Μια κριτική στις "μόδες" του κινήματος και στη δανεική αριστεροσύνη

Από τα χρόνια της Πρώτης Διεθνούς υπήρχαν διαφωνίες ανάμεσα στους εκφραστές του εξουσιαστικού και αντιεξουσιαστικού σοσιαλισμού σχετικά με τα κριτήρια του επαναστατικού υποκειμένου, του προλεταριάτου. Οι εξουσιαστές θεωρούσαν τα κριτήρια αμιγώς αντικειμενικά. "Προλετάριος είναι εκείνος που δεν έχει ιδιοκτησία στα μέσα παραγωγής και ζει πουλώντας την εργατική του δύναμη" ορίζει ο Μαρξ. Οποιος είναι τέτοιος αποτελεί επαναστατικό υποκείμενο. Ο Μπακούνιν εκ μέρους των αντιεξουσιαστών αντιπαρέβαλλε την ταξική συνείδηση με μια έννοαι συλλογικής συνείδησης. Ο εργάτης που δεν κοιτάζει το συμφέρον του συλλογικά είναι "εν δυνάμει αστός, εχθρός του προλεταριάτου".

Φυσικά και οι εξουσιαστές αναγνώριζαν τη σημασία της ταξικής συνείδησης αλλά δεν τη θεωρούσαν κριτήριο επαναστατικότητας. Μπορούσε κανείς να κοιτάζει το συμφέρον του ατομικά και ταυτόχρονα να θεωρείται επαναστατικό υποκείμενο, να συνδικαλίζεται ή να γίνεται αποδεκτός σαν μέλος των κομμάτων τους. Οι αναρχικοί, παρόλο που υπεραμύνονταν στο άνοιγμα της Διεθνούς σε πλατύτερες μάζες (π.χ. αποδέχονταν θρησκευόμενους εργάτες), θεωρούσαν ταξικό εχθρό όποιον κοιτούσε το ατομικό του συμφέρον. Δε θα μπορούσε να γίνει αναρχικός ένας μπάτσος ή ένας εκμεταλλευτής, ακόμα κι αν η συμμετοχή τους εξυπηρετούσε σκοπούς του κινήματος.

Κι ερχόμαστε στην περίπτωση του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ. Το ΕΑΜ δεν δημιουργήθηκε από το κομμουνιστικό κόμμα όπως πιστεύουν σήμερα ορισμένοι. Το κομμουνιστικό κόμμα ήταν αφενός αδύναμο και διαβρωμένο από τη χούντα Μεταξά, ανίκανο να σηκώσει ένα τέτοιο εγχείρημα, αφ'ετέρου οι μαρξολόγοι στο εσωτερικό του διαφωνούσαν για το κατα πόσο θα πρέπει να συμμετέχουν σε μια διαδικασία αλληλοσφαγής προλεταρίων (κατα τη μαρξιστική ανάλυση).

Μπορούμε να πούμε ότι η ομάδα Στίνα και οι θέσεις της αντικατοπτρίζουν την "ορθόδοξη" μαρξιστική ανάλυση της κατάστασης της κατοχής. Κάθε συνεπής μαρξιστής θα έπρεπε να κάνει κάτι ανάλογο με αυτό που έκανε η ομάδα Στίνα απευθυνόμενη στους γερμανούς φαντάρους. Αρκετοί φοιτητές που μελετούσαν το μαρξισμό έκαναν το ίδιο μέσα από το ΕΑΜ-ΕΠΟΝ τυπώνοντας τρικάκια στα γερμανικά και ρίχνοντάς τα σε σημεία που θα τα έβλεπαν γερμανοί στρατιώτες. Είναι γνωστές επίσης οι μετέπειτα εκκλήσεις του ΕΑΜ στους ταγματασφαλίτες να ενωθούν μαζί τους. Αλλωστε αρκετοί από αυτούς είχαν περάσει ήδη από τις τάξεις του ΕΑΜ.

Αλλά ήταν το ΕΑΜ ένα ταξικό κίνημα;

Είναι αλήθεια ότι το ΕΑΜ ξεκίνησε από μάλλον ανεξάρτητους κύκλους μορφωμένων εργαζομένων της εποχής, υπαλλήλους, δασκάλους, λογοτέχνες και φοιτητές, με ένα καθαρά εθνοαπελευθερωτικό χαρακτήρα όπως λέει και τ'όνομά του.

Συστάθηκαν ορισμένες συλλογικότητες, κυρίως στην επαρχία που ήταν δυσκολότερο να ελεγχθούν, οι οποίες απευθύνονταν με κείμενα στους ντόπιους κι έκαναν σαμποτάζ μικρής κλίμακας στους γερμανούς. Οσο ενσωματώνονταν στρατιωτικοί που γνώριζαν τη χρήση εκρηκτικών, η κλίμακα των σαμποτάζ αυξανόταν. Ομως αυτοί οι άνθρωποι ήταν στρατιωτικοί της χούντας Μεταξά, κάθε άλλο παρά κομμουνιστές. Η επιρροή των κομμουνιστών (γύρω στους χίλιους το 1940 σύμφωνα με στοιχεία του κκε, αρκετοί ενδεχομένως χαφιέδες του Μανιαδάκη) ήταν μηδαμινή. Οταν αργότερα αυτές οι ομάδες ενώθηκαν και η ΕΣΣΔ ήρθε σε ρήξη με τους ναζί, δώθηκε γραμμή να αντισταθούν και να ενισχύσουν τις υπάρχουσες δομές αντίστασης.

Ετσι άρχισαν να εμφανίζονται κάποια ταξικά χαρακτηριστικά στο ΕΑΜ για να καταλήξει στο διακύβευμα της Λαοκρατίας. Από το ΕΑΜ πέρασαν καθήκια σαν τον πατέρα του Μιχαλολιάκου που αργότερα φυσικά έγιναν ταγματασφαλίτες. Πέρασαν στρατιωτικοί που εξυμνούσαν το Μεταξά, πέρασαν βασιλικοί, πέρασαν φασίστες που έβλεπαν τους γερμανούς ανταγωνιστικά.

Οι ΕΑΜίτες δεν έγιναν ποτέ κομμουνιστές γιατί δεν ήταν ταξικό κίνημα. Ο κομμουνισμός τους "φορέθηκε καπέλο", όπως περίπου συνέβη στις υπόλοιπες βαλκανικές χώρες, βουλγαρία, ρουμανία κλπ. Ισως να διέφερε λίγο η γιουγκοσλαβία δεδομένου ότι το "καπέλο" του κομμουνισμού της το πέρασε ο Τίτο και όχι η ΕΣΣΔ.

Μπορει να υποστήριζαν όλοι την ΕΣΣΔ σαν αντίπαλο δέος στο γερμανικό επεκτατισμό, όπως περίπου ένας φασίστας σήμερα μπορεί να υποστηρίζει τον Πούτιν στη διένεξη με τους ναζί της ουκρανίας. Δεν παύει να είναι φασίστας.

Αλλά τι απέγινε το ταξικό κίνημα κατα τη διάρκεια της αντίστασης; Μιλάμε για ένα μαχητικό εργατικό κίνημα όπως το περιγράφει ο Γ.Ταμτάκος στην εξέγερση της Θεσσαλονίκης του '36 που ήταν και η αιτία που επέβαλαν τα αφεντικά (ντόπια και βρεττανικά) τη μεταξική δικτατορία. Το ταξικό κίνημα υπήρχε δια μέσου του ΕΑΜ. Στο ΕΑΜ συμμετείχαν αρκετοί αστοί αλλά η πλειοψηφία ήταν προλεταριακή. Οι ταξικές διεκδικήσεις τίθονταν από τους εργάτες-μέλη του ΕΑΜ μέσα στο ΕΑΜ και τις πάλευαν πάλι μέσα από αυτό.

Δηλαδή, από τη στιγμή που το ΕΑΜ δεν ήταν ταξικά προσανατολισμένο, η ταξική διαμάχη διεξαγόταν ακόμα και στο εσωτερικό του, αν και αυτό ερχόταν σε δεύτερη μοίρα σε σχέση με τη ρήξη ανάμεσα σε κατεκτημένους εργάτες και κατακτητές αφεντικά. Εκεί το ταξικό κίνημα απολάμβανε τη στήριξη ολόκληρου του ΕΑΜ, ακόμα και των ταξικών του αντιπάλων για διαφορετικούς της ταξικότητας λόγους.

Αρα σύμφωνα με τη μαρξιστική ανάλυση, το ΕΑΜ είναι από χέρι λάθος. Σύμφωνα με την αναρχική ανάλυση ΕΝΑ ΜΕΡΟΣ του ΕΑΜ (αυτό των προλεταρίων), ήταν επαναστατικό υποκείμενο. Το μέρος εκείνο που κοίταζε το συμφέρον του από κοινού με το παγκόσμιο προλεταριάτο και όχι το στενά εθνικοαπελευθερωτικό ΕΑΜ.

Δεν υπήρχαν τότε στην ελλάδα αναρχικοί όπως τους ορίζουμε σήμερα. Αν υπήρχαν, το πιθανότερο ήταν να παλεύουν μέσα από τις γραμμές του ΕΑΜ στο πλαίσιο του παγκόσμιου αγώνα των καταπιεσμένων ενάντια στο φασισμό. Αυτό άλλωστε έκαναν οι ιταλοί αναρχικοί και όσοι απόμαχοι της ισπανικής επανάστασης πολέμησαν στη γαλλία στις τάξεις των μακί. Επίσης το πιθανότερο θα ήταν, μετά την ενδεχόμενη νίκη του ανατολικού μπλοκ, όλοι αυτοί οι αναρχικοί και ταξικοί αγωνιστές να εκτελούνταν από τους λενινιστές* κομισάριους σαν προδότες, όπως περίπου έκανε η ΟΠΛΑ. Χωρίς να σημαίνει ότι οι εσωτερικές εκκαθαρίσεις ήταν το μοναδικό χαρακτηριστικό της ΟΠΛΑ, ότι δεν έστελνε και αρκετούς φασίστες εκεί που τους άξιζε.

Μπορούμε να πούμε ότι το ΕΑΜ-ΕΛΑΣ ήταν η ίδια η χώρα, με όλες τις αντιφάσεις που εμπερικλύει στο εσωτερικό της. Οπως σαν αναρχικός δε θα "δοξολογούσα" τη χώρα, έτσι δε θα δοξολογήσω το ΕΑΜ. Αν ήταν να τιμήσω κάποιον, θα ήταν οι άνθρωποι που αναζήτησαν συλλογικά το συμφέρον της τάξης τους, μαζί με κάθε καταπιεσμένο οποιασδήποτε χώρας, κι αυτό στη συγκεκριμένη συγκοιρία σήμαινε τη λυσσώδη πάλη ενάντια στο ναζισμό. Αυτοί βρίσκονταν μέσα στο ΕΑΜ αλλά δεν ήταν το ΕΑΜ, ούτε έχουν κάποιο όνομα που να ταιριάζει σε κάποιο ανάλογο σύνθημα.

Θα γνωρίζετε άλλωστε ότι το σύνθημα "ΕΑΜ-ΕΛΑΣ ΜΕΛΙΓΑΛΑΣ" προέρχεται από την απάντηση των μελών της ΟΝΝΕΔ στα αντάρτικα τραγούδια που έβαζαν οι κνίτες στις σχολές. Το σύνθημα ήταν καυστικό δεδομένου ότι τα ίδια τα μέλη του κκε όποτε άκουγαν "Μελιγαλάς" ένοιωθαν περίπου όπως θα ένοιωθε ένας αναρχικός σήμερα που ακούει για τη Μαρφίν.

Θα έπρεπε όμως τα μέλη του κκε να ντρέπονται για το Μελιγαλά; Μιλάμε σίγουρα για μια σφαγή μεγάλης κλίμακας. Από την πηγάδα ξεθάφτηκαν οστά 700+ πτωμάτων ενώ η δεξιά προπαγάνδα φτάνει και τις 2000 νεκρούς. Μάλιστα ανάμεσά τους υπήρχαν και κάποιοι ανήλικοι.

Δε μιλάμε φυσικά για όσους σκοτώθηκαν στη μάχη, τα πτώματα των οποίων θάφτηκαν επίσης στην πηγάδα. Αλλά και χωρίς αυτούς μιλάμε πάλι για σφαγή. Αλλά τι ακριβώς ήταν ο Μελιγαλάς;

Ο Μελιγαλάς είναι ένα όμορφο χωριό της πεδινής Μεσσηνίας. Στη Μεσσηνία όπως και στις περισσότερες περιοχές, υπήρχε μια διαχωριστική γραμμή ανάμεσα σε βουνό και πεδιάδα στα χρόνια της κατοχής. Στα πεδινά έφταναν εύκολα ογκώδεις γερμανικές μονάδες, δέχονταν εύκολα ανεφοδιασμό με μηχανοκίνητα μέσα και τα πεδινά χωρια είχαν υποταχτεί ολοκληρωτικά. Αντίθετα, στα ορεινά που ήταν δύσκολο να μεταφερθούν, να αναπτυχθούν και να ανεφοδιαστούν μεγάλες δυνάμεις στρατού ανθούσε η αντίσταση. Η λέξη "βουνό" ήταν συνώνυμη της αντίστασης. Οσοι κι όσες πήγαιναν να καταταγούν στην αντίσταση έλεγαν "βγαίνω στο βουνό".

Οι πρώτες συλλογικότητες που αργότερα εντάχθηκαν στο ΕΑΜ προέρχονταν από ορεινές/ημιορεινές περιοχές της Μεσσηνίας όπως ο Αετός και το Δώριο.

Στην ορεινή Μεσσηνία υπήρχαν οργανωμένες μονάδες του ΕΛΑΣ. Οταν οι γερμανοί αντιλαμβάνονταν ότι ο ΕΛΑΣ περνούσε από κάποιο χωριό, έστελναν την ορεινή μεραρχία και το ισοπέδωνε για αντίποινα. Επειδή δε μπορούσε όμως να διατηρήσει στρατεύματα, έφευγε μετά τη σφαγή. Αυτά τα χαροκαμμένα χωριά πλέον έφτιαχναν δικές τους πολιτοφυλακές που είχαν σχέσεις αμοιβαίας ανοχής με τον ΕΛΑΣ αλλά δεν εντάσσονταν σ'αυτόν. Τα ίδια και χειρότερα συνέβαιναν δυτικότερα, στον Ταύγετο και στον ορεινό όγκο της Μάνης. Οι πολιτοφυλακές αυτές ήταν μεν αυτοοργανωμένες, αλλά δεν είχαν καμιά σχέση με αυτό που εννούμε σήμερα λέγοντας "αυτοοργάνωση". Οι ιεραρχίες της υπάρχουσας κοινωνίας διατηρούνταν στο εσωτερικό τους και δεν έχει καταγραφεί καμιά σκέψη ανατροπής τους. Τα όπλα τους ήταν υποτυπώδη: κυνηγετικά όπλα, αγροτικά εργαλεία, καζίκια (μυτεροί πάσσαλοι) με μύτες ντυμένες με τσίγκους από κονσερβοκούτια, κουζινομάχαιρα κι ότι έβρισκε ο καθένας.

Στο Μελιγαλά υπήρχε ένα στρατόπεδο χωροφυλακής που ήταν ουσιαστικά το κέντρο των κατακτητών και των συνεργατών τους στην προσπάθεια καταστολής της αντίστασης. Στο στρατόπεδο αυτό φυλακίστηκαν και εξοντώθηκαν συστηματικά χιλιάδες μεσσήνιοι, αντιστασιακοί και άμαχοι. Από την αλληλογραφία κρατουμένων που σώζεται μέχρι σήμερα, φαίνεται ότι οι συνθήκες κράτησης ήταν ιδιαίτερα απάνθρωπες. Εκτός από τις εκτελέσεις, εκατοντάδες ύποπτοι αφέθηκαν για μέρες στα κελιά και πέθαναν ουρλιάζοντας από τη δίψα. Υπήρξαν πάμπολλές περιπτώσεις οικογενειακής αντεκδίκησης, όπου ο γερμανοτσολιάς ξεκλήριζε ολόκληρες οικογένειες χαρακτηρίζοντάς τις "κομμουνιστικές" επειδή του αρνήθηκαν το χέρι της κόρης τους. Υπήρξαν περιπτώσεις που ακόμα και αξιωματικοί χωροφύλακες δεν άντεχαν όλη αυτή τη φρίκη και απελευθέρωναν κρυφά κρατουμένους διακινδυνεύοντας να εκτελεστούν οι ίδιοι σαν προδότες. Πέρα από την κυρίαρχη βαρβαρότητα υπήρξαν και ορισμένες πολύ ανθρώπινες ιστορίες.

Μετά την απελευθέρωση της Καλαμάτας και την αποχώρηση των ναζί, οι συνεργάτες τους συγκεντρώθηκαν στο Μελιγαλά. Λόγω του στρατοπέδου, στο χωριό είχαν εκτελέσει και τον τελευταίο αντιστασιακό κι έτσι το θεωρούσαν φιλική περιοχή. Επίσης λόγω του στρατοπέδου υπήρχε επαρκής οπλισμός, πυρομαχικά και οχυρωματικά έργα ικανά να υποστηρίξουν την άμυνα τους απέναντι στην αναμενόμενη επίθεση από τον ΕΛΑΣ. Συγκεντρώθηκαν γύρω στις 1000 συνεργάτες των γερμανών και οι ελασίτες που τους πολιορκούσαν δεν ήταν πάνω από 1200 μαχητές. Αν δεν κάνω λάθος, ήταν το 4ο σύνταγμα του ΕΛΑΣ το οποίο είχε καλέσει ενισχύσεις και ταξίδευε κατα κεί ο Αρης Βελουχιώτης.

Οι ελασίτες αρχικά προσπάθησαν να πάρουν το Μελιγαλά χωρίς μάχη. Ζήτησαν συνθηκολόγηση με τους γερμανοτσολιάδες οι οποίοι προσποιήθηκαν ότι συμφωνούν, όταν όμως επιχείρησαν να μπουν στο χωριό ελασίτες πυροβολήθηκαν και σκοτωθηκαν. Ετσι ξεκίνησε ταμπουροπόλεμος, δηλαδή τακτική μάχη ανάμεσα σε ταμπουρωμένους, από τη μια στα χαρακώματα και τα οχυρωματικά έργα του στρατοπέδου του Μελιγαλά κι από την άλλη στα αρδευτικά αυλάκια και τους ελαιώνες που περιστοιχίζουν το χωριό. Σ'αυτές τις περιπτώσεις οι οχυρωμένοι έχουν το πλεονέκτημα. Οι πρώτες έφοδοι των ελασιτών αποκρούστηκαν με πολλά θύματα.

Αλλά το νέο της πολιορκίας του Μελιγαλά είχε φτάσει στα ορεινά και οι αυτοοργανωμένες πολιτοφυλακές κατεύθαναν κατα εκατοντάδες προς ενίσχυση των ελασιτών, και μάλιστα με ιδιαίτερα άγριες διαθέσεις. Εβλεπε κανείς να καταφθάνουν τρέχοντας ομάδες βοσκών με κυνηγετικά όπλα και τσάπες, καζίκια, μανιάτισσες χήρες με κουζινομάχαιρα, άνθρωποι που είχαν χάσει τα πάντα από τους ναζί και τους τσολιάδες. Ο πόλεμος αυτός ήταν προσωπική υπόθεση εκδίκησης για όλους αυτούς.

Οταν παραδώθηκαν οι γερμανοτσολιάδες, οι ελασίτες που είχαν υποστεί και τις μεγαλύτερες απώλειες δεν ήταν η πλειοψηφία. Ο ΕΛΑΣ έστηνε λαικά δικαστήρια όπου περνούσε ο κόσμος και αναγνώριζε τους κατηγορούμενους. Για όσους υπήρχαν μαρτυρίες ότι είχαν σκοτώσει, βασανίσει ή καταδώσει απαγγέλονταν οι ανάλογες ποινές. Αντίθετα, όσοι είχαν μάρτυρες ότι κράτησαν ανθρώπινη στάση, όχι μόνο απελευθερώνονταν αλλά έπαιρναν ειδική βεβαίωση από το δικαστήριο για να σιτίζονται αυτοί και οι οικογένειές τους από τα σισσίτια του ΕΑΜ.

Οταν έφτασε ο Βελουχιώτης στην Καλαμάτα, η μάχη του Μελιγαλά είχε ήδη κριθεί και είχαν στηθεί λαικά δικαστήρια. Στο δρόμο από την Καλαμάτα στο Μελιγαλά συνάντησε μια μεγάλη ομάδα μαυροφορεμένες μανιάτισσες που είχαν βάλει κάτω έναν αξιωματικό της χωροφυλακής και τον πετσόκοβαν με τα κουζινομάχαιρα. Ο αξιωματικός τους έδειχνε τη βεβαίωση αθώωσης του από το λαικό δικαστήριο του Μελιγαλά αλλά αυτό δεν έλεγε τίποτα στις χαροκαμμένες γυναίκες που ζητούσαν εκδίκηση για τους συγγενείς που έχασαν από τους ναζί.

Ο Αρης Βελουχιώτης διέσωσε τον αξιωματικό για να διαπιστώσει ότι ήταν ένας από τους πιο ανθρώπινους χωροφύλακες που είχε σώσει τη ζωή αντιστασιακών και βρισκόταν στο Μελιγαλά σαν κρατούμενος των συναδέλφων του.

Ανάλογα φαινόμενα συνέβησαν και στο Μελιγαλά. Αρκετοί άτακτοι πολιτοφύλακες εκτός-ΕΛΑΣ κατέθεταν ψέματα για να καταδικάσουν άτομα που δε γνώριζαν για λόγους εκδίκησης. Σε πολλές περιπτώσεις η κατάσταση είχε ξεφύγει από τον έλεγχο του ΕΛΑΣ και γίνονταν εκδικητικές σφαγές, χρησιμοποιώντας τα αγροτικά εργαλεία και τα καζίκια με φρικτό τρόπο. Δε θα μπορούσε να μην υπάρχει κατανόηση αφού οι άνθρωποι αυτοί είχαν χάσει σπίτια και οικογένειες από τους ναζί και τους συνεργάτες τους. Αλλά δεν ήταν φασίστες όλοι όσοι εκτελέστηκαν και ρίχτηκαν στην πηγάδα. Ανάμεσά τους υπήρχαν αρκετοί με γερμανικές στολές, αλλά και συγγενείς γερμανοτσολιάδων που πλήρωσαν μόνο για λόγους συγγένειας. Οπως φυσικά, αρκετοί έχασαν τη ζωή τους επειδή είχαν ένα συγγενή αντιστασιακό. Αυτή είναι η φρίκη του πολέμου στις κλειστές μεσσηνιακές κοινότητες όπου ο καθένας και η καθεμιά ήταν γνωστό από ποιά οικογένεια κατάγονταν.

Στο Μελιγαλά σύμφωνα με επίσημα στοιχεία εκτελέστηκαν 1500 άνθρωποι από τους δωσίλογους με την κατηγορία της αντίστασης, χωρίς να συνυπολογίζονται όσοι αφήνονταν να πεθάνουν από τη δίψα, την πείνα ή τις αρώστιες. Υπάρχει μια τεκμηριωμένη μελέτη με ονόματα 20.000 μεσσήνιων που έχασαν τη ζωή τους από τους ναζί και τους συνεργάτες τους. Αντίθετα με τους (δίκαια ή άδικα) νεκρούς του Μελιγαλά, κανείς δεν κάνει σήμερα μνημόσυνα για όλους αυτούς.

Σήμερα οι χρυσαύγουλοι παρουσιάζουν το Μπελογιάννη σαν "αυτόν που έδωσε τη διαταγή της εκτέλεσης στο Μελιγαλά". Σύμφωνα με τους μεσσήνιους που έζησαν τα γεγονότα από κοντά, ποτέ δεν υπήρξε "διαταγή εκτέλεσης" από τον ΕΛΑΣ. Υπήρξαν καταδικαστικές αποφάσεις λαικών δικαστηρίων σε θάνατο, υπήρξαν αυθόρμητες, ακόμα και εντελώς άδικες σφαγές. Αλλά όχι διαταγή εκτέλεσης, και πολύ περισσότερο από το Μπελογιάννη.

Κι όλα αυτά, να το ξεκαθαρίσουμε, δεν έχουν καμιά σχέση με τα μνημεία-αριστερού-άλλοθι που στήνουν οι σημερινοί "συνεργάτες των γερμανών" (οποιασδηποτε εθνικότητας) που "καταδικάζουν τη βία απ'όπου κι αν προέρχεται".

Βία ασκούσε ο Μπελογιάννης, ίδια μ'αυτή που άσκησε ο Κουφοντίνας, ο Μαζιώτης, η Πώλα Ρούπα, ο Γουρνάς, οι ΣΠΦ, όλοι όσοι βρίσκονται σήμερα στα κελιά κατηγορούμενοι για "τρομοκρατία". Αν ήταν εδώ ο Μπελογιάννης, όλοι αυτοί που του στήνουν σήμερα μνημεία θα τον κατηγορούσαν για τρομοκρατία και θα τον εξόντωναν συστηματικά μέχρι να αποκυρήξει τις ιδέες του και να υποταχτεί στο ράιχ της κυριαρχίας τους. Ισως να μην τον εκτελούσαν άμεσα, θα το έκαναν όμως με αργό και βασανιστικό τρόπο όπως κάνουν στους σημερινούς πολιτικούς κρατούμενους. Για όσους νοιώθουμε (και θα νοιώθουμε για πάντα) Αντάρτες "ο Μπελογιάννης ζει κι είναι κοντά μας / στων τραγουδιών τις λεύτερες στροφές".

*Δεν ταιριάζει σε αναρχικούς να μιλούν για "σταλινικούς". Ο Στάλιν και ο σταλινισμός ήταν συνέχεια του λενινισμού όπως πολύ σωστά ανέλυσε η Εμμα Γκόλντμαν. Για σταλινικούς μπορούν να μιλούν οι οπαδοί του Τρότσκυ, ο οποίος αφότου έχασε την εξουσία του ανακάλυψε ξανά το διεθνισμό και τη διαρκή επανάσταση. Οι αναρχικοί μιλούν για "λενινιστές".

--------------------------------
Τα παραπάνω ιστορικά γεγονότα προέρχονται κυρίως από αφηγήσεις ντόπιων που κράτησαν αποστάσεις τόσο από την δεξιά-ακροδεξιά προπαγάνδα όσο κι από την αντίστοιχη του κκε. Πηγές τέτοιες υπάρχουν και μπορεί να ανατρέξει κανείς για να τα διασταυρώσει. Δεν πρόκειται για κάποια τεκμηριωμένη ιστορική μελέτη αλλά περισσότερο για μια πρώτη προσπάθεια να αναλυθούν τα γεγονότα από μια αναρχική σκοπιά. Αφού οι αναρχικοί πραγματευόμαστε το θέμα, θα έπρεπε να υπάρξει κάποια στιγμή μια σοβαρή συλλογική ενασχόληση.

Οι ισχυρισμοί περί της "εντολής εκτέλεσης από το Μπελογιάννη" στο Μελιγαλά καταρρίπτεται εξίσου και από τη δεξιά αφήγηση. Σύμφωνα με αυτήν, πολλοί από τους αιχμαλώτους του Μελιγαλά προέρχονταν από υποσταθμούς χωροφυλακής των γύρω περιοχών, έτσι οι κάτοικοι ζήτησαν και τους πήραν στα χωριά τους όπου, όπως αναφέρεται από δεξιούς κύκλους, τους δίκασαν και τους εκτέλεσαν δημόσια εν μέσω λαικού γλεντιού. Εαν υπήρχε "διαταγή εκτέλεσης" προφανώς δε θα τους επέτρεπε ο ΕΛΑΣ να πάρουν τους αιχμαλώτους. Αυτό συνέβη στην Οιχαλία και αρκετές ακόμα μεσσηνιακές περιοχές.

Ενας ακόμα ισχυρισμός των δεξιών κύκλων αφορά στην παράδοση των δοσίλογων. Σύμφωνα με αυτούς, οι δοσίλογοι παραδώθηκαν σε κλιμάκιο του βρεττανικού στρατού και δεν κατακτήθηκαν ποτέ από τους αντάρτες. Οι μαρτυρίες της άλλης πλευράς διαφέρουν. Σύμφωνα με τους αντάρτες πράγματι, λίγο πριν την παράδοση του Μελιγαλά έφτασε καταιδρωμένο στην περιοχή το βρεττανικό κλιμάκιο, ζήτησε εκεχειρία και την πήρε για να συζητήσει την παράδοση των δοσίλογων. Ακόμα και την τελευταία στιγμή οι δοσίλογοι αρνήθηκαν, για να εγκαταλείψουν λίγο αργότερα τις θέσεις μάχης τους και να κλειστούν στο κτήριο της διοίκησης του στρατοπέδου όπου και παραδώθηκαν. Οταν, αιχμάλωτοι πλέον, ρωτήθηκαν γιατί δεν παραδώθηκαν έστω στο βρεττανικό κλιμάκιο, απάντησαν "οι άγγλοι μας είπαν να συνεχίσουμε", προφανώς για να δικαιολογηθούν. Η βρεττανική πλευρά αποδέχτηκε επίσημα την παρέμβασή της αλλά, όπως είπαν οι ίδιοι, δεν έφερε αποτελέσματα αφού οι δοσίλογοι αρνήθηκαν να παραδωθούν σ'αυτήν.

Από την πλευρά του ΕΛΑΣ οι πολυπληθείς ανεξάρτητες ορεινές πολιτοφυλακές που δραστηριοποιήθηκαν στη μάχη αναφέρονται σαν "έφεδροι ΕΛΑΣίτες". Είναι πολύ πιθανό, προκειμένου να οικειοποιηθεί πλήρως τη νίκη ο ΕΛΑΣ να ζητούσε την προφορική υπαγωγή τους υπο τις διαταγές του πριν τους αφήσει να πολεμήσουν. Αλλά ακόμα και να μη συνέβη κάτι τέτοιο, πάλι είχε συμφέροντα να παρουσιάσει τη νίκη σαν αποκλειστικά δικό του κατόρθωμα και να αποκρύψει το γεγονός ότι οι εξελίξεις ξέφυγαν από τον έλεγχό του. Η παραδοχή φαινομένων απειθαρχίας στις τάξεις του ίσως να ήταν πιο καταστροφική από την ευθύνη της σφαγής στη συγκεκριμένη φάση που υπήρχαν ακόμα φασιστικοί θύλακες ταμπουρωμένοι σε άλλες περιοχές. Επιπλέον, ο ΕΛΑΣ είχε αναγνωριστεί από τους συμμάχους σαν επίσημος "εθνικός" στρατός της χώρας κι έπρεπε να εμφανίζεται ότι σε κάθε περίπτωση είχε πλήρη έλεγχο της κατάστασης.

Παράγοντες του ΕΑΜ αναφέρονται στο γεγονός ότι μαζί με τον Αρη Βελουχιώτη συνέρρευσε στο Μελιγαλά ένα μαυροφορεμένο πλήθος προερχόμενο από τη Μάνη, αποτελούμενο κυρίως από γυναίκες οπλισμένες με κουζινομάχαιρα και δρεπάνια, με μόνο σκοπό την εκδίκηση. Είναι πολύ πιθανό ο Αρης και το επιτελείο του να επέλεξε να μην εμποδίσει αυτό το πλήθος κάνοντας χρήση βίας. Ηταν μέσα στη λογική του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ να αφουγκράζεται τη λαική βούληση, ακόμα κι αν διαφωνούσε. Ισως δηλαδή, η απώλεια του ελέγχου στο Μελιγαλά να ήταν σε γνώση του ΕΛΑΣ που σε διαφορετική περίπτωση θα έπρεπε να στραφεί ενάντια στις χήρες και τους διψασμένους για εκδίκηση που συνέρρεαν σε μεγάλους αριθμούς. Αυτό σίγουρα επισύρει ευθύνες από πλευράς του ΕΛΑΣ, διαφέρει όμως πολύ από την εξ-ακροδεξιών φημολογούμενη "εντολή εκτέλεσης" από πλευράς του.

Πηγή: https://athens.indymedia.org/post/1571814/