Την έκθεση αυτή έγραψε η Λιζ για την κολλεκτίβα Black Rose της Βοστώνης το 1988, και την αναθεώρησε το 1995.

Τι είναι ο Αναρχισμός;

Ο αναρχισμός είναι μια πολιτική φιλοσοφία νεφελωμένη από την προκατάληψη. Αυτό οφείλεται σε μεγάλο βαθμό από το γεγονός ότι πρόκειται για έναν πραγματικά ποικιλόμορφο τρόπο σκέψης, που δεν μπορεί να χαρακτηριστεί από απλές ατάκες ή κομματικές γραμμές. Για την ακρίβεια, εάν ρωτήσεις 10 αναρχικούς για την δική τους περιγραφή του αναρχισμού, είναι πολύ πιθανό να πάρεις 10 διαφορετικές απαντήσεις. Ο αναρχισμός είναι πολύ περισσότερα από μια πολιτική φιλοσοφία λοιπόν, αλλά ένας τρόπος ζωής που περιλαμβάνει πολιτικές, πραγματιστικές και προσωπικές πτυχές.

Η βασική θέση του αναρχισμού έγκειται στο ότι η ιεραρχική εξουσία – είτε πρόκειται για την κρατική, την εκκλησιαστική, την πατριαρχική ή εκείνη των οικονομικών ελιτ – όχι μόνο δεν είναι απαραίτητη, αλλά είναι και εγγενώς καταστροφική για την μεγιστοποίηση των ανθρώπινων δυνατοτήτων. Οι αναρχικοί πιστεύουν γενικά ότι τα ανθρώπινα όντα είναι ικανά να διαχειριστούν τις υποθέσεις τους στην βάση της δημιουργικότητας, της συνεργασίας και του αμοιβαίου σεβασμού. Θεωρούν ακόμη ότι η εξουσία διαφθείρει, και ότι οι θεσμικές αρχές είναι αναπόφευκτα περισσότερο αφοσιωμένες στην διαιώνιση και την αύξηση των δικών τους δυνάμεων παρά στο να κάνουν ό,τι είναι καλύτερο για τα μέλη των κοινωνιών που εκμεταλλεύονται. Οι αναρχικοί γενικά υποστηρίζουν ότι η ηθική είναι προσωπικό ζήτημα, και ότι θα πρέπει να βασίζεται στο ενδιαφέρον για τους άλλους καθώς και για την ευημερία της κοινωνίας, αντί σε νόμους που επιβάλλονται από κάποια νομική ή θρησκευτική εξουσία (συμπεριλαμβανομένων και των νόμων). Οι περισσότερες αναρχικές φιλοσοφίες επιμένουν ότι τα άτομα είναι υπεύθυνα για τις συμπεριφορές τους, ενώ οι πατερναλιστικές αρχές καλλιεργούν το απάνθρωπο σκεπτικό σύμφωνα με το οποίο οι άνθρωποι πρέπει να αναμένουν από τις ελιτ να παίρνουν αποφάσεις αντί εκείνων και να καλύπτουν τις ανάγκες τους, αντί να σκέπτονται και να δρούν άμεσα οι ίδιοι. Όταν κάποια εξουσία διεκδικεί για τον εαυτό της το δικαίωμα να καταπατά τις θεμελιωδέστερα προσωπικές ηθικές αποφάσεις, όπως το γιατί αξίζει να σκοτώνει ή να πεθαίνει κανείς (όπως στην περίπτωση του στρατού ή των εκτρώσεων), η ανθρώπινη ελευθερία περιορίζεται απεριόριστα.

Οι αναρχικοί αναγνωρίζουν την διασύνδεση μεταξύ των διαφόρων μορφών καταπίεσης – -συμπεριλαμβανομένου του σεξισμού, του ρατσισμού, του ετεροσεξισμού, της ταξικότητας και του εθνοσωβινισμού – - και αναγνωρίζουν την ματαιότητα του να εστιάζει κανείς την αντίθεση του σε μια μορφή αδικίας ενώ συνεχίζουν να υφίστανται όλες οι άλλες. Οι αναρχικοί πιστεύουν ότι τα μέσα που χρησιμοποιεί κανείς για να αλλάξει τον κόσμο πρέπει να είναι σύμφωνα με τους σκοπούς που ελπίζει να πετύχει. Και ενώ οι αναρχικοί διαφωνούν σε θέματα στρατηγικής και τακτικών, μεταξύ των οποίων και της αναγκαιότητας ή μη των τυπικών οργανώσεων και την χρήση της βίαιης δράσης για την ανατροπή των υπάρχοντων βίαιων θεσμών καταναγκασμού και εκμετάλλευσης, οι περισσότεροι συμφωνούν ότι είναι σημαντικότερο να μην εστιάζουν απλά στην καταστροφή της υπάρχουσας τάξης πραγμάτων, αλλά στην δημιουργία μιας νέας, ανθρωπινότερης κοινωνίας, με περισσότερο λογικές εναλλακτικές που θα την υποκαταστήσουν.

Οι Αναρχικοί στην Ιστορία

Οι αναρχικοί έχουν συμβάλλει τα μέγιστα στα επαναστατικά κινήματα καθ’ όλη την διάρκεια της ιστορίας. Η Γαλλική Επανάσταση του 1789 χαρακτηρίστηκε από έντονα πρωτο-αναρχικά στοιχεία. Και αναρχικοί όπως ο Πιερ Ζοζεφ Προυντόν, ο Πιότρ Κροπότκιν, ο Μιχαΐλ Μπακούνιν και ο Ερρίκο Μαλατέστα διαδραμάτισαν ουσιαστικό ρόλο στην ανάπτυξη της επαναστατικής αναρχικής θεωρίας στα τέλη του δεκάτου ενάτου και τις αρχές του εικοστού αιώνα. Οι αναρχικοί συνέβαλλαν επίσης πρακτικά στα επαναστατικά κινήματα της Ρωσίας το 1905 και το 1917, αλλά καταστάλθηκαν, συχνά ανηλέητα, μόλις οι Μπολσεβίκοι παγίωσαν την εξουσία τους. Η Ισπανική επανάσταση του 1936-1939 έθεσε το πλαίσιο για την πλέον γνωστή εκδήλωση μαζικής κλίμακας των αναρχικών πρακτικών, σύμφωνα με τις οποίες οι αναρχοσυνδικαλιστικές οργανώσεις (FAI και CNT) κατόρθωσαν να δημιουργήσουν βιώσιμες, μη-ιεραρχικές κοινωνικές και οικονομικές εναλλακτικές. Στις ΗΠΑ, καθώς και στο Μεξικό και την Λατινική Αμερική, η αναρχοσυνδικαλιστική επιρροή υπήρξε σημαντική στο εσωτερικό των εργατικών κινημάτων (για παράδειγμα στους Βιομηχανικούς Εργάτες του Κόσμου, γνωστούς και ως Wobblies). Επιφανείς αναρχικοί όπως η Έμμα Γκόλντμαν και ο Αλεξάντερ Μπέρκμαν συμμετείχαν σε μια ποικιλία ριζοσπαστικών αγώνων καθ’ όλη την διάρκεια των αρχών της δεκαετίας του 1900. Ενώ το αναρχικό ρεύμα ήταν σημαντικό και σε πολλά από τα κοινωνικά και εναλλακτικών τρόπων ζωής κινήματα της δεκαετίας του 1960 (συμπεριλαμβανομένων του φεμινιστικού κινήματος, του κινήματος απελευθέρωσης των ομοφυλόφιλων, του αντιπολεμικού κινήματος και εκείνων που διεκδικούσαν το δικαίωμα στην ελευθερία του λόγου), αν και σε πολλές περιπτώσεις η συμβολή τους επισκιάστηκε, όταν δεν κατεστάλλει ωμά, από τις μαρξιστικές, λενινιστικές και μαοϊκές τάσεις.

Τι δεν είναι ο Αναρχισμός

Στην προσπάθεια να αποσαφηνιστεί το τι είναι ο αναρχισμός, είναι χρήσιμο να εξετάσουμε το τι δεν είναι:

Κομμουνισμός: Αν και πολλοί αναρχικοί εκτιμούν θετικά τον κοινοτισμό και τον κολλεκτιβισμό, οι αναρχικοί απορρίπτουν τον ολοκληρωτισμό των υπαρκτών και των πρόσφατα διαλυμένων μαρξιστικό-λενινιστικών κρατών. Το χάσμα με τους των μαρξιστές αναπτύχθηκε από το 1870 ήδη, καθώς οι αναρχικοί αντιλήφθηκαν ότι οι μαρξιστές αναπαρήγαγαν την εξουσία κάτω από άλλο όνομα. Οι μαρξιστικές-λενινιστικές γκρούπες έχουν παραδοσιακά τονίσει την ανάγκη ύπαρξης ενός κόμματος πρωτοπορίας και την δικτατορία του προλεταριάτου, ιδέες που αντιτίθενται θεμελιακά στην αναρχική αντιεξουσία και την μέγιστη ατομική ελευθερία. Και αν και ο ορθόδοξος μαρξισμός προβλέπει ότι το κράτος θα «φθαρεί σταδιακά» με το πέρασμα του χρόνου, έχουμε δει ξανά και ξανά την παγίωση της κρατικής εξουσίας στα κομμουνιστικά καθεστώτα και την ακόλουθη καταστολή των διαφωνούντων, καθώς και την επιμονή τους στην συμμόρφωση με τις κομματικές επιταγές.

Ελευθεριασμός: Οι ελευθεριακοί συγχέονται συχνά με τους αναρχικούς, αν και στην πραγματικότητα, έχουν πολλά κοινά. Και οι δυο συμμερίζονται την έμφαση στην ατομική ελευθερία και την επιθυμία τους για την εξαφάνιση του κράτους. Πολλοί ελευθεριακοί αποδίδουν πρωταρχική σημασία στην ατομικότητα και τονίζουν την αρχή της διαφωτισμένης προσωπικής εξέλιξης. Και πολλοί αναρχικοί τείνουν να εστιάζουν περισσότερο στην αλληλοβοήθεια και τις προσπάθειες βελτίωσης των συνθηκών όλων των μελών της κοινότητας. Ο ελευθεριασμός χαρακτηρίζεται συχνά από την οικονομίστικη άποψη του, η οποία θεωρεί ως σημαντικότερη αξία τον ανεμπόδιστο καπιταλισμό της ελεύθερης αγοράς (κάποιοι υπέρμαχοι της άποψης αυτής αποκαλούνται «αναρχο-καπιταλιστές»), και επικροτώντας την χρήση βίας για την υπεράσπιση της ατομικής ιδιοκτησίας, αντιτίθενται σε οποιαδήποτε κυβερνητική παρέμβαση αναστέλλει τις προσπάθειες μεγιστοποίησης των ατομικών κερδών, και περιφρονεί τις αξίες που δεν μπορούν να μετρηθούν με οικονομικούς (συνήθως χρηματικούς) όρους. Και ενώ οι ελευθεριακοί είναι αντικρατιστές, συχνά δεν αντιτίθενται στην κυριαρχία και την ιεραρχία σε όλες τις μορφές της (υφίσταται μάλιστα και ένα παρακλάδι που υποστηρίζει την «επιβίωση των ισχυρότερων» ή την «ισχύ που έχει πάντα δίκιο»), και δεν αναζητούν την ριζική μετατροπή των κοινωνικών σχέσεων εξουσίας, ειδικά εκείνων που βασίζονται στην οικονομική εξουσία. Οι αναρχικοί τείνουν να έχουν μια περισσότερο σοσιαλιστική προοπτική, προτιμώντας να ξεφορτωθούν οποιοδήποτε σύστημα στο οποίο οι πλούσιοι μπορούν να επιτύχουν δυσάναλογα κέρδη ενώ οι λιγότερο τυχεροί υποφέρουν άδικες κακουχίες. Και ενώ οι αναρχικοί εκτιμούν την ατομική πρωτοβουλία, την ευφυΐα και την δημιουργικότητα, αναγνωρίζουν ότι όσοι διαθέτουν τα ταλέντα αυτά σε μικρότερο βαθμό πρέπει ακόμη να αντιμετωπίζονται με τον ίδιο σεβασμό και δικαιοσύνη. Οι αντικειμενικοί αποτελούν έναν ακραίο τύπο ελευθεριακών. Το Ελευθεριακό Κόμμα για παράδειγμα είναι σχετικά μετριοπαθές, και τείνει να εστιάζει σε ζητήματα που αφορούν την εκλογική μεταρρύθμιση, την κατάργηση των νόμων που αφορούν τα ναρκωτικά, και τον περιορισμό των κυβερνητικών παρεμβάσεων. Πολλοί ελευθεριακοί είναι «μινιμαλιστές αναρχικοί» που πιστεύουν ότι κάποια μορφή διακυβέρνησης είναι απαραίτητη, αλλά πως θα πρέπει να είναι όσο το δυνατόν περιορισμένη και μη παρεμβατική γίνεται. Το ζήτημα που αφορά το οικονομικό σύστημα που θα υπάρχει σε μια αναρχική κοινωνία είναι ανοικτό. Κάποιοι αναρχικοί πιστεύουν ότι όλες οι μορφές του κεφαλαίου και της οικονομίας της αγοράς πρέπει να καταργηθούν, ενώ άλλοι ευνοούν ένα σύστημα που προωθεί την εργατική ιδιοκτησία και την πλήρως συμμετοχική δημοκρατία στο εσωτερικό μιας οικονομίας της αγοράς, και άλλοι ακόμα πιστεύουν ότι η συνύπαρξη της ποικιλίας των οικονομικών συστημάτων είναι εφικτή εφόσον κάποια από αυτές [τις ποικιλίες] δεν προσπαθήσει να επιβάλλει τα συστήματα και τις αξίες της στις άλλες.

Φιλελευθερισμός: Οι επικρατούσες πολιτικές αντιλήψεις στην χώρα αυτή [ΗΠΑ] εξισώνουν τον αναρχισμό με τον αριστερισμό, και τον αριστερισμό με τον φιλελευθερισμό, ωστόσο υφίστανται πραγματικές διαφορές, τόσο ποσοτικές όσο και ποιοτικές. Η ιδέα της «αριστεράς» είναι προβληματική από το 1990 και μετά, μιας και μεγάλο μέρος των σύγχρονων πολιτικών της τείνουν να βρίσκονται εκτός των παραδοσιακών δίπολων αριστερά (φιλελευθερισμός)/δεξιά (συντηρητισμός). Και αν και οι περισσότεροι αναρχικοί πράγματι υποστηρίζουν τους «προοδευτικούς» αγώνες, ο αναρχισμός δεν έχει πραγματική θέση εντός του παραδοσιακού πολιτικού φάσματος. Κάποιοι θεωρητικοί του έχουν προτείνει ένα πρότυπο το οποίο εξετάζει τον βαθμό του οικονομικού ολοκληρωτισμού και τον βαθμό του κοινωνικού απολυταρχισμού ως δυο διαφορετικές κλίμακες. Συχνά εκείνοι που ευνοούν την οικονομική ελευθερία αντιτίθενται στην κοινωνική ελευθερία και τούμπαλιν. Ενώ μεγάλο μέρος των σύγχρονων προοδευτικών πολιτικών, βασίζεται στις «πολιτικές ταυτότητας», την ιδέα ότι οι πρωταρχικές ανησυχίες και συμμαχίες πρέπει να διαμορφώνονται με βάση την καταγωγή, το φύλο και/ή τον σεξουαλικό προσανατολισμό. Αν και πολλοί αναρχικοί είναι αφοσιωμένοι βαθιά στις πολιτικές ταυτότητας, μια συνοπτικότερη αναρχική φιλοσοφία κοιτά μπροστά στον χρόνο, όταν οι άνθρωποι δεν θα εστιάζουν τόσο σε αυτές τις κατηγοριοποιήσεις. Ενώ οι φιλελεύθεροι τείνουν να υποστηρίζουν τις προσπάθειες μεταρρύθμισης του υπάρχοντος συστήματος (μέσω τρόπων όπως της συμμετοχής στις εκλογές, της παρασκηνιακής επιρροής και της οργανωμένης διαδήλωσης), οι αναρχικοί έχουν πιο ριζοσπαστικές απόψεις, επιθυμούν την πλήρη αντικατάσταση των διεφθαρμένων θεσμών, και την δημιουργία μιας ανθρωπινότερης κοινωνίας μέσω της άμεσης δράσης, χωρίς να βασίζονται στο ελάχιστο σε καμία μορφή κρατικών παρεμβάσεων. Και ενώ οι αναρχικοί γενικά αναγνωρίζουν την σπουδαιότητα της εξελικτικής καθώς και της επαναστατικής αλλαγής, αναγνωρίζουν ότι προκειμένου να επιτευχθεί μια αληθινή αναδιοργάνωση της κοινωνίας είναι απαραίτητη η κατάργηση των ιεραρχικών κυριαρχικών σχέσεων, όπου και αν υφίστανται αυτές. Αυτό, ιστορικά, δεν βρίσκονταν ποτέ μεταξύ των προτεραιοτήτων των φιλελεύθερων. Οι αναρχικοί αναγνωρίζουν ότι είναι οι ίδιες οι δομές εξουσίας (είτε είναι καπιταλιστικές, είτε κομμουνιστικές, «δημοκρατικές» ή ολοκληρωτικές) οι οποίες αποτελούν την ρίζα του προβλήματος, και ως τέτοιες, δεν μπορούν να αποτελέσουν την βάση οποιασδήποτε λύσης. Και αν κάποιοι αναρχικοί συμμετέχουν σε διαδικασίες ψηφοφορίας και οργανωμένης διαμαρτυρίας το κάνουν πιστεύοντας καλοπροαίρετα ότι ακόμη και οι μικρές τοπικές βελτιώσεις αξίζουν τον κόπο, αν και αναγνωρίζουν ότι οι δραστηριότητες αυτές δεν είναι παρά ενδιάμεσα βήματα, τα οποία πρέπει να πάνε παραπέρα προκειμένου να επιτύχουν πραγματικές και ανθεκτικές στον χρόνο αλλαγές.

Μηδενισμός: Σε αντίθεση με το «ενάντια σε όλα» δόγμα του μηδενισμού, οι αναρχικοί δεν προωθούν την στα κουτουρού βία, την καταστροφή και την ανομία του «ο καθένας για τον εαυτό του» (αν και υπάρχουν πάντα κάμποσοι με αυτή την φιλοσοφία που αποκαλούν εαυτούς «αναρχικούς»). Η κοινή αντίληψη πως η αναρχία αντιστοιχεί στο χάος αποτελεί ατυχή παρεξήγηση που προκύπτει από την διαδεδομένη πεποίθηση, την οποία έχουν καλλιεργήσει οι εξουσιαστές, ότι η τάξη είναι απαραίτητη προκειμένου να υπάρχει πρόοδος. Οι αναρχικοί πιστεύουν ότι μια αποτελεσματική, οργανωμένη και δίκαιη κοινωνία μπορεί να επιτευχθεί μέσω της μη-ιεραρχικής, αποκεντρωμένης και συμμετοχικής βάσης.

Κάποια ζητήματα διαφωνιών

Οι αναρχικοί διατηρούν διαφορετικές απόψεις σε πολλά ζητήματα. Μια από τις βασικές περιοχές διαφωνίας αφορά το ζήτημα της ατομικότητας σε σχέση με την κοινότητα. Οι ατομιστές αναρχικοί θεωρούν σημαντικότερη την ελευθερία του ατόμου, ενώ οι αναρχοκομμουνιστές (και οι αναρχοσυνδικαλιστές) εστιάζουν στα οφέλη της ευρύτερης κοινωνικής ομαδοποίησης, και οι αμοιβαιοτικοί βρίσκονται κάπου ενδιάμεσα. Σε μια ιδανική αναρχική κοινωνία, η ελπίδα έγκειται στο ότι οι ανάγκες της κοινότητας, συνολικά, μπορούν να αντιμετωπιστούν με δίκαιο τρόπο χωρίς την ενοχλητική καταπάτηση της ελεύθερης βούλησης και του αυτοκαθορισμού των ατόμων στο εσωτερικό της.

Μια άλλη διαφωνία στο εσωτερικό του αναρχικού κινήματος αφορά τα ζητήματα της οικολογίας και της τεχνολογίας. Ο κλασικός αναρχισμός εμφανίζει αρκετές ομοιότητες με τις παραδοσιακές μαρξιστικές έννοιες της αξίας της επιστήμης και του ορθολογισμού, καθώς και με την πεποίθηση ότι η τεχνολογική πρόοδος ωφελεί την κοινωνία γενικά. Πολλοί σύγχρονοι αναρχικοί πιστεύουν ότι η τεχνολογία δεν είναι εγγενώς καλή ή κακή, αλλά ότι πρέπει να αποτελεί αντικείμενο ενδελεχούς μελέτης και να εφαρμόζεται με έναν κοινωνικά υπεύθυνο τρόπο έτσι ώστε να εξυπηρετεί καλύτερα εκείνους που την χρησιμοποιούν καθώς και εκείνους στους οποίους επιδρά. Άλλοι σύγχρονοι αναρχικοί έχουν μια αντι-τεχνολογική, οικολογικά εστιασμένη προοπτική (με τους πιο ακραίους από αυτούς να είναι οι πρωτογονιστές και οι νεο-Λουδίτες), και πιστεύουν ότι μια αναρχική κοινωνία μπορεί να επιτευχθεί μόνο μέσω της εγκατάλειψης των τεχνολογικών εξελίξεων και την επιστροφή σε περισσότερο πρωτόγονους, τοπικούς και οικολογικά αρμονικούς τρόπους ζωής.

Το ζήτημα του εθνικισμού είναι εξίσου σημαντικό. Γενικά, οι αναρχικοί υποστηρίζουν την ιδέα του διεθνισμού (ή μάλλον, του ‘α-εθνι’σμού) και θεωρούν τον εθνικισμό και τον πατριωτισμό ως εκδηλώσεις των κρατικών προσπαθειών να αυξήσει την εξουσία του με την προώθηση τεχνητών διαχωρισμών μεταξύ των ανθρώπων. Το έθνος-κράτος αποτελεί κατασκευή που εξυπηρετεί τα συμφέροντα των διαφόρων ελιτ, ενώ τα χαμηλότερα κοινωνικά στρώματα του πληθυσμού παραμένουν όμηροι παρόμοιων αξιοθρήνητων συνθηκών σε όλον τον κόσμο. Παρ’ όλα αυτά, κάποιοι αναρχικοί επιμένουν ότι αξίζει τον κόπο να υποστηρίζονται κάποιοι εθνοαπελευθερωτικοί αγώνες (όπως οι προσπάθειες των Παλαιστινίων στην Μέση Ανατολή, των Μαύρων εθνικιστών στις ΗΠΑ, και των καταπιεσμένων γηγενών λαών παντού), πιστεύοντας ότι τα μικρότερα ανεξάρτητα έθνη, αν και εξουσιαστικά, είναι προτιμότερα των εκμεταλλευτικών, μονολιθικών αυτοκρατοριών.

Τάσεις στο Εσωτερικό του Σύγχρονου Αναρχικού Κινήματος

Το σημερινό «αναρχικό κίνημα» μπορεί να θεωρηθεί ακριβέστερα ως η συλλογή διαφορετικών κινημάτων με διάφορα κοινά πολιτικά και φιλοσοφικά χαρακτηριστικά. Η εξέλιξη με βάση, και συχνά η απόκλιση από, τις αρχές του κλασικού αναρχισμού, δημιουργεί ποικιλίες ομάδων που εμβαθύνουν τον ορίζοντα του σύγχρονου αναρχισμού και του επαναπροσδιορισμού των παραδοσιακών εννοιών της αναρχίας.

Οι αναρχοφεμινίστριες έχουν συνθέσει τις ιδέες του φεμινισμού και του αναρχισμού. Εστιάζουν στην απελευθέρωση των γυναικών και τον ρόλο της πατριαρχίας περισσότερο από τους κλασικούς αναρχικούς/ες, χωρίς ωστόσο να αποκλείουν άλλες μορφές καταπίεσης (όπως έχουν κάνει άλλες μορφές φεμινισμού). Δεν θεωρούν όλες οι αναρχικές γυναίκες τους εαυτούς τους αναρχοφεμινίστριες, ούτε ο αναρχοφεμινισμός περιορίζεται στις γυναίκες – η διάκριση αποτελεί κυρίως ένα ζήτημα του πόσο «γυναικο-κεντρικές» είναι οι αξίες κάποιας/ου, καθώς και σε ποιές πτυχές της κυριαρχίας δίνεται έμφαση. Σύμφωνα με όσα ισχύουν σε πολλά σύγχρονα πολιτικά κινήματα, το ζήτημα του διαχωρισμού των φύλων παραμένει άλυτο. Από την μια πλευρά, η διαιώνιση στο εσωτερικό του αναρχικού κινήματος των ίδιων τεχνητών διαχωρισμών φύλου που έχουν επιβληθεί από την ιεραρχική και την πατριαρχική κοινωνική τάξη μπορεί να είναι επιβλαβής για την δημιουργία αληθινής ισότητας και την διάλυση των εμποδίων που οι αναρχικοί ευελπιστούν να πετύχουν. Από την άλλη πλευρά, πολλές γυναίκες νοιώθουν την ανάγκη να συντηρήσουν έναν χώρο αποκλειστικά γυναικείο στο εσωτερικό ενός κινήματος που είναι παραδοσιακά ανδροκρατούμενο, και πιστεύουν ότι η εγκυρότητα των γυναικείων ανησυχιών πρέπει να αναγνωρίζεται και να ενσωματώνεται στην ευρύτερη αναρχική φιλοσοφία προτού η ενότητα επιτευχθεί. Οι αναρχοφεμινίστριες γενικά απορρίπτουν τις κρατικές λύσεις στα γυναικεία προβλήματα (όπως την λογοκρίσια της πορνογραφίας σε μια προσπάθεια μείωσης της βίας εναντίον των γυναικών) και ευνοούν την αυτοχειραφέτηση και την άμεση δράση. Οι αναρχοφεμινιστικές οργανώσεις μπορούν να χαρακτηριστούν από την έμφαση τους στην αποκεντρωμένη, συμμετοχική λήψη αποφάσεων και την δράση στο επίπεδο βάσης. Οι αναρχοφεμινίστριες πιστεύουν γενικά ότι η εκπλήρωση των ανθρώπινων δυνατοτήτων μπορεί να επιτευχθεί καλύτερα με την υπέρβαση των παραδοσιακών ρόλων των φύλων και την ενθάρρυνση της ανάπτυξης των ωφέλιμων «αρσενικών» και «θηλυκών» ιδιοτήτων σε όλους τους ανθρώπους, και της ισότητας σε όλες τις σχέσεις.

Πολλοί σύγχρονοι αναρχικοί συγκεντρώνονται στην εφαρμογή των ιδανικών της ελεύθερης βούλησης και του αυτοκαθορισμού στις προσωπικές τους ζωές. Στο εσωτερικό αυτής της τάσης υφίσταται η έμφαση στην αποδοχή μιας ποικιλίας επιλογών στο πεδίο της σεξουαλικότητας, της οικογένειας και των διαπροσωπικών σχέσεων. Οι σχέσεις θα πρέπει να βασίζονται στην ελεύθερη επιλογή και την συναίνεση όλων των ενδιαφερόμενων ατόμων, και να μην περιορίζονται απο κυβερνητικές, θρησκευτικές ή κοινωνικές νόρμες. Υπάρχουν πολλοί queer αναρχικοί – - ομοφυλόφιλοι, λεσβίες, τρανσέξουαλ και ίσως ειδικότερα αμφιφυλόφιλοι, και η υποστήριξη των αναρχικών στην αποδόμηση των παραδοσιακών κατηγοριοποιητικών σχημάτων φαίνεται ιδιαίτερα σχετική για εκείνους με μη-παραδοσιακές και/ή περιθωριοποιημένες ταυτότητες σεξουαλικότητας και φύλου. Όπως και οι φεμινιστικές, κάποιες ομάδες ομοφυλόφιλων/λεσβιών/queer ασπάζονται τις αντιεξουσιαστικές αξίες και την άμεση δράση (για παράδειγμα, οι ακτιβιστές που ασχολούνται με το AIDS οργανώνουν underground προγράμματα ανταλλαγής βελόνων και λέσχες αγοραστών για φάρμακα που δεν έχουν εγκριθεί από τον κρατικό οργανισμό φαρμάκων). Αναγνωρίζοντας ότι οι παραδοσιακές υποχρεώσεις όπως ο γάμος, η πατριαρχική πυρηνική οικογένεια, και η επιβεβλημένη αναπαραγωγή έχουν επινοηθεί προκειμένου να εξυπηρετούν τα συμφέροντα εκείνων που βρίσκονται σε θέσεις εξουσίας και δεσπόζουσας αρχής, οι αναρχικοί δίνουν έμφαση στην εξερεύνηση δημιουργικών, εθελούσιων εναλλακτικών σχέσεων όπως την μη-μονογαμία, τις διευρυμένες οικογένειες, και την κοινοτική ανατροφή των παιδιών, σε συνδυασμό με τις περισσότερο παραδοσιακές επιλογές. Οι αναρχικοί γενικά θέλουν να βγάλουν την κυβέρνηση από την δουλειά της έγκρισης των προσωπικών σχέσεων, αντί να εκτείνουν την έγκριση αυτή στις σχέσεις των ανθρώπων. Και οι queer αναρχικοί συνήθως αντιτίθενται στις προσπάθειες αύξησης της παρουσίας των ομοφυλόφιλων σε καταπιεστικούς θεσμούς όπως ο στρατός.

Σε αντίθεση με την συμφωνία του κλασικού αναρχισμού με τον αθεϊσμό (κυρίως ως απάντηση στην καταστροφική επιρροή των παραδοσιακών εξουσιαστικών θρησκευτικών θεσμών), πολλοί σύγχρονοι αναρχικοί δίνουν έμφαση στην πνευματικότητα, τόσο του νεο-παγανιστικού είδους όσο και της απελευθερωτικής θεολογίας στο πλαίσιο των παραδοσιακών θρησκειών. Αυτό αντανακλά την πεποίθηση ότι η μεγιστοποίηση των ανθρώπινων δυνατοτήτων εξαναγκάζει την αναγνώριση των πνευματικών και υπερβατικών πτυχών της ανθρώπινης προσωπικότητας και κουλτούρας, καθώς και των ορθολογικών φασμάτων. Στο πεδίο της ηθικής, οι αναρχικοί βασίζονται στην προσωπική υπευθυνότητα και το ενδιαφέρον για τους άλλους, αντί των διακηρύξεων των νομικών και των ηθικών αρχών. Οι αναρχικοί της πνευματικότητας γενικά δίνουν έμφαση στην αλληλενδετότητα της ζωής στο σύνολο της, και οι πεποιθήσεις τους συμπίπτουν συνήθως με εκείνες των οικολογικά εστιασμένων και φυσιολατρικά επικεντρωμένων αναρχικών. Ωστόσο, υφίσταται ακόμη ένα σημαντικό αθεϊστικό στοιχείο μεταξύ των αναρχικών που πιστεύουν ότι οι ιδέες της «ιερότητας» και της εξάρτησης από κάποια «ανώτερη τάξη», ενισχύουν τις παραδοσιακές ιεραρχικές αντιλήψεις και ότι είναι εχθρικές στην επίτευξη της πλήρους ανθρώπινης ελευθερίας.

Τα αναρχικά ιδεώδη συχνά υϊοθετούν νέοι της κουλτούρας του punk, της εναλλακτικής τέχνης, των rave, των «νεκροκέφαλων» και των ριζοσπαστικών φοιτητικών κύκλων. Οι νέοι αυτοί άνθρωποι επιχειρούν να αποδράσουν από την αδικία και την αποξένωση της ζωής στην επικρατούσα καταναλωτική κοινωνία σχηματίζοντας κοινότητες αντίστασης βασισμένες στην άμεση δράση και τα μέσα της αυτάρκειας, όπως εκείνα της συλλογικής συμβίωσης, των καταλήψεων, των στεκιών και της δημιουργίας οικονομικών εναλλακτικών, όπως των συλλογικών κουζινών και των ανεξάρτητων, μη-εταιρικών, μουσικών παραγωγών και διανομών. Αν και οι νέοι αυτοί άνθρωποι αποδέχονται πολλές από τις αρχές του κλασικού αναρχισμού (αν και όχι πάντα κάτω από αυτήν την ταμπέλα), είναι συνήθως περισσότερο απασχολημένοι με την εφαρμογή των αρχών της αντιεξουσίας και του αυτοκαθορισμού με πρακτικό τρόπο στις αντιστασιακές τους δραστηριότητες και τις καθημερινές ζωές τους. Κάποιοι σύγχρονοι αναρχικοί, ωστόσο, αποφεύγουν αυτόν τον «lifestyle-ισμο» και αντίθετα εστιάζουν στην δημιουργία περισσότερο τυπικών ομάδων και δικτύων που μπορούν να οργανώσουν την ευρύτερη κοινωνική αλλαγή.

Οι αναρχικοί είναι επίσης αναμεμιγμένοι με ένα ευρύ φάσμα εκδοτικών εγχειρημάτων, από τα άτυπα zines μιας κυκλοφορίας ως τις καθιερωμένες εφημερίδες και τους εκδότες βιβλίων με μακρόχρονες ιστορίες. Επιπλέον, οι αναρχικοί χρησιμοποιούν όλο και περισσότερο το internet και άλλα μέσα ηλεκτρονικών επικοινωνίων. Ενώ το internet έχει συχνά περιγραφεί ως παράδειγμα της αναρχίας στην πράξη, και έχει πράγματι εξελιχθεί και αναπτυχθεί πέρα από την κεντρική κυβερνητική εξουσία. Οι ηλεκτρονικές επικοινωνίες παρέχουν έναν τρόπο υπέρβασης των εθνικών συνόρων, και ίσως να περιορίσουν την σημασία των πολιτισμικών εμποδίων της καταγωγής και των φύλων. Ωστόσο, υφίσταται πάντα ο σαφής κίνδυνος πως η αυξανόμενη εξάρτηση από τις ηλεκτρονικές επικοινωνίες θα ενισχύσει τα οικονομικά εμπόδια, δημιουργώντας μια κοινωνία της εποχής των «εχόντων» πληροφόρηση και των «μη-εχόντων» καμία ενημέρωση. Οι αναρχικοί έχουν χρησιμοποιήσει τις ηλεκτρονικές επικοινωνίες για να σχεδιάσουν γεγονότα, να διαδώσουν σημαντικά νέα, και να ανταλλάξουν πληροφορίες, και υπάρχουν λίστες αλληλογραφίας και ομάδες Usenet αφιερωμένες στον αναρχισμό και την αντιεξουσία, καθώς και φιλοδοξότερα ακόμη εγχειρήματα όπως τα ηλεκτρονικά αρχεία Spunk Press. Σαφώς οι κυβερνήσεις φοβούνται την ελευθερία στο διαδίκτυο, και αυξάνουν τις προσπάθειες τους να καταστείλουν την ελεύθερη ροή των πληροφοριών (υπό το πρόσχημα της αντι-χυδαιότητας και της αντι-τρομοκρατίας). Άλλοι αναρχικοί αντιτίθενται στις ηλεκτρονικές επικοινωνίες, τόσο επειδή αντιστέκονται στην «διαμεσολαβημένη», μη-πρόσωπο-με-πρόσωπο, αλληλεπίδραση και λόγω των καταστροφικών τεχνολογικών συνεπειών για το περιβάλλον.

Συμπέρασμα

Συνοψίζοντας, ο αναρχισμός είναι μια ποικιλόμορφη, ευρέως προσδιορισμένη φιλοσοφία που έχει υϊοθετηθεί στην μια μορφή ή την άλλη από ένα ευρύ φάσμα ατόμων και ομάδων, πολλά εκ των οποίων δεν ταυτοποιούν ξεκάθαρα τους εαυτούς τους ως «αναρχικούς». Ο αναρχισμός μπορεί να σχετίζεται με όλες τις πτυχές της ύπαρξης των ανθρώπων. Και με την έμφαση του στην ελευθερία, τον αυτοκαθορισμό, την ατομική υπευθυνότητα, την άμεση δράση, και την δημιουργία εθελοντικών, συνεργατικών εναλλακτικών, ο αναρχισμός διαθέτει το όραμα και την ευελιξία να παρέχει έναν βιώσιμο τρόπο μεταμόρφωσης της ζωής όλων μας, ενώ εργάζεται για την ριζοσπαστική και μακρόβια κοινωνική αλλαγή που θα μεταμορφώσει τον κόσμο.

Πηγή: Athens Indymedia