Το Πάσχα είναι η λαμπρότερη γιορτή της Χριστιανοσύνης. Στις εκκλησίες, οι πιστοί βιώνουν με κατάνυξη, ευλάβεια και συντριβή τα Πάθη του Θεανθρώπου και την κορύφωση του Θείου Δράματος, αναμένοντας το ελπιδοφόρο μήνυμα της Ανάστασης. Βέβαια, το Πάσχα είναι μια εβραϊκή γιορτή αλλά δεν πειράζει, αφού εμείς έτσι τα βρήκαμε από τους προγόνους μας, οπότε οφείλουμε να τα συνεχίσουμε· από την άλλη, από τους προγόνους μας βρήκαμε και λάμπες με πετρέλαιο, αλλά κάποια στιγμή βάλαμε ηλεκτρικό ρεύμα – φυσικά, αυτό καθόλου δεν μας βοήθησε γιατί συνεχίζουμε να μη βλέπουμε την τύφλα μας.

Παλαιότερα, με την είσοδο στη Μεγάλη Εβδομάδα, σε κάποιες περιοχές της χώρας οι πιστοί δεν έτρωγαν τίποτα τις τρεις πρώτες μέρες, παρά έπιναν μόνο λίγο νερό· αυτό δεν ισχύει πια γιατί, αν δουλεύεις τρεις μέρες νηστικός, θα πέσεις ξερός και θα φρακάρουν οι δρόμοι από τα ασθενοφόρα με τους πιστούς.

Τώρα πια τα περισσότερα έθιμα του Πάσχα αρχίζουν κυρίως τη Μεγάλη Πέμπτη, γιατί την ημέρα αυτή ξεκινούν οι προετοιμασίες για το ξεκοίλιασμα που θα ρίξουμε παραδοσιακά ανήμερα το Πάσχα. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα οι περισσότεροι να χάνουν το «Τροπάριο της Κασσιανής», που είναι διαχρονική επιτυχία αλλά χάνεται τη Μεγάλη Τρίτη· θα μπορούσε η Ιερά Σύνοδος να το μεταφέρει δυο τρεις μέρες αργότερα, ώστε να γίνει ακόμα μεγαλύτερο σουξέ.

Το πιο δημοφιλές έθιμο είναι το βάψιμο των κόκκινων αυγών αλλά και το τσούγκρισμά τους – αυτό είναι απόλυτα λογικό, γιατί σε ποια άλλη περίπτωση μπορείς να πεις στον άλλον μπροστά σε σαράντα νοματαίους «μ’ έσπασες, αλλά γύρνα τώρα τον κώλο και θα σου δείξω εγώ»;

Εξαιρετικά δημοφιλής είναι και η περιφορά του Επιταφίου, που δίνει σε όλες τις κυρίες τη δυνατότητα να επιδείξουν τις τελευταίες δημιουργίες της υψηλής ραπτικής αλλά και τα εσώρουχά τους, περπατώντας αργά στα καντούνια του χωριού και δίνοντας με αυτόν τον τρόπο μια χαρούμενη νότα σ’ αυτήν την –πένθιμη κατά τ’ άλλα– ημέρα.

Ο Επιτάφιος στολίζεται από ανύπαντρες κοπέλες, γιατί οι υπόλοιπες βρήκαν άντρα και δεν τις νοιάζει πια και τόσο το Θείο Δράμα. Γενικά οι ανύπαντρες έχουν δουλειές με φούντες αυτές τις μέρες, γιατί τη μια μαζεύουν τα λουλούδια από τους αγρούς, την άλλη στολίζουν τον Επιτάφιο, μετά ξενυχτάνε δίπλα στον Εσταυρωμένο, και το πρωί κουτουλάνε από την κούραση. Γι’ αυτό είναι ανύπαντρες – πώς να βρουν άντρα μετά από τόσο χαμαλίκι;

Πάντως η παράδοση λέει πως οι ανύπαντρες πρέπει να παίρνουν το Φως της Ανάστασης από άντρα, για να παντρευτούν μέσα στο χρόνο· αν το πάρουν από γυναίκα, θα τις βλέπουν οι άντρες στο δρόμο και θα το βάζουν στα πόδια σαν να είδαν τον Σατανά.

Αυτές τις μέρες γίνεται εύκολα αντιληπτό πόσο πλούσια είναι η παράδοση του λαού μας σε έθιμα. Τα περισσότερα απ’ αυτά έχουν τις ρίζες τους στην Τουρκοκρατία και την Ενετοκρατία· ευτυχώς που πέρασαν αυτοί οι ευγενικοί λαοί από τα μέρη μας κι έχουμε και κανα έθιμο της προκοπής.

Στην Κέρκυρα, το πρωί του Μεγάλου Σαββάτου μετά την Πρώτη Ανάσταση, οι κάτοικοι πετούν από τα μπαλκόνια και τα παράθυρα κανάτια με νερό. Παραδοσιακά την αρχή κάνει ο Τόλης Βοσκόπουλος, που πετάει πολύ μεγάλα κανάτια – αν και όλοι περιμένουν πότε θα μπερδευτεί ο Τόλης και αντί για κανάτι με νερό θα πετάξει την Άντζελα Γκερέκου στους ψηφοφόρους της.

Το έθιμο με τα κανάτια είναι πολύ δημοφιλές στα Επτάνησα αλλά, με την προβολή που έχει από την τηλεόραση τα τελευταία χρόνια, μη σας φανεί περίεργο αν ακούσετε στις ειδήσεις πως ένας πιστός έφαγε το σταμνί με το νερό στο κεφάλι ενώ περπατούσε αμέριμνος στην Πανεπιστημίου.

Στη Ζάκυνθο υπάρχει και Επιτάφιος για ξενύχτηδες, μιας και η έξοδος του Επιταφίου στο ναό του Αγίου Νικολάου των Ξένων γίνεται στις 4 τα ξημερώματα.

Στην Ύδρα, από την άλλη, βάζουν τον Επιτάφιο στη θάλασσα. Γενικά τον Επιτάφιο –ανάλογα με την περιοχή– τον κάνεις ό,τι θέλεις: τον βάζεις στη θάλασσα, τον πετάς με αλεξίπτωτο στον γκρεμό, άμα έρθεις στα κέφια τον παίρνεις και στο σπίτι σου, για σουβενίρ.

Τον Επιτάφιο τον σηκώνουν στους ώμους τους οι άντρες· πάλι καλά, γιατί αν έπρεπε να το κάνουν κι αυτό οι έρμες οι ανύπαντρες, θα κλατάρανε εντελώς.

Πέρσι σήκωσε τον Επιτάφιο στην Πάρο και ο Γιώργος Παπανδρέου· φέτος, που είναι προεκλογική χρονιά, μη σας κάνει καμία εντύπωση αν δείτε τον Γιώργο Παπανδρέου να κουβαλάει καναν Επιτάφιο μόνος του – αν το κρίνουν σκόπιμο οι επικοινωνιολόγοι, μπορεί να πάει και στην Παναγιά της Τήνου με τα γόνατα.

Σε πολλές περιοχές της χώρας, τις μέρες αυτές γίνεται και το κάψιμο του Ιούδα ή Οβριού – οι νέοι περιφέρουν ένα ομοίωμα του Ιούδα παραγεμισμένο από ξύλα και άχυρα, και στη συνέχεια του βάζουν φωτιά για να τιμωρήσουν τον προδότη.

Το έθιμο αυτό έχει ενοχλήσει στο παρελθόν ακόμα και το Στέιτ Ντιπάρτμεντ, που κατηγόρησε τη χώρα μας για αντισημιτισμό· θα πρέπει να καταλάβουν όλοι πως το κάψιμο του Οβριού είναι συμβολικό και πως δεν μπορούμε να καίμε κάποιον έλληνα προδότη αντί για τον Ιούδα, γιατί είμαστε τόσο ρουφιάνος λαός που θα είχαμε καεί όλοι και δεν θα υπήρχε κανείς να διατηρήσει αυτό το πατροπαράδοτο έθιμο. Στο κάτω κάτω της γραφής, εβραϊκό έθιμο είναι το Πάσχα, Εβραίο καίμε – αν ήταν ελληνικό, θα καίγαμε Έλληνα.

Το βράδυ της Ανάστασης οι πιστοί χτυπούν τα στασίδια της εκκλησίας, κουνάνε τους πολυέλαιους, πετάνε μπουγέλα στον παπά, και γενικά κάνουν ό,τι μαλακία τούς κατέβει στο κεφάλι. Έξω από τις εκκλησίες ο χαβαλές συνεχίζεται με πυροβολισμούς, πυροτεχνήματα, δυναμίτες και χειροβομβίδες, με αποτέλεσμα κανείς να μη δίνει σημασία στις ανύπαντρες, που έχουν βάλει τα καλά τους και ψάχνουν εναγωνίως για γαμπρό.

Ανήμερα το Πάσχα οι Έλληνες στήνουν ένα τρικούβερτο γλέντι από τη μια άκρη της χώρας ως την άλλη, και η κατάνυξη δίνει τη θέση της στην κρασοκατάνυξη και τον παραδοσιακό οβελία· αφού με τη νηστεία της Σαρακοστής και το στόλισμα του Επιταφίου εξολοθρεύσαμε τη χλωρίδα της χώρας, ήρθε και η ώρα της πανίδας.

Το έθιμο του σουβλιστού αρνιού το πήραμε από τους Εβραίους. Μια άλλη εκδοχή λέει πως το έθιμο προέρχεται από την αρχαία Ελλάδα – ο Σωκράτης και ο Περικλής είχαν ψησταριά στο Μοναστηράκι, δίπλα στον Μπαϊρακτάρη, και έφτιαχναν φοβερό κοκορέτσι και γαρδούμπα.

Καλή Λαμπρή!

LIFO – 04/04/07


Μη στεναχωριέσαι έχει κι άλλο...

Η Αγιοταφική Αδελφότητα πραγματοποίησε το Μεγάλο Σάββατο την τελετή Αφής του Αγίου Φωτός στα Ιεροσόλυμα. Η τελετή έγινε μέσα σε κλίμα κατάνυξης, ευλάβειας και ιερού δέους με τα μπουνίδια, τα κλωτσίδια και τις χριστοπαναγίες μεταξύ των πιστών να στέλνουν το μήνυμα της Αγάπης και της Ορθοδοξίας στη χριστιανοσύνη, ενώ οι καμπάνες χτυπούσαν χαρμόσυνα – ντινγκ ντονγκ!

Για μια ακόμα φορά το Άγιο Φως άναψε με αναπτήρα από ελληνικά χέρια, αυτά του Πατριάρχη Ιεροσολύμων Θεόφιλου, γεγονός που έκανε τους Αρμένιους, τους Ούνους και τους Μογγόλους ιερείς να σκυλιάσουν από το κακό τους και να παλεύουν με τα σπαρματσέτα. Οι προσκυνητές φώναζαν «άξιος, άξιος» για τον Θεόφιλο, αλλά έτσι φώναζαν τόσα χρόνια και για τον Ειρηναίο και τις είδαμε κι αυτουνού τις πομπές του.

Το απόγευμα του Μεγάλου Σαββάτου το Άγιο Φως έφτασε στην Αθήνα με ειδική πτήση της Ολυμπιακής και το συνόδευαν ο Έξαρχος του Παναγίου Τάφου, διπλωμάτες του υπουργείου Εξωτερικών, τσολιάδες της Προεδρικής Φρουράς, άνδρες της ΕΥΠ, άνθρωποι του παρακράτους, χορεύτριες του χορού της κοιλιάς και βατραχάνθρωποι της Πολεμικής Αεροπορίας. Το Άγιο Φως, αφού έγινε δεκτό με τιμές αρχηγού κράτους, επιβιβάστηκε σε μια Mercedes SLK και μεταφέρθηκε στο Μετόχι του Πανάγιου Τάφου κάτω από δρακόντεια μέτρα ασφαλείας γιατί υπήρχαν πληροφορίες πως διάφοροι αντίχριστοι παραμόνευαν για να του κάνουν φου και να το σβήσουν, για να μη γίνει τελικά η πολιτιστική επανάσταση στη χώρα.

Στη συνέχεια, το Άγιο Φως μεταφέρθηκε ως και τις πιο απομακρυσμένες περιοχές της χώρας με λαμπαδηδρομία. Συγκινητικές ήταν οι σκηνές που διαδραματίστηκαν στη γέφυρα Ρίου-Αντιρρίου, όταν ο Ότο Ρεχάγκελ πέρασε το Άγιο Φως στον Κώστα Λαλιώτη κι αυτός με τη σειρά του το μεταλαμπάδευσε στον Απόστολο Βαβύλη. Το συγκεντρωμένο πλήθος κρατούσε την ανάσα του γιατί δεν ήξερε ποιος θα είναι ο τελευταίος λαμπαδηδρόμος και ξέσπασε σε ουρανομήκεις πανηγυρισμούς όταν διαπίστωσε πως αυτός δεν ήταν άλλος από τον Άγιο Βησσαρίωνα που αφού διέσχισε μερικά μέτρα έδωσε με ευλάβεια τη φλόγα στον Νίκο Παλαιοκώστα, τον καταζητούμενο κακοποιό που έκανε μια ειδική εκτός προγράμματος εμφάνιση λόγω της σημαντικότητας του γεγονότος.

Σε παράλληλους εορτασμούς σε όλη τη χώρα οι πιστοί με κατάνυξη, δέος και ευλάβεια το είχαν ρίξει στο χαβαλέ, χτυπώντας τα στασίδια και κουνώντας τους πολυέλαιους, ενώ οι παπάδες, εκτός από τα γνωστά Ευαγγέλια, διάβασαν και το Ευαγγέλιο του Ιούδα, του Βούδα και του Κώστα Καλιακούδα. Για μια ακόμα φορά ξεχώρισαν οι χαλκουνάδες , οι οποίοι έκαναν τη νύχτα μέρα και παρ’ όλες τις απαγορεύσεις κόντεψαν να ανατινάξουν το Αγρίνιο, το οποίο είναι τόσο άσχημο που καλό θα του έκαναν τελικά.

Τα χαλκούνια είναι ένα έθιμο που έχει τις ρίζες του στην Τουρκοκρατία και δυστυχώς κανείς δεν παίρνει το θάρρος να πει στους κατοίκους του Αγρινίου πως οι Τούρκοι έφυγαν και άρα δεν συντρέχει λόγος πια να ακρωτηριάζονται μόνοι τους. Βέβαια καλύτερα έτσι, γιατί αν οι Αγρινιώτες μάθουν πως οι Τούρκοι έφυγαν, θα αρχίσουν να έχουν απαιτήσεις, άσε που θα πρέπει να καταργηθεί ο κεφαλικός φόρος και η δεκάτη.

Στο Βροντάδο της Χίου οι πυρομανείς κάτοικοι επίσης δεν έχουν πληροφορηθεί την αποχώρηση των στρατευμάτων του Ιμπραήμ και του τουρκικού στόλου, με αποτέλεσμα να παίζουν ρουκετοπόλεμο αναμεταξύ τους, ενώ στην Κέρκυρα οι κάτοικοι πετάνε στάμνες από τα παράθυρα κι όποιον πάρει ο Χάρος. Αυτό το έθιμο έχει τις ρίζες του στην Ενετοκρατία και με αυτόν τον τρόπο οι Κερκυραίοι πενθούν την αποχώρηση των Ενετών που δυστυχώς αντικαταστάθηκαν από τους Έλληνες και όχι από τους Τούρκους που θα ήταν μια καλή λύση.

Ο Τόλης Βοσκόπουλος μπερδεύτηκε κι αντί να πετάξει τη στάμνα πέταξε την κορούλα του από το παράθυρο, αλλά ευτυχώς η Άντζελα Γκερέκου το έχει δεμένο το παιδί με λάστιχο για να μην της το κλέψουν κι έτσι οι τουρίστες είδαν μια ωραία επίδειξη bunjee jumping και το παιδί τη γλίτωσε με μερικούς μώλωπες. Στην υπόλοιπη χώρα οι κάτοικοι το είχαν ρίξει στις μπαλωθιές, στους σαϊτοπόλεμους και στις εκρήξεις για να ξεχαρμανιάσουν, αλλά κυρίως για να ανεβάσουν κι άλλο το ποσοστό αναπηρικών συντάξεων στη χώρα και να μην κινδυνεύει η πρωτιά μας στο βιβλίο Guiness.

Ανήμερα το Πάσχα οι πιστοί έστησαν ένα τρικούβερτο γλέντι από τη μιαν άκρη της χώρας ως την άλλη κι έτρωγαν σαν τα ζώα, έτσι ώστε όσοι γλίτωσαν από τα βεγγαλικά να πάνε από υψηλή χοληστερίνη. Στο Πέραμα οι κάτοικοι παρόλη τη φτώχεια τους γιόρτασαν το μήνυμα της Ανάστασης του Θεανθρώπου, αλλά και την παραμονή του Ριβάλντο στον Ολυμπιακό με το συμβολικό ποσό των 4 εκατομμυρίων ευρώ.

Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας και οι πολιτικοί αρχηγοί πήραν σβάρνα τα στρατόπεδα για να βρεθούν κοντά στους στρατευμένους νέους της πατρίδας μας και να τσουγκρίσουν μαζί τους κόκκινα αυγά αλλά βασικά για να τους τα κάνουν τσουρέκια. Όσοι έχουν κάνει τη θητεία τους θα θυμούνται με πόση λαχτάρα περιμέναμε όλοι να έρθει το Πάσχα για να τσουγκρίσουμε το αυγό μας με το αυγό του υπουργού Άμυνας. Κάποιοι παρέτειναν τη θητεία τους για να μπορέσουν να ζήσουν μια τέτοια στιγμή.

πιτσιρίκος - 24/4/06