυτα (και βρώμικα) πόδια του πατούσε στα χαλιά λέγοντας «πατώ τον του Πλάτωνος τύφον (ματαιοδοξία)».
* Όταν ο Πλάτων τον είδε μια μέρα να γευματίζει μονάχα με ψωμί κι ελιές, δεν κρατήθηκε και τον πείραξε λέγοντας: «Αν είχες πάει στο Διονύσιο, δε θα ‘τρωγες τώρα ελιές». Ο Διογένης όμως δεν του τη χάρισε: «Αν έτρωγες ελιές δε θα χρειαζόταν να πάς στον Διονύσιο» (Σημείωση: Ο Διονύσιος ήταν τύραννος των Συρακουσών ο δε Πλάτων πήγε κοντά του προσπαθώντας να εφαρμόσει στην πράξη τις ιδέες που είχε διατυπώσει στην «Πολιτεία» του).
* Ο Διδύμων, οφθαλμίατρος της εποχής εξετάζει το μάτι μιάς κοπέλας. Ο Διογένης τον βλέπει. Ξέρει ο Διογένης ότι ο Διδύμων είναι τύπος ερωτίλος, κοινώς γυναικάς. Και του λέει «Πρόσεξε Διδύμωνα, μήπως εξετάζοντας τον οφθαλμό, πειράξεις την κόρην».
* Είναι ο Διογένης καλεσμένος σε ένα γεύμα και πηγαίνει στο λουτρό για να πλυνθεί πρίν φάει. Αλλά το λουτρό είναι πολύ βρώμικο. Δεν παραπονιέται, δεν λέει «είναι βρώμικο το λουτρό», και δεν προσβάλει τον οικοδεσπότη αλλά με αστεϊσμό ερωτεί «Οι εδώ λουόμενοι, που πλένονται κατόπιν;».
* Όταν ο Διογένης ρωτήθηκε που είδε ενάρετους (σύμφωνα με τις αρχές του) άντρες, αποκρίθηκε, «Άντρες πουθενά, στην Σπάρτη όμως, είδα παιδιά».
* Ο Διογένης καυτηρίαζε τον πόλεμο, με τον δικό του, ιδιότυπο τρόπο: Οι Κορίνθιοι προετοιμάζονταν πυρετωδώς για να πολεμήσουν τον Φίλιππο της Μακεδονίας και για να μη φανεί ότι ο Διογένης μένει άπρακτος, πήρε κι αυτός το πιθάρι του και άρχισε να το τσουλάει πάνω κάτω!
* Θέλησε κάποτε να πειράξει ένα ευνούχο μοχθηρό τύπο αφού έβλεπε τις πράξεις του και είχε ακούσει γι’ αυτόν. Οι αρχαίοι Έλληνες συνήθιζαν να βάζουν πάνω από την θύρα της οικίας τους ένα θυραίο. Αυτό ήταν ένα σύμβολο ή σήμα ή ρητό που διάλεγαν για την οικία τους. Ο μοχθηρός αυτός άνδρας είχε βάλει άνωθεν της οικίας του το εξής ρητό. «Μηδέν εισίτω κακόν» ( Να μην μπει κανένα κακό). Και ο Διογένης κτύπησε την πόρτα και ρώτησε: «Ο οικοδεσπότης από πού μπαίνει;».
* Όταν ρωτήθηκε ποιανού ζώου το δάγκωμα είναι το χειρότερο, λέγεται πως απάντησε: «Ανάμεσα στα άγρια, του συκοφάντη, και ανάμεσα στα ήμερα του κόλακα».
* Μια μέρα, ενώ συζητούσε επί σοβαρού θέματος κι ελάχιστοι τον άκουγαν, άρχισε να σφυρίζει· τότε, καθώς πλήθος μαζεύτηκε αμέσως γύρω του, τους επέπληξε λέγοντας, «Εσείς σπεύδετε με όλη σας τη σοβαρότητα για ν’ ακούσετε ανοησίες, αλλά είστε πολύ αργοί και περιφρονητικοί όταν το θέμα είναι σοβαρό».
* Όταν κάποιος του είπε, «οι περισσότεροι άνθρωποι γελούν μαζί σου», η απάντησή του ήταν, «πολύ πιθανόν οι γάιδαροι να γελούν μ’ αυτούς· αλλά όπως δεν τους νοιάζει για τα γαϊδούρια, ούτε και μένα με νοιάζει γι’ αυτούς».
* Ο Μέγας Αλέξανδρος κάποτε θέλησε να πειράξει τον Διογένη και αφού έλεγε ότι ήταν Κύων, του έστειλε ένα πιάτο κόκκαλα. Μετά όταν τον συνάντησε τον Διογένη τον ρώτησε: «Σου άρεσε Κύων το δώρο μου;». Και ο Διογένης του απάντησε «Το έδεσμα ήταν άξιο για κύων, αλλά το δώρο δεν ήταν καθόλου άξιο για βασιλέα».
* Όταν από τα βάθη της Ασίας ο Αλέξανδρος έστειλε στον τοποτηρητή του Αντίπατρο μήνυμα με κάποιον αγγελιοφόρο, που λεγόταν Αθλίας, ο Διογένης σχολίασε: «Αθλίας παρ΄αθλίου δι΄αθλίου προς άθλιον» (Ο άθλιος στέλνει άθλια επιστολή με τον Άθλιο προς ένα άθλιο).
* Τον ρώτησε κάποιος τύραννος ποιος είναι ο καλύτερος χαλκός για να χυτευθεί ένα άγαλμά του και ο Διογένης του είπε «ο δι΄ου Αρμόδιος και Αριστογείτων εχυτεύθησαν» (δηλαδή ο χαλκός από τον οποίο γίνανε τα αγάλματα του Αρμόδιου και του Αριστογείτονα – των τυραννοκτόνων).
* Μια μέρα, παρατήρησε μια τοιχογραφία που εικόνιζε δύο κενταύρους, πανάθλια ζωγραφισμένος και ρώτησε : «Πότερος τούτων Χείρων εστί;», λογοπαικτώντας με το επίθετο χείρων (= χειρότερος) και το όνομα του γνωστού κενταύρου Χείρωνα.
* Όταν κάποιος είπε στον Διογένη, «Γέρασες, κοίτα να ξεκουραστείς», αυτός απάντησε «Αν έπαιρνα μέρος σε αγώνα δρόμου, στο τέλος, θα έπρεπε να χαλαρώσω αντί να επιταχύνω;».
* Μια μέρα παρακολουθούσε μουσική παράσταση κιθάρας. Ο κιθαρωδός ήταν κάποιος ηρακλείων διαστάσεων και πολύ αγριωπός, το δε παίξιμό του είχε τα μαύρα του τα χάλια. Όλοι οι ακροατές αποδοκίμαζαν τον «καλλιτέχνη» και μονάχα ο Διογένης τον χειροκροτούσε. Όταν οι άλλοι τον ρώτησαν απορημένοι «γιατί;», εκείνος απάντησε: «Διότι τηλικούτος ών κιθαρωδεί και ου ληστεύει!» (Επειδή, παρά το μέγεθος του, παίζει κιθάρα και δεν ληστεύει).
* Όταν είδε ένα μουσικό να χορδίζει την άρπα, του είπε, «Δεν ντρέπεσαι να δίνεις στο ξύλο εναρμονισμένους ήχους, τη στιγμή που απέτυχες να εναρμονίσεις την ψυχή με τη ζωή σου;».
* Στην αγορά της Αθήνας τον έβρισε ένας φαλακρός. Ο Διογένης απάντησε: «Εγώ ου λοιδωρώ αλλά τας τρίχας επαινώ, ότι κρανίου κακού απηλλάγησαν», δηλαδή «Δεν θα σε βρίσω, αλλά θα παινέψω τις τρίχες που εγκατέλειψαν ένα τέτοιο κρανίο».
* Τον καιρό που ο Διογένης ζούσε στην Κόρινθο, μεσουρανούσε εκεί η περίφημη εταίρα Λαΐς η Κορινθία. Ήταν τόσο όμορφη που κατά τον Προπέρτιο «όλη η Ελλάδα έλιωνε από πόθο μπροστά στην πόρτα της» ενώ ο Αρισταίνετος γράφει πως «τα στήθια της ήταν σαν κυδώνια» και κατά τον Αθήναιο πολλοί ζωγράφοι την είχαν ως πρότυπο. Δεν ήταν όμως μόνο πανέμορφη. Ήταν πολύ μορφωμένη, καλλιεργημένη, και πάμπλουτη. Φυσικά είχε σχέσεις με τους επιφανέστερους και πλουσιώτερους Έλληνες, που συνέρρεαν στην Κόρινθο για να τη γνωρίσουν (με τη βιβλική σημασία του ρήματος). Ανάμεσα στους «πελάτες» της ήταν και ο μαθητής του Σωκράτη Αρίστιππος, ιδρυτής της ηδονιστικής σχολής. Ο Αρίστιππος ήταν άνθρωπος ρεαλιστής και όταν κάποιοι του είπαν πως η Λαϊς δεν τον αγαπάει, αυτός απάντησε «Και τα ψάρια και το κρασί δε μ΄αγαπάνε αλλά εγώ τα απολαμβάνω». Ο Διογένης στην αρχή δεν έδινε καμιά σημασία στη Λαϊδα και όταν κάποιος φίλος του τον ρώτησε γιατί δεν την επισκέπτεται, αυτός απάντησε «ουκ ωνέομαι εγώ δεκακισχιλίων μίαν μεταμέλειαν», δηλαδή δεν αγοράζω με δέκα χιλιάδες δραχμές κάτι για το οποίο θα μετανοιώσω. Η Λαΐς, μαθαίνοντας το περιστατικό, πειράχτηκε και αποφάσισε να τιμωρήσει τον φιλόσοφο που καταφρονούσε τη γοητεία της. Κατάφερε να τον πλησιάσει και του υποσχέθηκε μιαν ερωτική νύχτα μαζί της, δωρεάν. Ο Διογένης, τι είχε να χάσει, συμφώνησε. Η Λαΐς όμως τον υποδέχτηκε σε ένα σκοτεινό δωμάτιο και στη θέση της βρισκόταν μια κακάσχημη υπηρέτριά της, από την οποία τελικά ο φιλόσοφος δέχτηκε τις θωπείες που του υποσχέθηκε η Λαΐς. Το άλλο πρωί διαπίστωσε το πάθημά του, το οποίο η εταίρα φρόντισε να το μάθει όλη η Κόρινθος. Ο Διογένης όμως απτόητος της ανταπέδωσε τα ίσα, λέγοντας «Λυχνίας σβεσθείσης πάσα γυνή Λαΐς» (δηλαδή, στο σκοτάδι όλες οι γυναίκες είναι ίδιες).
* Μια φορά ο Διογένης ο Κυνικός βρέθηκε σε μια συντροφιά όπου όλοι έπλητταν θανάσιμα από απαγγελία ενός ποιητή. Βλέποντας να προβάλλει το λευκό στο τέλος του ειληταρίου που κρατούσε ο ποιητής, ο Διογένης είπε «Κουράγιο φίλοι, βλέπω στεριά».
* Όταν ο κυνικός φιλόσοφος Διογένης είδε μια γυναίκα κρεμασμένη σε μια ελιά αναφώνησε: «Μακάρι να είχαν όλα τα δέντρα τέτοιους καρπούς!».
* Κάποιος καλοτύχιζε τον Καλλισθένη γιατί ζούσε ωραία κοντά στον Μέγα Αλέξανδρο. Ο Διογένης τότε του απαντά: «Κακότυχος είναι όποιος προγευματίζει και δειπνεί όποτε αρέσει στον Αλέξανδρο».
* Μια φορά άναψε, μέρα μεσημέρι, έναν λύχνο και κρατώντας τον, γύριζε στης αγοράς τους δρόμους. Όταν δε, ρωτήθηκε γιατί το κάνει αυτό, έδωσε τη γνωστή περίφημη απάντησή του: «Άνθρωπον ζητώ».
* Μια μέρα ο Διογένης πήγε στο θέατρο, όταν η παράσταση είχε τελειώσει και ο κόσμος έβγαινε έξω. Αντίθετα στο πλήθος, που έβγαινε έξω, αυτός προσπαθούσε ν’ ανοίξει δρόμο και να μπει μέσα, και σαν τον ρώτησαν, γιατί πάει αντίθετα, απάντησε: «Σε όλη μου τη ζωή αυτό εξασκούμαι να κάνω».
* Όταν είδε μια μέρα ένα παιδί να πίνει νερό με τη χούφτα του χεριού του, έβγαλε, καθώς λένε, το κύπελλο, με το οποίο έπινε νερό και το πέταξε αναφωνόντας «παιδίον μὲ νενίκηκεν εὐτελεία!» (ένα παιδί με ξεπέρασε στην απλότητα).
* Ο Διογένης, κάποτε, στέκονταν εμπρός από ένα άγαλμα ζητώντας…ελεημοσύνη. Όταν τον ρώτησαν γιατί το κάνει αυτό, εκείνος απάντησε: «μελετῶ ἀποτυγχάνειν» (μελετώ την αποτυχία).
* Έλεγε ο Διογένης, πως, όταν πεθάνει, θέλει να τον θάψουν μπρούμητα. Τον ρώτησαν γιατί, κι εκείνος απάντησε: «γιατί σε λίγο θα’ ρθουν τα πάνω-κάτω».
* Σε κάποιον που του υπενθύμισε χλευαστικά μια παλαιότερη παρανομία του (παραχάραξη νομίσματος, για την οποία οι συμπολίτες του τον εκδίωξαν από την Σινώπη), ο κυνικός φιλόσοφος δήλωσε «κάποτε ήμουν τέτοιος που εσύ είσαι τώρα, τέτοιος όμως που είμαι εγώ, εσύ δεν θα γίνεις ποτέ». Όταν οι Αθηναίοι τον κορόιδευαν για τον ίδιο λόγο, λέγοντας πώς οι Συνωπείς τον είχανε εξορίσει αυτός με αστεϊσμό απαντούσε «κι εγώ τους καταδίκασα να μείνουν εκεί».
* Ο Διογένης βγήκε μια μέρα στην αγορά και άρχισε να φωνάζει:«Ε, άνθρωποι που είστε;». Σαν μαζεύτηκαν κάμποσοι, τότε άρχισε να τους κυνηγά και να τους χτυπά με το ραβδί του, λέγοντάς τους: «Ανθρώπους κάλεσα, όχι παλιάνθρωπους».
* Όταν ο Διογένης ρωτήθηκε «Αν πεθάνεις, ποιος θα φροντίσει την κηδεία σου;», είπε «Αυτός που θα θέλει το σπίτι μου».
* Βλέποντας κάποτε ο Διογένης μια θρησκόληπτη γυναίκα να σκύβει βαθιά στα αγάλματα των θεών, της είπε «Δε φοβάσαι καλή μου γυναίκα, μήπως κανένας θεός από πίσω σου σε δει σε άσεμνη στάση;».
* Όταν ο Διογένης αιχμαλωτίστηκε στη μάχη τις Χαιρώνειας και οδηγήθηκε μπροστά στον Φίλιππο, ρωτήθηκε ποιος είναι, και απάντησε, «κατάσκοπος τις απληστίας σου».
* Όταν ο Διογένης ρωτήθηκε πότε πρέπει να παντρεύεται κάποιος, είπε, «Τους μεν νέους μηδέπω (όχι ακόμα), τους δε πρεσβυτέρους μηδέπωποτε (ποτέ)».
* Σε κάποιο δείπνο κάποιοι του έριχναν (του Διογένη) κόκκαλα σαν σε σκύλο, τότε εκείνος σηκώθηκε και τους κατούρησε σαν σκύλος.
* Όταν ο Διογένης ρωτήθηκε γιατί οι άνθρωποι ελεούν τους ζητιάνους αλλά όχι τους φιλοσόφους, είπε, «γιατί κουτσοί και τυφλοί υπάρχει περίπτωση να γίνουν, φιλόσοφοι όμως αποκλείεται».
* Ο Διογένης παρουσιάστηκε σε μια ομιλία του ρήτορα Αναξιμένη κρατώντας ένα παστό ψάρι και απέσπασε την προσοχή των ακροατών, ο ρήτορας αγανάκτησε και ο Διογένης είπε, «Ένα τιποτένιο ψάρι διέλυσε την ομιλία του Αναξιμένη».
* Όταν κατηγόρησαν τον Διογένη ότι τα πίνει στο καπηλειό, απάντησε «και στο κουρείο, κουρεύομαι».
* Ο Διογένης όταν είδε θηλυπρεπή νέο, του είπε «δεν ντρέπεσαι, να έχεις για τον εαυτό σου χειρότερη γνώμη απ’ αυτή που έχει η φύση; Αυτή σε έκανε άντρα κι εσύ αναγκάζεις τον εαυτό σου να γίνει γυναίκα».
* Κάποτε όταν τον ειρωνεύτηκαν πως μπαίνει σε ακάθαρτους χώρους, ο Διογένης, σε απάντηση, τους είπε: «Αλλά και ήλιος και ου μιαίνεται», δηλαδή: «Κι ο ήλιος μπαίνει σε ακάθαρτους τόπους, αλλά δεν μολύνεται από αυτούς».
* Ο Διογένης συχνά αυνανιζόταν δημοσίως μπροστά στο πλήθος που μαζευόταν γύρω από το πιθάρι του. Όταν κάποτε ένας παριστάμενος τον ερώτησε εάν δεν ντρέπεται, αυτός του απάντησε «Είθε και την κοιλίαν ην παρατρίψαντα και μη πεινήν» (μακάρι να μπορούσα να ανακουφίσω και την πείνα μου, τρίβοντας την κοιλιά μου).
* Βλέποντας ο Διογένης, Μεγαρίτες να χτίζουν μεγάλα τείχη, τους είπε «Μην έχετε έγνοια πόσο μεγάλα θα είναι τα τείχη αλλά πόσο μεγάλοι θα είναι εκείνοι που θα σταθούν επάνω σε αυτά».
* Ρώτησαν κάποτε τον Διογένη, πια στάση πρέπει να κρατά κάποιος απέναντι στην εξουσία απάντησε: «Όποια και απέναντι στην φωτιά: να μην στέκεται ούτε πολύ κοντά, για να μην καεί, ούτε πολύ μακριά για να μην ξεπαγιάσει».
* Ο Διογένης, κουβαλούσε μαζί του ό,τι είχε. Σ’ ένα σακούλι είχε συνήθως ψωμί και ελιές. Μια μέρα λοιπόν κάθεται στο μέσο της Αγοράς, ανοίγει το σακούλι του και αρχίζει να τρώει. «Καλά, τι ώρα είναι αυτή που τρως;» τον ρωτάει κάποιος. Κι ο Διογένης ετοιμόλογος του απάντησε: «Οι πλούσιοι τρώνε όταν θέλουνε, εγώ ο φτωχός, όταν πεινώ!».
* Βλέποντας μιά ημέρα τους αξιωματούχους να οδηγούν στη φυλακή κάποιο ταμία, που είχε κλέψει ένα κύπελο είπε: «Οι μεγάλοι κλέπται τον μικρόν άγουσι».
* Για τις αναθηματικές επιγραφές πιστών που σώθηκαν χάρη σε μια θεότητα, έλεγε «Θα ήταν πολύ περισσότερες, αν και εκείνοι που δεν είχαν σωθεί, είχαν κάνει αφιερώσεις».
* Βλέποντας κάποτε έναν ολυμπιονίκη να νέμει τα πρόβατά του, στάθηκε και του είπε: «Ω, βέλτιστε, ταχέως μετέβης από των Ολυμπίων επί τα Νέμεα».

Πηγές: el.wikipedia.org | sarantakos.com | pegas.gr | acrobase.gr | seferou.blogspot.com | geocities.com/eyenetgr | dblackflag-alchemyofwords.blogspot.com | students.ceid.upatras.gr | synidisi.gr | istoria.exnet.gr | geocities.com/aeolis.geo | anarkismo.net | pontosworld.com | astro.forumup.com | 5465.pblogs.gr | theopeppasblog.pblogs.gr | makthes.gr

Συνέχεια...

Προς τους δασκάλους

Posted: by παντιγέρα in Ετικέτες , ,
0
«Τι να πω, επίσης, στο δάσκαλο, όχι στον άνθρωπο εκείνο που θεωρεί το επάγγελμά του βαρετό, αλλά σε αυτόν ο οποίος, όταν περιβάλλεται από μια χαρούμενη παρέα νέων, αισθάνεται αγαλλίαση από τα εύθυμα πρόσωπα και το χαριτωμένο τους χαμόγελο. Σ’ εκείνους που προσπαθεί να φυτέψει στο μικρό τους κεφάλι τις ιδέες εκείνες του ανθρωπισμού που και ο ίδιος αγάπησε όταν ήταν νέος.

Συχνά σε βλέπω λυπημένο και ξέρω τι είναι εκείνο που σε κάνει να κατσουφιάζεις. Σήμερα ο πιο αγαπημένος σου μαθητής που, αλήθεια, δεν είναι και πολύ καλός στα Λατινικά, αλλά που, παρ’ όλα αυτά, διαθέτει μια θαυμάσια καρδιά, διηγούνταν με ενθουσιασμό την ιστορία του Γουλιέλμου Τέλλου. Τα μάτια του βούρκωσαν, φαινόταν σαν να ήθελα να μαχαιρώσει όλους τους τυράννους που υπήρξαν ποτέ. Απέδωσε με τέτοιο πάθος τους φλογερούς στίχους του Σίλερ:

“Μπροστά στο σκλάβο όταν σπάζει τα δεσμά του και όχι μπροστά στον ελεύθερο να τρέμει”.

Αλλά όταν γύρισε σπίτι του, οι γονείς του και ο θείος του τον κατσάδιασαν άγρια για την έλλειψη σεβασμού που επέδειξε απέναντι στον υπουργό ή τον τοπικό χωροφύλακα. Τον έψελναν επί ώρες, μιλώντας του για «σύνεση, σεβασμό απέναντι στην εξουσία, υποταγή στους καλυτέρους του», ώσπου άφησε παράμερα το Σίλερ για να μελετήσει την τέχνη με την οποία θα προοδεύσει ο κόσμος.

Κι έπειτα, χθες ακόμα έμαθες ότι οι καλύτεροι μαθητές σου έχουν πάρει τον κακό δρόμο. Ο ένας δεν κάνει τίποτε άλλο από το ονειρεύεται τα γαλόνια του αξιωματικού, ο άλλος μαζί με το αφεντικό του κλέβει τον τιποτένιο μισθό των εργατών και εσύ, που έτρεφες τόσες ελπίδες γι’ αυτούς τους νέους, συλλογιέσαι τώρα τη θλιβερή αντίφαση που υπάρχει ανάμεσα στη ζωή σου και στο ιδανικό σου.

Ακόμα συλλογίζεσαι αυτή την αντίφαση, αλλά προμαντεύω ότι το πολύ σε δύο χρόνια, αφού θα έχεις υποστεί τη μια απογοήτευση μετά την άλλη, θα βάλεις τους αγαπημένους σου συγγραφείς στο ράφι και θα καταλήξεις να πεις ότι ο Τέλλος ήταν αληθινά ένας πολύ τίμιος άνθρωπος, αλλά πέρα από αυτό τίποτε άλλο: ότι η ποίηση αποτελεί μια πρώτης τάξεως απασχόληση για τις ώρες της ανάπαυσης, ιδιαίτερα όταν ένας άνθρωπος διδάσκει τη μέθοδο των τριών όλη την ημέρα, αλλά, παρ’ όλα αυτά, οι ποιητές αεροβατούν πάντα και οι στίχοι τους δεν έχουν καμία σχέση με τη σημερινή ζωή ούτε με την επόμενη επίσκεψη του σχολικού επιθεωρητή.

Ή, από την άλλη μεριά, τα όνειρα της νιότης σου θα γίνουν οι ακλόνητες πεποιθήσεις της ώριμης ηλικίας σου. Θα θέλεις να υπάρχει μια πλατιά, ανθρώπινη εκπαίδευση για όλους, μέσα στο σχολείο και έξω από αυτό και βλέποντας ότι αυτό είναι αδύνατο μέσα στις συνθήκες που επικρατούν, θα χτυπήσεις τα ίδια ακριβώς τα θεμέλια της αστικής κοινωνίας.

Τότε, διωγμένος καθώς θα είσαι από το Υπουργείο Παιδείας, θα εγκαταλείψεις το σχολείο σου και, προσχωρώντας στο στρατόπεδό μας, θα γίνεις ένας από μας. Θα πεις σε ανθρώπους, που είναι μεγαλύτεροι από σένα αλλά που έχουν πετύχει λιγότερα στη ζωή τους, πόσο δελεαστική είναι η γνώση, πώς όφειλε να είναι η ανθρωπότητα, αλλά και τι θα μπορούσαμε να είμαστε. Θα έρθεις και θα εργαστείς με τους επαναστάτες για τον ολοκληρωτικό μετασχηματισμό του επικρατούντος συστήματος. Θα αγωνιστείς δίπλα μας, για να πετύχουμε την αληθινή ισότητα, αδελφότητα και την ατελείωτη ελευθερία για όλο τον κόσμο».

Πιοτρ Κροπότκιν


Αν κι έχει περάσει ένας αιώνας (και πλέον) από τότε που ο Πιοτρ Κροπότκιν έγραψε αυτό το κείμενο για τους δασκάλους και τους παιδαγωγούς, νομίζουμε ότι αυτό παραμένει επίκαιρο. Πάντα αυτοί που χρίζονται δάσκαλοι ή καθηγητές και αναλαμβάνουν την αγωγή των νέων ανθρώπων στο σχολείο, ξεκινούν με μεγάλα όνειρα και ιδανικά, με την προσδοκία να βοηθήσουν τους μαθητές τους να γίνουν, όχι απλώς αποδέκτες μιας συγκεκριμένης γνώσης αλλά συνειδησιακά ανώτεροι άνθρωποι.

Τις περισσότερες φορές, όμως, καταλήγουν απλώς να γίνονται το λούκι μέσα από το οποίο η εκάστοτε εξουσία περνά τις αραχνιασμένες της ιδέες στους νέους των θρανίων να μετατρέπονται σε ιεροεξεταστές του παπαγαλισμού, της βαθμολογομανίας, του ανταγωνισμού, να γίνονται οι χωροφύλακες που έχουν υπό τις διαταγές τους χιλιάδες ανύποπτα μυαλά.

Αλήθεια, πότε, επιτέλους, ο κλάδος των καθηγητών θα αναλάβει την ευθύνη να κάνει συλλογικά της αυτοκριτική το. Σήμερα υπάρχουν μεμονωμένες μόνο περιπτώσεις καθηγητών που υιοθετούν αντιαυταρχικές μεθόδους διδασκαλίας και προσπαθούν να διαλύσουν μια αντίληψη που θέλει εχθρούς τους μαθητές με τους καθηγητές τους.

Όμως, τα πράγματα δεν θα έπρεπε να είναι έτσι. Οι βίοι των μαθητών και των καθηγητών δεν είναι συγκρουόμενοι αλλά παράλληλοι. Κι οι δύο μαζί, ο καθένας, βέβαια, από την ιδιαίτερη θέση του, ζουν από κοινού την ίδια καθημερινότητα και τα ασφυκτικά πλαίσια, αυτού που κατ’ ευφημισμόν αποκαλείται σχολείο και το οποίο είναι, στην ουσία, μια τεράστια φυλακή και γι’ αυτό, βέβαια, θα πρέπει να αναλάβουν συγχρόνως μια σειρά δραστηριοτήτων, με κύριο βάρος στην προβολή ενός άλλου οράματος για το χώρο της εκπαίδευσης.

Στο όραμα αυτό δεν θα υπάρχουν βαθμολογία, έλεγχοι, χειραγωγήσεις, η χειρωνακτική από την πνευματική εργασία δεν θα είναι διαχωρισμένες, το σχολείο δεν θα είναι αποκομμένο από την κοινωνία και τη φύση. Ίσως γι’ αυτό, μάλιστα, θα έπρεπε, για μια μεγάλη περίοδο, να καταργηθεί το τυπικό ωράριο, να βγει από τις αντιθέσεις της ζωής, να βγει στην παραγωγή, στα εργοστάσια, στην εξοχή, στα χωριά, τα εργαστήρια, στα θέατρα... Οι τρόποι διδασκαλίας να καθορίζονται από τους ίδιους τους ενδιαφερόμενους τους μαθητές και καθηγητές.
Αυτό το όραμα, βέβαια, δεν θα ισχύει σε μια μελλοντική κοινωνία αγγέλων, αλλά σε έναν κόσμο όπου οι αντιθέσεις θα λύνονται με το διάλογο και όχι με τη λεγόμενη «πειθώ».

απο το πολιτικό καφενείο.

Συνέχεια...
0
του Γιάννου Νικολάου

Μετά την ανακήρυξη της ανεξαρτησίας του Κοσσυφοπεδίου, στις 17 Φεβρουαρίου, πλήθηναν οι αναφορές, στα ελληνικά μέσα μαζικής ενημέρωσης, για τον κίνδυνο της δημιουργίας μιας "Μεγάλης Αλβανίας", η οποία θα περικλείει εδάφη που κατοικούνται σήμερα από αλβανικούς πληθυσμούς στο Μαυροβούνιο, το Κοσσυφοπέδιο, τη Νότια Σερβία, τη Δυτική ΠΓΔΜ ή, παλιότερα, την Ήπειρο.

Γιατί όμως σήμερα τα ελληνικά μέσα ενημέρωσης ασχολούνται τόσο με ένα γεγονός που, αν το θεωρήσουμε σοβαρό, υφίσταται εδώ και αρκετά χρόνια; Όπως έχω αναφέρει και σε προηγούμενο άρθρο μου στην |Κυριακάτικη Αυγή| (11/2007), οι διασπορές όλων των βαλκανικών λαών πρωτοστατούν σε εθνικιστικές κορώνες και μεγαλοϊδεατισμούς. Το Διαδίκτυο βρίθει εθνικιστικών ιστοσελίδων με χάρτες μεγάλων Αλβανιών, "Μακεδονιών", Ελλάδων κ.ο.κ. Η ανεξαρτησία του Κοσσυφοπεδίου όμως αναζωπύρωσε το ελληνικό ενδιαφέρον για τον κίνδυνο ενδυνάμωσης "αλυτρωτικών" τάσεων. Δυστυχώς, είναι η εύκολη, τηλεοπτικά ελκυστική και ευπώλητη τακτική που ακολουθείται χωρίς ουδεμία σοβαρή επιστημονική ή πολιτική προσέγγιση, η αναφορά διαδικτυακών κόμβων και δημοσιευμάτων, που ως νέες Κασσάνδρες τρομοκρατούν και δημιουργούν ξενοφοβικά συναισθήματα στους Έλληνες πολίτες, πρωτοστατούντων των χαρτολάγνων παρουσιαστών.
Επιστημονικές μελέτες και πρόσφατες πολιτικές αναλύσεις αποδεικνύουν ότι υπάρχουν σημαντικές κοινωνικές, θρησκευτικές και οικονομικές διαφορές μεταξύ των Αλβανών που ζουν σε όμορα κράτη, αλλά και ότι η συντριπτική τους πλειοψηφία, ανεξάρτητα με το πού ζει, δεν επιθυμεί σήμερα μια πολιτειακή ενότητα. Είναι γεγονός ότι στη μεταψυχροπολεμική ιστορία έγιναν προσπάθειες, τόσο από την πρώτη κυβέρνηση Μπερίσα το 1992 όπως και με τη διεθνοτική σύγκρουση Αλβανών-Σλαβομακεδόνων στην ΠΓΔΜ το 2001, να εμφανιστεί η ενωτική πολιτική του αλβανικού μεγαλοϊδεατισμού ως η μόνη λύση στα προβλήματα που αντιμετώπιζαν οι Αλβανοί.
Και από τις δύο αυτές προσπάθειες αποδείχθηκε ότι ούτε έρεισμα υπήρχε στους αλβανικούς πληθυσμούς, ούτε κάποια "διαδικασία-ντόμινο" ξεκίνησε, ενώ η διεθνής κοινότητα ήταν εντελώς αρνητική.
Η ανεξαρτητοποίηση του Κοσσυφοπεδίου δημιουργεί νέες ομαλές συνθήκες πολιτειακής έκφρασης των πολιτών του, Αλβανών και μειονοτικών, αν βέβαια επικρατήσει μια δημοκρατική και αναπτυξιακή λογική με σεβασμό των μειονοτικών δικαιωμάτων.
Αυτό θα επηρεάσει θετικά και τις διαμορφούμενες τάσεις στο Πρέσεβο και Μπουγιάνοβατς της Νότιας Σερβίας. Επίσης, στην ΠΓΔΜ η έστω και μερική εφαρμογή της Συμφωνίας της Αχρίδας και η ευρωατλαντική προοπτική της χώρας αυτής μπορούν να λειτουργήσουν ενωτικά μεταξύ των εθνοτικών ομάδων. Στο Μαυροβούνιο, τα αλβανικά κόμματα και οι τοπικοί τους άρχοντες, όπου διαθέτουν την πλειοψηφία, στήριξαν την ανεξαρτησία της χώρας και ουδέποτε παρουσίασαν αποσχιστικές τάσεις.
Στην περίπτωση της Ηπείρου, αλβανικοί εθνικιστικοί κύκλοι αναφέρονται στην Τσαμουριά και την ύπαρξη αλβανικής μειονότητας Τσάμηδων, μέχρι το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, οπότε και εκδιώχθηκαν από τις ελληνικές ανταρτικές δυνάμεις, ως συνεργάτες των κατακτητών. Η αναφορά αυτή έχει βέβαια νομικό ενδιαφέρον, μιας και σχετίζεται με θέματα επιστροφής περιουσιών και αποζημιώσεων, καθώς και πολιτικό, αφού κατά καιρούς επηρεάζει τις διμερείς μας σχέσεις» ~όμως, με κανέναν τρόπο δεν σχετίζεται με μελλοντικές εδαφικές διεκδικήσεις. Όποιος τις παρουσιάζει ως τέτοιες το κάνει εκ του πονηρού.
Σε αυτό το σημείο, ο ρόλος των μέσων μαζικής ενημέρωσης είναι καθοριστικός. Το επίπεδο των μέσων ενημέρωσης και της δημοσιογραφίας στις άλλες βαλκανικές χώρες είναι πολύ χαμηλό, εκτός βέβαια λαμπρών εξαιρέσεων. Η Ελλάδα όμως, που θα μπορούσε να αποτελέσει οδηγό δεοντολογίας και αντικειμενικότητας σε θέματα μαζικής ενημέρωσης για το καλό της ίδιας της κοινωνίας μας, ακολουθεί δυστυχώς την ίδια λαϊκιστική τακτική.
Με βάση τα παραπάνω, θα μπορούσαμε να πούμε ότι ο κίνδυνος της Μεγάλης Αλβανίας είναι ουσιαστικά ένας μύθος, ότι η ένωση του Κοσσυφοπεδίου με την Αλβανία είναι τόσο απίθανη όσο και αυτή της Ρουμανίας με την Μολδαβία ή της Βουλγαρίας με την ΠΓΔΜ ή της Ελλάδας με την Κύπρο, όπου ισχύει και η παγκόσμια πρωτοτυπία να έχουν ακόμα κοινό εθνικό ύμνο!
Είναι όμως γεγονός ότι αυτός ο μύθος έχει ακόμα κάποιες πιθανότητες να γίνει ή να προσπαθήσει να γίνει πραγματικότητα. Αυτές οι πιθανότητες ελλοχεύουν λόγω του ενδιαφέροντος ιστορικού φαινόμενου ότι οι Αλβανοί, ως έθνος, είναι οι μόνοι στα Βαλκάνια που δεν έχουν βιώσει ακόμα μια πορεία μεγαλοϊδεατισμού και αλυτρωτισμού, που σε όλες τις άλλες περιπτώσεις οδήγησε σε εθνικές καταστροφές (Βούλγαροι: από τη Συνθήκη του Αγίου Στεφάνου στις συνεχείς στρατιωτικές ήττες του 20ού αιώνα~ Τούρκοι: κατάρρευση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας~ Έλληνες: από την Μεγάλη Ελλάδα στη Μικρασιατική Καταστροφή~ Σέρβοι: από τη Μεγάλη Σερβία στην εθνική συρρίκνωση από τους γιουγκοσλαβικούς πολέμους κ.ο.κ.).
Η έλλειψη αυτής της επώδυνης εμπειρίας δίνει την δυνατότητα σε ακραία αλβανικά εθνικιστικά στοιχεία και σε λαϊκιστές πολιτικούς να εκμεταλλεύονται το θετικό για τις αλβανικές υποθέσεις διεθνές κλίμα και την όποια πολιτική ανωριμότητα των κομμάτων και φορέων στις αλβανικές περιοχές. Επίσης, σημεία τριβής υπάρχουν ακόμα σε κάποιες από τις περιοχές όπου ζουν αλβανικοί πληθυσμοί, και έτσι οι εντάσεις είναι πιθανόν να αναζωπυρώσουν εθνικιστικές τακτικές και ιδεολογίες. Οι μειονότητες, δυστυχώς, είναι ακόμα για τις περισσότερες χώρες της περιοχής, συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας, θέμα ανέγγιχτο, "ανύπαρκτο" ή αντιμετωπιζόμενο με καχυποψία και επιθετικότητα. Επιπρόσθετα, το μέγα λάθος της "αυτοανάδειξης" προβλημάτων, της μεγέθυνσης δηλαδή κάποιων εντάσεων ή ζητημάτων, για εσωτερική κατανάλωση ή επίτευξη πολιτικοϊδεολογικών εσωτερικών στόχων μπορεί να οδηγήσει σε μελλοντικές εντάσεις και έξαρση των εθνικισμών.
Η πλαστή θεωρία του "ισλαμικού τόξου", η οποία λειτούργησε ως ο νέος από Βορρά κίνδυνος της δεκαετίας του 1990, αντικαθίσταται τώρα με τις νέες, σκοπίμως μεγεθυσμένες θεωρίες για τους νέους μεγαλοϊδεατισμούς των Βαλκανίων. Δυστυχώς, τα παραπάνω χαρακτηρίζουν όλα τα βαλκανικά κράτη και τους εθνικιστικούς τους κύκλους. Το ζητούμενο, στην περίπτωση αυτή, είναι να απομονωθούν τούτες οι δυνάμεις που αναπαράγουν το μίσος και τη κινδυνολογία για τους δικούς τους σκοπούς.
Οι ίδιοι που μιλούν στην Ελλάδα για τους κινδύνους της Τσαμουριάς και της Μεγάλης Αλβανίας, του αλυτρωτισμού της "Ενωμένης Μακεδονίας", τα τουρκικά και βουλγαρικά σχέδια για την αρπαγή της Θράκης, είναι αυτοί που τονίζουν και --υπόγεια ή ανοιχτά-- υποστηρίζουν τη Μεγάλη Ελλάδα, την "απελευθέρωση της Βορείας Ηπείρου", την "Κόκκινη Μηλιά". Η συνταγή του "πας μη Έλλην βάρβαρος", με θεωρίες "αναδελφισμού", "διεθνείς αδικίες" κατά της Ελλάδας, που "πρέπει μια μέρα να αποκατασταθούν" σε συνδυασμό με αντιδυτικά συμπλέγματα και ελληνορθόδοξες κορώνες είναι γνωστή και πετυχημένη για άγρα ψήφων και τηλεθέασης. Αλλά είναι και εξαιρετικά επικίνδυνη.
Πρόκειται, με λίγα λόγια, για την "εθνικιστική διεθνή", που αλληλοτρέφεται, χρησιμοποιεί τα ίδια επιχειρήματα, με σκοπό να δημιουργήσει στους πολίτες της περιοχής την ανασφάλεια και τον φόβο. "Ο φόβος είναι η μητέρα της βίας" και η βία είναι η κινητήριος δύναμη και, πολλές φορές, ο τρόπος πολιτικής έκφρασης των ξενοφοβικών, εθνικιστικών και ρατσιστικών ιδεολογιών.

Συνέχεια...

Tο δικό μου κίνημα ενάντια σε όλους τους στρατούς…

Posted: by παντιγέρα in
0
Tο Δικό Μου Κίνημα Ενάντια Σε Όλους Τους Στρατούς…

- δέν συμμετείχε στήν εξαγορά τής μνήμης τής εξέγερσης τού ' 73 από εξουσιαστές, κόμματα, οργανώσεις καί "κοινωνικούς αγωνιστές", ούτε σπίλωσε τόν ματωμένο Νοέμβρη μέ "τακτικό στρατό" καί μέ τίς από τά "αριστερά" εμφυτευμένες τού κινήματος, σχεδιασμένες σέ υπόγεια , "αντικαθεστωτικές δολοφονίες"

- δέν βάπτισε κάνες όπλων μέσα στήν δεξαμενή τής συλλογικής μνήμης γιά νά παρασύρει σέ νέες ήττες τούς εξαθλιωμένους καί αδικημένους τού κοινωνικού πολέμου

- δέν επιλέγει "στρατόπεδο", ούτε "τόπους θυσίας" μέ ονόματα "εθνικών" ή "κοινωνικών ηρώων". Επιλέγει εκείνη τήν στάση ζωής καί αντίστασης όπου η ταξική του πάλη δέν δολοφονεί γιά τό "δίκαιο τής επανάστασης" καί τήν "αποκατάσταση τής ειρήνης"

- δέν φέρνει στολή, σημαία καί πατρίδα καμμιάς "πρωτοπορίας" , "κλειστής" ή "ανοικτής συνέλευσης στρατευμένων" πού μάς προτείνουν ένα νέο Κόσμο -μιά νέα Κόλαση από "απόλυτες αλήθειες"- μέ τίς προδιαγραφές τού παλιού

- δέν ακολουθεί κανένα "πολέμαρχο" καί "στρατιωτικό ακόλουθο" τής "επανάστασης", τό "οπλοστασιό" του δέν είναι "ο σκοπός αγιάζει τά μέσα" καί αρνείται τίς πατρίδες ή τίς "πατρίδες" τών κάθε λογής εκμεταλλευτών καί ηγετών πού δολοφονούν ή εξασκούνται στήν βαρβαρότητα στό όνομα τής "λαϊκής βούλησης καί επιθυμίας"

- έχει λιποτακτήσει οριστικά από τό στρατόπεδο τής τυφλής υπακοής καί τής "σιδερένιας" συνωμοτικής πειθαρχίας στήν ένοπλη γραμμή καί σέ έναν εντολέα καί εκτελεστή "λαϊκό στρατό" πού καθοδηγεί ή αποδίδει "δικαιοσύνη" μέ στρατιωτικούς όρους

- δέν ανήκει σέ εκείνες τίς παλαιο-αποικίες τής δήθεν "αντιστρατιωτικής πάλης" πού φωνάζουν γιά "δίκαιες δίκες" καί "αφοπλισμό", τήν στιγμή πού οι ίδιοι δέν έκαναν κάν "δίκη" εκτός από εκείνη τήν "πολιτική δράση" πού ναρκισσεύεται μόνο μέ τήν αφή στήν σκανδάλη

- δέν ανήκει σέ εκείνους πού διεκδικούν από τό στρατόπεδο τής αστικής νομιμότητας, όσα ο "παράνομος στρατός" τους κάποτε είχε εκτελέσει στά μπλόκα καί στίς ενέδρες "αναλαμβάνοντας τήν ευθύνη"

- όσες "πύλες" καί άν είχε (ή έχει ακόμη...) τό στρατόπεδο τών "ελίτ-πρωτοποριών", δέν θά τίς περάσει. Δέν θά καταταχθεί ποτέ εκεί. Δέν θά ντυθεί τίς "επιλογές" τους, τήν "ηθική" τους, τήν "αποστολή" τους, τό "φρονημά" τους. Δέν αρνηθήκαμε τόν εθνικό στρατό γιά νά συμφωνήσουμε μετά στίς "επιχειρήσεις" ενός νέου "σωτήρα -αυτοκράτορα" γιά τήν απαλλαγή τής κοινωνίας από τό "θεσμημένο κακό". Δέν έχουμε κοινή πορεία μέ "αποθήκες" στρατιωτικής αντίληψης πού "καταφέρνουν" νά φαίνεται ο διεθνισμός σάν μιά άλλη κοιτίδα νεοφιλελεύθερου φασισμού ή σοσιαλφασισμού

- συναντήθηκε μέ τήν μνήμη τού νεκρού πατέρα μου στήν κατοχή, στόν εμφύλιο, στήν Κορέα μέ τήν δέσμευση νά μήν κρατήσω ποτέ όπλο είτε γιά τίς πηγές τού κεφαλαίου, είτε γιά τίς "ιδεοληψίες" εκείνες πού θέλουν νά "εκπροσωπήσουν" τά συμφεροντά μας στά ακροδάκτυλα τής ένοπλης "σοφίας"


Η ΔΙΚΗ ΜΟΥ ΜΝΗΜΗ...
- είναι η μνήμη χιλιάδων, εκατομμυρίων σκοτωμένων στά μέτωπα τών πολέμων, στό τέμπλο τής "δημοκρατίας" ή τής "επανάστασης". Από μικρό παιδί θυμάμαι φορτηγά μέ νεκρούς μάρτυρες καί θύματα μιάς "αλλαγής" πού ποτέ δέν ήρθε καί "στρατούς" νά αποχωρούν ή νά έρχονται διεκδικώντας ή απαιτώντας τήν "υποστήριξη" καί τήν "συνδρομή" μας. Δέν υπάρχει περίσσιος χώρος στήν μνήμη μου πιά, αφού έχει υπερχειλίσει από τά πτώματα "ελεύθερων πολιορκημένων", μεραρχίες καί λόχους εσωτερικών ή εξωτερικών εχθρών, πεδία μάχης καί βιντεοταινίες φρίκης. Στήν μνήμη τού δικού μου καταυλισμού, μικροί καί μεγάλοι στρατοί κλείνουν καί ανοίγουν φυλακές καί Μακρονήσια όποτε αυτοί θέλουν.

Στό όνομα -άλλη μιά φορά- τής απελευθέρωσης από τούς στρατοδίκες τού εσωτερικού εχθρού, δέν θά τραγουδήσουν στήν πλάτη μου οι μιλιταριστές (οι άλλοι έκτακτοι στρατοδίκες...) τής "επανάστασης" τόν εθνικό ύμνο τής "αυθεντίας" πού τεμαχίζει τήν ανθρώπινη υπόσταση στήν γιάφκα τής αποκτήνωσης, "μέ όλα τά μέσα"

ΤΟ ΔΙΚΟ ΜΟΥ ΚΙΝΗΜΑ ΕΝΑΝΤΙΑ ΣΕ ΟΛΟΥΣ ΤΟΥΣ ΣΤΡΑΤΟΥΣ (ΟΠΩΣ ΕΤΣΙ ΤΟ ΣΚΕΠΤΟΜΑΙ ΧΩΡΙΣ ΤΗΝ "ΚΟΡΥΦΩΣΗ" ΚΑΝΕΝΟΣ ΕΜΦΥΛΙΟΥ...)
- έχει χιλιάδες γιώτα πέντε (ένας από αυτούς καί εγώ) άοπλου "άτακτου στρατού" πού δέν κατατάχθηκε, δέν εκπαιδεύθηκε, δέν όπλισε, δέν σημάδεψε. Δέν ξέρει από "πολεμικές συνθήκες", δέν θέλει νά τίς γνωρίσει. Δέν θά τά "βγάλει πέρα" σέ έναν "εμφύλιο". "Στρατιώτες" του ονείρου ενός άλλου Κόσμου χιλιάδες "τρελοί"
ορκίστηκαν στόν πασιφισμό μιάς "χαμένης πατρίδας" πού ακόμα ψάχνουν, χωρίς η "θητεία" τους νά ατιμωθεί από τό αίμα άλλων. Δέν όπλισαν ποτέ, δέν σημάδεψαν "κινούμενο στόχο" παρά ίσως μερικές φορές τόν εαυτό τους στήν σκοπιά

- δέν χειροκροτεί μιλιταριστές καί στρατευμένους πού υποδύονται τούς "ειρηνιστές" καί "ανυπότακτους"

ΣΕ ΑΥΤΟΥΣ ΤΟΥΣ "ΣΤΡΑΤΕΥΜΕΝΟΥΣ ΑΛΛΟΥ...", ΤΟ ΔΙΚΟ ΜΟΥ ΚΙΝΗΜΑ ΕΝΑΝΤΙΑ ΣΕ ΟΛΟΥΣ ΤΟΥΣ ΣΤΡΑΤΟΥΣ, ΕΧΕΙ ΚΛΕΙΣΕΙ ΤΗΝ ΠΟΡΤΑ!!!


Ενας από τούς "καραγκιόζηδες τών Εξαρχείων"(τότε) πού προσπάθησε νά κρατήσει τήν ψυχραιμία του...

Παπαδόπουλος Παναγιώτης (Κάϊν)
μεμονωμένο άτομο από τό αναρχικό/ελευθεριακό κίνημα

Συνέχεια...

back to top