0

Βέβαια οι δικοί μας είχαν χαρτιά και ένσημα. Ήταν πιο άνθρωποι...

 

Πηγή: www.thepressproject.gr

Συνέχεια...

Ανθρωποι χωρίς χαρτιά

Posted: by παντιγέρα in
0
Απορία πρώτη: Αν καταλαμβανόταν η Ακρόπολη ή η Μητρόπολη από Τούρκους αλεξιπτωτιστές στο πλαίσιο κάποιας «Βαριοπούλας», πόσο μεγαλύτερος θα μπορούσε να γίνει ο ηθικοεθνικός μας πανικός, όταν τώρα η παρουσία των 237 μεταναστών σε κτίριο της Νομικής που δεν χρησιμοποιούνταν στην εκπαιδευτική διαδικασία οδήγησε αστραπιαία στην κατάχρηση (από πολιτικούς και δημοσιογράφους) ενός εθνικοαπελευθερωτικού λεξιλογίου που του στερεί κάθε νόημα η ίδια η κατάφωρη υπερβολή του; Αν τώρα η «ιερή αγανάκτηση» μιλάει για «ανακατάληψη» ή «απελευθέρωση της Νομικής» (από ανθρώπους, παρεμπιπτόντως, που συμφωνούν στη μετακίνησή τους σε άλλο δημόσιο κτίριο), πού θα βρεθούν λέξεις ικανές να αποδώσουν την οργή όταν θα συμβεί κάτι όντως οριακό, απίστευτο κλπ.;

Απορία δεύτερη: Οσοι τώρα, μηνίοντες, διατείνονται ότι «μόνο στην Ελλάδα γίνονται τέτοια αδιανόητα πράματα», δεν διαθέτουν υπολογιστή; Υπάρχει πάντως η λύση των ίντερνετ καφέ. Αν πληκτρολογήσουν στο ψαχτήρι τις λεξούλες «sans-papiers», θα θυμηθούν ότι και στη Γαλλία «γίνονται τέτοια αδιανόητα πράγματα». Το 1996, στην κορύφωση του κινήματος των «ανθρώπων χωρίς χαρτιά», τριακόσιοι μετανάστες κατέλαβαν την εκκλησία του Αγίου Βερνάρδου, με αιτήματα ίδια με των απεργών πείνας της Νομικής. Αν η κατάληψη ενός ναού κριθεί ύβρις, τι είναι άραγε, για το σύστημα σκέψης οιουδήποτε χριστιανού, η εισβολή στην παρισινή εκκλησία 1.500 αστυνομικών, οι οποίοι, πιθανόν σταυροκοπηθέντες πρώτα, μπούκαραν και «χειροτόνησαν» τους καταληψίες; Μάλλον δεν γνώριζαν τι έπραξαν οι Σπαρτιάτες εναντίον του κατηγορηθέντος για δοσοληψίες με τον Ξέρξη στρατηγού Παυσανία, που είχε προσφύγει ικέτης σε ναό: έχτισαν την είσοδο και τα παράθυρα και τον οδήγησαν σε θάνατο από ασιτία. Είναι μια λύση.

Απορία τρίτη: Αραγε, δεν μπορούμε να κρύψουμε το αίσθημα υπεροχής μας έναντι των ξένων ούτε και όταν δηλώνουμε ότι τους νοιαζόμαστε; Μάλλον. Αλλιώς δεν εξηγείται η σιγουριά όλων των βοώντων εν τη τηλεοπτική ερήμω ότι τους μετανάστες «τους καθοδήγησαν» και τους «παραπλάνησαν». Τους θεωρούμε δηλαδή πρόβατα προς διαβουκόληση, ανίκανους να έχουν πολιτική σκέψη, ανίκανους να κάνουν λόγο την ανάγκη και την αγωνία τους, να διεκδικήσουν. Και όμως, διαβάζοντας δηλώσεις τους σε εφημερίδες άλλα πληροφορείσαι. Ιδού η δήλωση του Μαροκινού Νουά στον προχθεσινό «Ελεύθερο Τύπο»: «Το 2008 έκανα απεργία πείνας γιατί δεν μου έδιναν άδεια παραμονής στην Ελλάδα, που δικαιούμουν. Τελικά η αίτησή μου έπειτα από πολλές προσπάθειες έγινε αποδεκτή. Ηρθα να συμπαρασταθώ στους μετανάστες που αν και πληρούν τις προϋποθέσεις, η κυβέρνηση δεν κάνει τίποτε». Λοιπόν, αν αντιστρέψει κανείς όχι τα πράγματα, αλλά τον τρόπο που τα βλέπουμε, ίσως το κτίριο της Νομικής είναι αυταπόδεικτα το καταλληλότερο: Εκεί δεν διδάσκεται το Δίκαιο;

Tου Παντελή Μπουκάλα απο την "Καθημερινή".

Συνέχεια...

Η θεωρία της αυθόρμητης τάξης

Posted: by παντιγέρα in
0
(Η αυτοδιεύθυνση στην καθημερινή ζωή)*

Μια από τις σημαντικές συνιστώσες της αναρχικής σκέψης είναι αυτό που θα ονομάζαμε ΑΥΘΟΡΜΗΤΗ ΤΑΞΗ, θεωρία του ό­τι δεδομένης της κοινής ανάγκης ένα σύνολο ανθρώπων, μέσω της κρίσης τους, του αυτοσχεδιασμού και του πειραματισμού, θα μπορέ­σει να αναπτύξει μια τάξη πραγμάτων πιο διαρκή, πιο στέρεη πιο στενά δεμένη με τις ανθρώπινες ανάγκες από οποιαδήποτε εξωτε­ρικά επιβεβλημένη εξουσία.Ο Κροπότκιν βγάζει το συμπέρασμα του γι' αυτή τη θεωρία από τις παρατηρήσεις του πάνω στην ιστορία της ανθρώπινης κοινω­νίας και ειδικότερα από τις μελέτες του για την Γαλλική Επανάστα­ση (στα πρώτα στάδια της τουλάχιστον) και για την Παρισινή Κομμούνα. Η αρχή της εξουσίας είναι τόσο βαθειά χτισμένη μέσα σε κά­θε πλευρά της κοινωνικής ζωής ώστε μόνο σε επαναστάσεις και σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης ενεργοποιείται η αυθόρμητη τάξη. Παρά τη μέχρι τώρα κατά καιρούς σύντομη ζωή της, μας επιτρέπει να ρίξουμε μια ματιά στο είδος της ανθρώπινης συμπεριφοράς που οι αναρχικοί θεωρούν σαν «φυσιολογική» ενώ οι εξουσιαστές τη θεω­ρούν «χαοτική» και αφύσικη».

Θα μπορούσαμε να δούμε αυτή την τάξη στο ταχύτατα αναπτυσ­σόμενο κίνημα καταλήψεων σε άδειους στρατώνες το καλοκαίρι του 1949. Ανάμεσα στον Ιούνιο και τον Οκτώβριο 40.000 άστεγοι σε Αγγλία και Ουγγαρία κατάλαβαν πάνω από χίλιες στρατιωτικές εγκαταστάσεις (που είχαν μείνει αχρησιμοποίητες μετά τη λήξη του πολέμου). Οργάνωσαν από μόνοι τους, κάθε είδος κοινοτικής υπηρε­σίας στην προσπάθεια τους να μετατρέψουν αυτού τους στρατώ­νες σε ανθρώπινα σπίτια: κοινοτική ιατρική περίθαλψη, υπηρεσίες ε­πισιτισμού, μπουγάδας κ.α. Ακόμα ενώθηκαν ομοσπονδιακά μέσω της Ένωσης για την Προστασία των Καταλήψεων. Ένα σημαντικό στοιχείο γι' αυτές τις κοινότητες καταλήψεων είναι το ότι οργανώ­θηκαν από ανθρώπους με ελάχιστα κοινά, πέρα από το ότι βέβαια ή­ταν όλοι άστεγοι. Υπήρχαν ανάμεσα τους από λούμπεν μέχρι φιλήσυχοι οικογενειάρχες.


Ένα ενδιαφέρον παράδειγμα εφαρμογής της θεωρίας της αυθόρ­μητης οργάνωσης, μας δείχνει το αυτοδιευθυνόμενο Πρωτοποριακό Κέντρο Υγείας στο Πέκχαμ του Λονδίνου. Ξεκίνησε από μια ομάδα γιατρών και βιολόγων που ήθελαν να ασχοληθούν και να μελετή­σουν την ...υγεία αντί την αρρώστια όπως κάνουν οι υπόλοιποι συ­νάδελφοι τους εξέταζαν ταχτικά ανθρώπους που είχαν γραφτεί μέλη στο κέντρο και έβγαλαν πολύτιμα συμπεράσματα πάνω ΣΤΗ ΦΥΣΗ ΤΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ή όπως το θέτουν οι βιολόγοι του Πέκχαμ «εξε­τάζουμε ανθρώπους που είναι ελεύθεροι» (από τα δεσμά της αρρώστιας), ελεύθεροι να ζήσουν όπως θέλουν και να δώσουν έκταση στις επιθυμίες τους. Σε μια από τις πολύτιμες αναφορές πάνω στο πείραμα του Πέκχαμ, ο γιατρός Τζον Κόμερφορντ βγάζει το εξής συ­μπέρασμα «μια κοινωνία κάτω από τις κατάλληλες περιστάσεις αν αφήσει τον εαυτό της να εκφραστεί αυθόρμητα, επεξεργάζεται την σωτηρία της και πετυχαίνει μια αρμονία πράξεων που καμιά ηγε­σία δεν θα μπορούσε να πετύχει». Το ίδιο ακριβώς συμπέρασμα βγάζει και ο Αλογουωρθ Ρος από την μελέτη του για την εξέλιξη των πρωτοποριακών κοινοτήτων στην Αμερικάνικη Δύση τον 19ο αιώνα.

Εξίσου σημαντικά παραδείγματα για του ίδιου είδους φαινόμενο ήταν οι άνθρωποι που ήταν τόσο τολμηροί και είχαν τέτοια αυτοπε­ποίθηση ώστε να δημιουργήσουν αυτόδιευθυνόμενες μη «σωφρονιστικές» κοινότητες νέων με «ροπή προς την εγκληματικότητα» (κάτι δηλαδή που θα μπορούσαμε να χαρακτηρίσουμε σαν «αντιαναμορφωτήριο»). Ο Χόμερ Λέην ήταν αυτός που ξεκίνησε την «Μικρή Κοινό­τητα του Κοινού Καλού» καταφέρνοντας τα δικαστήρια ανηλίκων να στείλουν εκεί αρκετά αγόρια και κορίτσια αντί να τα στέλνουν στα αναμορφωτήρια. Ο Λέην διακήρυσσε ότι: «η ελευθερία δεν δίνε­ται. Καταχτιέται από το παιδί, σαν αποτέλεσμα εξερεύνησης και ανακάλυψης. Συνεπής σ' αυτή την αρχή, αρνήθηκα να ασκήσω πάνω στα παιδιά ένα σύστημα εξουσίας, παρόμοιο μ' αυτό των θεσμών του κόσμου των ενήλικων. Ο αυτοδιευθυνόμενος χαρακτήρας της κοινότητας αναπτύχθηκε από τα ίδια τα παιδιά, αργά και δύσκολα, για να ικανοποιήσει τις δικές τους ανάγκες». Ο Αύγουστος Αιχορν, είναι ένας εξίσου τολμηρός άντρας που διευθύνει μια κοινότητα για «απροσάρμοστους» νέους στη Βιέννη.

Κάποτε συζητούσα μ' ένα Σκανδιναβό δημοσιογράφο που μόλις είχε επιστρέψει από την Ν. Αφρική και η πιο ισχυρή εντύπωση που του είχε μείνει από αυτή τη χώρα ήταν ότι οι λευκοί, ακόμα και όταν συζητούσαν μεταξύ τους σχεδόν ούρλιαζαν. Ήταν τόσο συνηθισμέ­νοι από το να δίνουν διαταγές στους μαύρους, ώστε αυτό είχε επη­ρεάσει ακόμα και το τρόπο με τον οποίο συζητούσαν μεταξύ τους. Καμιά ευγένεια δεν υπήρχε. Το περιστατικό αυτό μου ξαναήρθε στο μυαλό, (αλλά αντεστραμμένο) όταν παρακολούθησα στο ραδιό­φωνο μια εκπομπή για την επέτειο από την εισβολή των Ρώσικων τανκς στην Τσεχοσλοβακία, το 1968. Ο αφηγητής αναφερόμενος για το καλοκαίρι εκείνο στην Πράγα είχε πει: «όλα είχαν γίνει περισσό­τερο ευγενικοί, περισσότερο προσεκτικοί. Το έγκλημα και η βία εξαφανίστηκαν. Όλοι φαίνονταν να κάνουν μια μεγάλη προσπάθεια για να γίνει η ζωή υποφερτή καθώς μέχρι τότε ήταν τόσο ανυπόφορη».

Τώρα που η Άνοιξη της Πράγας πέρασε στην ιστορία, αρχίζουμε να ξεχνάμε (αν και οι Τσέχοι ποτέ δεν θα ξεχάσουν). Οι ιστορικοί (α­πασχολημένοι με τους πολιτικούς «φελλούς» που επιπλέουν στην επιφάνεια των γεγονότων ή με την τάδε ή την δείνα ανακοίνωση της Κεντρικής Επιτροπής) δεν μας λένε τίποτα για την αίσθηση που κυριαρχούσε ανάμεσα στους ανθρώπους που είχαν κατέβει στους δρόμους. Ο Τζον Μπέργκερ θυμάται: «είδα πλήθη εργατών στους δρόμους της Πράγας με τα πρόσωπα τους φωτισμένα από την φα­νερή αίσθηση της ιστορικής συγκυρίας και του επιτεύγματος. Δυστυχώς αυτή η ατμόσφαιρα ήταν πρόσκαιρη. Ήταν όμως μια ένδειξη για τις μέχρι τότε αχρησιμοποίητες ανθρώπινες δυνατότητες. Για την ταχύτητα με την οποία μπορούσε να εξαφανιστεί η έλλειψη ή­θους».

Ο Χάρρυ Σγουώρτζ από τους «ΤΙΜΕS» της Ν. Υόρκης μας θυμίζει: «φιλία, αυθορμητισμός, ξεγνοιασιά. Αυτές ήταν οι λέ­ξεις που οι ξένοι ανταποκριτές χρησιμοποιούσαν για να περιγρά­ψουν τους ξέχειλους από ευτυχία πολίτες της Πράγας». Τι έκανε ο Ντούμπτσεκ την ίδια στιγμή; Προσπαθούσε να θέσει όρια, να χειρα­γωγήσει αυτή την αυθόρμητη επανάσταση που είχε ξεκινήσει. Το εί­χε υποσχεθεί άλλωστε και στην σύνοδο του Συμφώνου της Βαρσο­βίας που είχε γίνει στη Δρέσδη, πως δηλαδή «θα έβαζε τέλος στην αναρχία».

Οταν τα Ρώσικα τανκς πραγματοποίησαν την εισβολή για να επιβάλλουν τη δική τους τάξη, τότε τη θέση της αυθόρμητης επα­νάστασης, πήρε η αυθόρμητη αντίσταση. Ο Καμίλ Γίντερ, κάτοικος της Πράγας, λέει... «πρέπει να ομολογήσω πως τίποτα δεν ήταν εκ των προτέρων οργανωμένο, τα πάντα λειτούργησαν αυθόρμητα...». Όσο για τον Λάντισλαβ Μνάκο από την Μπρατισλάβα, αυτός έγρα­ψε: «Κανείς δεν έδινε διαταγές. Οι άνθρωποι ήξεραν από μόνοι τους τι έπρεπε να κάνουν. Ο καθένας είχε την δική του κυβέρνηση», με τις δικές του «διαταγές» και τους δικούς του «Κανονισμούς». Οτιδήπο­τε οι δυνάμεις κατοχής προσπάθησαν να παραλύσουν, αυτό συνέχι­ζε να λειτουργεί ή και λειτουργούσε ακόμα καλύτερα από ότι συνή­θως. Μέχρι το απόγευμα, οι άνθρωποι είχαν καταφέρει να λύσουν ακόμα και το πρόβλημα του εφοδιασμού τροφίμων».

Το ίδιο «σύντομο καλοκαίρι της αναρχίας» παρατηρήθηκε 12 χρό­νια νωρίτερα στην Πολωνία και την Ουγγαρία ο οικονομολόγος Πήτερ Γουίλς (που ήταν στο Πόζναν κατά τη διάρκεια των εξεγέρ­σεων), επισήμανε αυτό που ονόμασε «κατάπληκτική ηθική αγνότη­τα» και εξηγεί: «Στην Πολωνία και πολύ περισσότερο στην Ουγγαρία, επί εβδομάδες δεν υπήρχε καμιά εξουσία. Οι άνθρωποι ζούσαν μέ­σα σε ένα κλίμα αναρχικής αυτοπειθαρχίας ενώ ακόμα και οι κακο­ποιοί δεν έκλεβαν τίποτα, δεν μεθούσαν, δεν χτυπούσαν Εβραίους. Έφτασαν στο σημείο να λυντζάρουν μόνο τους χαφιέδες χωρίς να πειράξουν τους κομμουνιστές. Τα ηθικά επιτεύγματα είναι ίσως α­σύγκριτα στην επαναστατική ιστορία».

Ένας Ούγγρος, αυτόπτης μάρτυρας των ίδιων γεγονότων λέει: «θα σας πω σχετικά με την αίσθηση κοινότητας που υπήρχε στους δρόμους την μέρα της επανάστασης. Μια μέρα στεκόμουν στην ουρά για να πάρω ψωμί και τότε ήρθε ένα φορτηγό που το οδηγούσαν δύο αγόρια με πολυβόλα. Μας παρακάλεσαν να συνεισφέρουμε όλοι για να πάρουν ψωμί για τους άλλους μαχητές που ήταν στα ο­δοφράγματα. Το μισό φορτηγό γέμισε με ψωμί. Ο διπλανός μου στην ουρά είχε χαρίσει όλο του το ψωμί στα παιδιά και τώρα θα έ­πρεπε να ξαναπάει στο σπίτι του για να πάρει λεφτά. Και τότε αυ­θόρμητα η "ουρά" ξανάκανε έρανο για να του αγοράσει ψωμί.

Τα τζάμια σε όλα σχεδόν τα μαγαζιά είχαν σπάσει από τους πυρο­βολισμούς αλλά κανείς δεν πήρε οτιδήποτε από καμιά βιτρίνα. Α­κόμα και τα τζάμια των ζαχαροπλαστείων είχαν σπάσει, αλλά τα παιδιά δεν έπαιρναν τίποτα. Ούτε καν στα μαγαζιά με φωτογραφι­κές μηχανές ή με κοσμήματα. Μεγάλα κουτιά στήνονταν κάθε πρωί στα σταυροδρόμια που πάνω τους γράψανε: αυτά είναι για τους πληγωμένους και για τις οικογένειες των νεκρών. Το βράδυ ήταν γεμάτα με χρήματα».

Χωρίς αμφιβολία, οι άνθρωποι με αγάπη θυμούνται αυτή τη βασι­λεία της έξαρσης και της αυθόρμητης απλότητας σαν μια εποχή ό­που «αισθάνεσαι ότι ξαφνικά αναδύεσαι σε μια κατάσταση ισότητας και ελευθερίας όταν οι άνθρωποι προσπαθούν να συμπεριφέρονται σαν άνθρωποι και όχι σαν γρανάζια της καπιταλιστικής μηχανής (ό­πως είχε γράψει και ο Όργουελ αναφερόμενος στην επαναστατική Βαρκελώνη το 1936). Ο Άντυ Άντερσον, αναφερόμενος στην Ουγγρι­κή επανάσταση του 1956, έγραφε: Η κοινωνία, μέσα από τη σκόνη και το καπνό των οδομαχιών, έριχνε μια κλεφτή ματιά σε μια κατά­σταση την οποία δεν θα χρειαζόταν πρωθυπουργούς, κυβερνήσεις, επαγγελματίες πολιτικούς, διευθυντές και αφεντικά που να δίνουν διαταγές».

Σαν ένα τελευταίο παράδειγμα, αυτό που ονομάζουμε αυθόρμητο και ελεύθερο πειραματισμό με νέες κοινωνικές φόρμες, σας δίνω με­ρικά αποσπάσματα από ένα απολογισμό των επαναστατικών επι­τευγμάτων σε ένα πάμφτωχο Ισπανικό χωριό, την Μεμπρίλα: «Στις άθλιες καλύβες του, ζουν 800 κάτοικοι. Οι δρόμοι δεν είναι λιθόστρω­τοι. Δεν υπάρχουν καφενεία ούτε βιβλιοθήκη. Υπήρχαν πολλές εκ­κλησίες οι οποίες βέβαια κάηκαν. Αμέσως μετά το κίνημα του Φράν­κο, η γη απαλλοτριώθηκε στη ζωή του χωριού τα πάντα κολλεκτιβοποιήθηκαν. Φαγητό, ρούχα, εργαλεία διανέμονταν εξίσου σε όλο το πληθυσμό. Το χρήμα καταργήθηκε, η δουλειά κολλεκτιβοποιήθηκε, ό­λα τα αγαθά πέρασαν στην κοινότητα και η κατανάλωση κοινωνι­κοποιήθηκε. Ένα εκλεγμένο συμβούλιο οργάνωσε μέσω επιτροπών τη ζωή της κομμούνας και τη σχέση της με τον υπόλοιπο κόσμο. Δό­θηκε περίθαλψη σένα μεγάλο αριθμό προσφύγων. Δημιουργήθηκε μια μικρή βιβλιοθήκη και ένα εργαστήριο σχεδίου. Η Μεμπρίλα είναι ίσως το πιο φτωχό χωριό στην Ισπανία αλλά και το πιο ΔΙΚΑΙΟ».

Ο Νόαμ Τσόμσκυ για το παραπάνω κείμενο αναφέρει: «Ένας τέ­τοιος απολογισμός με το ενδιαφέρον του για τις ανθρώπινες σχέ­σεις και για το ιδεώδες μιας δίκαιης κοινωνίας, θα φαίνεται παράξενο στους μεγαλόσχημους διανοούμενους, θα χαρακτηριστεί αφελής, ή πρωτόγονος ή και ανορθολογικός. Μόνο όταν τέτοιες προ­καταλήψεις ξεπεραστούν, θα μπορέσουν οι ιστορικοί να επιχειρή­σουν μια σοβαρή μελέτη του λαϊκού κινήματος που μεταμόρφωσε την Δημοκρατική Ισπανία σε μια από τις πιο θαυμαστές κοινωνικές επαναστάσεις που καταγράφει η ιστορία».

Υπάρχει λοιπόν μια τάξη που επιβάλλεται από τον τρόμο και τη γραφειοκρατία ΚΑΙ υπάρχει μια άλλη τάξη που γεννιέται αυθόρμητα από το γεγονός ότι είμαστε κοινωνικά όντα, ικανά να καθορίσουμε μόνα μας τη ζωή μας. Όταν η πρώτη μορφή τάξης καταργείται, η δεύτερη έχει την ευ­καιρία να εφαρμοστεί σαν μια σαφώς περισσότερο ανθρώπινη και ανθρωπιστική μορφή τάξης. Σύμφωνα με τον Προυντόν: «Η ΕΛΕΥΘΕ­ΡΙΑ ΕΙΝΑΙ Η ΜΗΤΕΡΑ ΚΑΙ ΟΧΙ Η ΚΟΡΗ ΤΗΣ ΤΑΞΗΣ».

* Αυτό το κείμενο είναι απόσπασμα από το βιβλίο του COLIN WARD"ΑΝΑRCHY ΙΝ ΑCΤΙΟΝ" (Η ΑΝΑΡΧΙΑ ΣΕ ΔΡΑΣΗ). 1978

Πηγή: ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΚΟΣ ΚΟΣΜΟΣ

Συνέχεια...
0
Σου δώσαμε απλόχερα πολλούς τίτλους. Ξένος σε ξένη χώρα. Διωγμένος από την πατρίδα σου, -την κάναμε δική μας, -ζώνη επιρροής και συμφερόντων, την είπαμε.
Σαν τους βαρβάρους, -την ειρήνη ήρθαμε να σου φέρουμε, -έτσι βαφτίσαμε την εισβολή.
Κι εσύ, την αρνήθηκες, τόλμησες και ν' αντισταθείς.
Φωτιά σκορπούσαν στο διάβα τους, τα αστραφτερά σιδερένια πουλιά που στείλαμε, με την μορφή λευκού περιστεριού, κι εσύ, τρόμαξες, κατάρα θεού την είπες.
Του δικού σου θεού «καταραμένε», ο δικός μας είναι καλός, ευλόγησε τα όπλα μας, και καθοδήγησε τον δρόμο μας, είναι μαζί μας.
Μα, είναι για το καλό σου, γιατί δεν το καταλαβαίνεις «καθυστερημένε;»
Να σου μάθουμε την δημοκρατία και ελευθερία θέλουμε, «αγράμματε». .
Να σου μάθουμε τρόπους καλής συμπεριφοράς, «αγροίκε».
Να σου μάθουμε πως να προσκυνάς τον αφέντη και ευεργέτη, «δούλε».

Αχάριστε, προσκύνα.
Τον πλούτο σου να νοικοκυρέψουμε θέλουμε, με το αζημίωτο βέβαια, για τις υπηρεσίες που σου προσφέρουμε, γιατί φέρνεις αντίρρηση;
Εσύ, δεν ξέρεις να τον κουμαντάρεις.
Εμείς ξέρουμε, είμαστε μορφωμένοι.

Και συ δύστυχε,
Μην έχοντας τίποτα άλλο πλέον, πέρα από τη ζωή σου, μη μπορώντας να λυγίσεις άλλο τη μέση σου, πήρες το δρόμο της φυγής με η χωρίς προορισμό.
Η μάλλον προς τον παράδεισο των πολιτισμένων, έτσι πίστεψες.
Αναζητώντας καταφύγιο στον πολιτισμό των λεγόμενων προοδευμένων χωρών.
Δρόμο χωρίς επιστροφή.
Στοιβαγμένος σαν εμπόρευμα σε μεταφερόμενα κλουβιά φυλακές.

Αφού σου πήραν ότι είχες και δεν είχες τα κυκλώματα των εμπόρων της ελπίδας.
Δρόμο με τον θάνατο να παραμονεύει σε κάθε σου βήμα.
Ένοιωσες την φρίκη βλέποντας τον συνάνθρωπο σου να βυθίζεται με τα σαπιοκάραβα των δουλεμπόρων που μετατράπηκαν σε πλωτά φέρετρα.
Είδες τους ακρωτηριασμούς και τον διαμελισμό κορμιών, ακόμα και μικρών παιδιών από της παγίδες βόμβες των λεγόμενων πολιτισμένων λαών.
Πάνω απ όλα η διαφύλαξη των συνόρων τους από την εισβολή των πεινασμένων.

Να, τώρα στήνουν και συρματόπλεγμα, το είπε με στόμφο και περισσή αλαζονεία ο υπουργός.
Αντίκρισες και ένοιωσες ταυτόχρονα, - τη χαρά της υποτιθέμενης ελευθερίας, που γι αυτήν ξεκίνησες. - την αγωνία της απέλασης, - και τα μπουντρούμια τους, αδίστακτοι οι διώκτες σου.

Για τροφή καταφεύγεις στους κάδους απορριμμάτων.
Και στην φιλευσπλαχνία των περαστικών, καθώς απλώνεις το χέρι.
Περισσεύεις, «άθλιε», σαν τα αποφάγια που αναζητάς, την πείνα σου να ξεγελάσεις.

Βέβαια, έχεις ακόμα τα μπράτσα σου, στην δούλεψη τους να προσφέρεις.
Να, ήρθαν τα νέα αφεντικά, κουστούμι, γραβάτα, χαμόγελο, όλο υποσχέσεις.
Με τη λιμουζίνα τους, να σε θαμπώσουν, σαν τα αρπακτικά.
Την υπηρεσία σου θέλουν.
Την πραμάτεια τους να φροντίσεις.
Προς στιγμή πίστεψες πως τα βάσανα τελείωσαν.
Έπεσες με τα μούτρα στη δουλειά.
Η στέγη που σου πρόσφεραν σου έδωσε την αίσθηση κάποιας ασφάλειας.
Η τροφή δεν προέρχονταν από τους σκουπιδότοπους.

Όμως διωγμένε, αλλοίμονο, όνειρο ήταν, και το ξύπνημα φρικτό.
Στημένη λεμονόκουπα θυμίζεις.
Άλλο δεν τους είσαι χρήσιμος, και μην τολμήσεις φωνή να βγάλεις.
Τα χαμόγελα γίνανε μίσος, οι γραβάτες μαστίγιο, οι λιμουζίνες κλουβιά φυλακές.

Οι ένστολοι επί το έργο τους, στην υπηρεσία του ίδιου αφέντη, σου θύμισε τους βάρβαρους που την πατρίδα σου διαφεντεύουν, οι ίδιοι είναι.
Μην απορείς, ίδιος αφέντης, η γη δική τους, η πραμάτεια δική τους, ο στρατός τους, όλα δικά τους.
Κι εσύ, περισσεύεις, σαν την φλούδα απ τον καρπό που μάζευες, για πέταμα, αναλώσιμο είδος, τέτοια έχει πολλά στην πιάτσα.

Μα, κάτω μη το βάλεις, στο διάβα σου κατατρεγμένε κι άλλους θα βρεις, με τα λάβαρα σηκωμένα, με γροθιές σφιγμένες, με πρόσωπα χαρακωμένα, αλλά κι αποφασισμένα.
Τα χρώματα δεν τους χωρίζουν, τους ενώνουν, ίδιες ανησυχίες, ίδια βιώματα, με η χωρίς πατρίδα.
Μαζί τους σμίξε, ρυάκι γίνε στο ίδιο κοινό ποτάμι να βρεθείς.
Κοινά τα οράματα, κοινός ο δρόμος, κοινός κι ο στόχος, πατρίδα δική σου για να αποκτήσεις, την δύναμη σου σαν ενώσεις, τον αφέντη μπορείς και πρέπει να καταργήσεις.

Εσύ εργάτη, που με τα χέρια σου , τον ιδρώτα και το αίμα σου τον κόσμο κτίζεις, αλληλέγγυος στάσου στον διωγμένο από τον τόπο του συνάδερφο, το ίδιο αφεντικό σας έχει αλυσοδεμένους.
Μαζί, μπορείτε να σπάσετε τις αλυσίδες.
Την εξουσία διεκδικήστε.

Κι εσύ νοικοκύρη, που το βιός σου θέλεις να προστατέψεις, λάθος στόχο διαλέγεις.
Θα έρθει κι η σειρά σου που τα υπάρχοντά σου, άλλο δεν θα μπορέσεις να κρατήσεις.
H εισβολή έρχεται σαν χιονοστιβάδα -κρίση την λένε - τα όνειρα σου θα σκεπάσει, μετανάστης στον τόπο σου θα καταντήσεις.


ΗΓΟΥΜΕΝΙΤΣΑ ΓΕΝΑΡΗΣ 2011
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΠΑΘΕΟΔΩΡΟΥ

Συνέχεια...

Albert Libertad [1905]: Μισώ τους υποταγμένους

Posted: by παντιγέρα in
0
Μισώ τους υποταγμένους, οπως μισώ τους βρωμιάρηδες, όπως μισώ τους αργόσχολους. Μισώ την υποταγή! Μισώ την σκλαβιά , μισώ την βρωμιά , μισώ την αδράνεια. Λυπάμαι τον άρρωστο που ταλαιπωρείται απο υψηλό πυρετό. Μισώ τον κατα φαντασία ασθενή, που μόνο με λίγη καλή θέληση θα ξαναπάταγε στα πόδια του. Λυπάμαι τον αλυσοδεμένο, φρουρούμενο απο φυλακές , τσακισμένο απο το βάρος των αλυσίδων και του νούμερου που φέρει. Μισώ το στρατιώτη που έχει λυγίσει κάτω από το βάρος ενός γαλονιού ή τριών αστερίων, τους τσακισμένους από το κεφάλαιο εργαζόμενους. Αγαπώ τον άνθρωπο που εκφράζει την σκέψη του όπου κι αν βρίσκεται, μισώ τον εκλεγμένο που έχει ταχθεί στην συνεχή αναζήτηση της πλειοψηφίας. Αγαπώ τον σοφό που έχει λυγίσει από τις συνεχείς επιστημονικές του αναζητήσεις. Μισώ το άτομο που γονατίζει κάτω από το βάρος μιας άγνωστης δύναμης ενός τυχαίου χ, ενός θεού. Μισώ όλους εκείνους που υποκύπτουν από φόβο, από παραίτηση και που ένα μέρος της ανθρώπινης ισχύς τους, ο τρόμος τους και η ηλίθια αδράνεια που τους χαρακτηρίζει δεν τσακίζει μόνο τους ίδιους αλλά μαζί κι εμένα και τους ανθρώπους που αγαπώ. Μισώ, ναι τους μισώ, γιατί το αισθάνομαι, εγώ δεν γονατίζω μπροστά στα γαλόνια του αξιωματικού, μπροστά στη λουρίδα του δήμαρχου, μπροστά στο χρυσάφι του κεφαλαίου, μπροστά σ' όλες τις ηθικές και τις θρησκείες. Εδώ και πολύ καιρό ξέρω ότι όλα αυτά δεν είναι παρά μια αβεβαιότητα που θρυμματίζεται σαν το γυαλί . Εγώ λυγίζω από το βάρος της υποταγής των άλλων. Μισώ την υποταγή! Αγαπώ την ζωή. Θέλω να ζήσω, όχι όμως μες την αθλιότητα όπως εκείνοι που περιορίζονται στο να ικανοποιούν ένα μέρος των μυώνων τους, των νευρών τους, αλλά να αξιοποιώ περά για περά τόσο τους μυς του προσώπου, όπως και αυτούς των ποδιών, θέλω να βλέπω τους λαγόνες μου και τον εγκέφαλο μου να λειτουργούν αρμονικά. Δεν θέλω να ανταλλάξω ένα μέρος του σήμερα μ’ ένα απατηλό μέρος του αύριο, δεν θέλω να πετάξω τίποτα από το σήμερα για χάρη του μελλοντος. Δεν θέλω να υποτάσσομαι κάτω από τις λέξεις πατρίδα - θεός- τιμη. Γνωρίζω πολύ καλά το κενό που φέρνουν οι λέξεις αυτές: θρησκευτικά και λαϊκά φαντασματα. Γελώ όταν ακούω για συντάξεις και για παραδείσους, που κάτω από την προσμονή τους οι θρησκείες και το κεφάλαιο ωθούν στην υποταγη. Γελώ με αυτούς που συσσωρεύουν για τα γηρατειά και στερούνται την νιότη τους. Μ’ εκείνους που για να φάνε στα εξήντα νηστεύουν στα είκοσι , εγώ θέλω να τρώω όσο έχω γερά δόντια για να μπορώ να μασώ και να χαίρομαι μεγάλα κομμάτια από κρέας καθώς και φρούτα γεμάτα χυμούς και θέλω να το κάνω όσο τα υγρά του στομαχιού μου είναι σε θέση να το κάνουν χωρίς πρόβλημα. Θέλω να ικανοποιώ την διψά μου με δροσιστικά και τονωτικά ποτά. Θέλω να αγαπώ τις γυναίκες ή την γυναίκα με τον τρόπο που θα καθορίζεται βάσει των κοινών μας ενδιαφερόντων και να μην αποδέχομαι την οικογένεια, τον νόμο, τον κώδικα, κάνεις τους δεν έχει δικαίωμα στο κορμί μου. Εσύ θέλεις, εγώ θέλω. Η οικογένεια, ο νομός, αυτή η αρχαία μορφή υποταγής μας κάνουν και γελαμε. Αλλά δεν τελειώνω εδώ. Εγώ θέλω μιας και έχω μάτια και αυτιά περά του να τρώω, να πίνω και να κάνω ερώτα, να δοκιμάζω και άλλες χάρες. Θέλω να δω γλυπτά, πινάκες ζωγραφικής, να θαυμάσω τον Ρόντεν ή τον Μανέ. Θέλω να ακούσω τα καλυτέρα έργα του Μπετόβεν ή του Βάγκνερ. Θέλω να γνωρίσω τους κλασικούς της κωμωδίας να μάθω τον καλλιτεχνικό και λογοτεχνικό πλούτο που βοήθησε στο πάντρεμα του παρελθόντος με το παρόν ή να γνωρίσω καλυτέρα την εξέλιξη της ανθρωπότητας. Θέλω χαρά για μένα, για την σύντροφο που έχω επιλέξει, για τα μωρά μας, για τους φίλους μας. Θέλω ένα σπίτι όπου θα μπορώ να ξεκουράζομαι με την ησυχία μου. Έπειτα θέλω την χαρά της εργασίας, αυτήν την υγιή χαρά, αυτήν την δυνατή χαρά. Θέλω τα μπράτσα μου να δουλεύουν το σφυρί, την πλάνη, την αξίνα η’ το δρεπάνι. Θέλω να είμαι χρήσιμος, θέλω να είμαστε όλοι χρήσιμοι. Θέλω να είμαι χρήσιμος στον διπλανό μου και θέλω ο διπλανός μου να μου είναι χρήσιμος. Επιθυμώ να κάνουμε πολλά γιατί οι ανάγκες μου είναι ακόρεστες και είναι που επιζητώ τις χαρές και δεν έχω υποταθεί. Ναι, ναι θέλω να παράγω, αλλά θέλω και να απολαμβάνω, θέλω να ζυμώνω το αλεύρι αλλά να τρώω και το καλύτερο ψωμί, να βοηθάω στον τρύγο, αλλά να πίνω και το καλύτερο κρασί, να κατασκευάζω σπίτια αλλά να μένω και στα καλυτέρα διαμερίσματα, να φτιάχνω έπιπλα αλλά να κατέχω και αυτά που μου χρειάζονται, να βλέπω το ωραίο, θέλω να φτιάξω θέατρα τόσο μεγάλα που να χωράνε μέσα τους συντρόφους μου κι εμενα. Θέλω να παίρνω μέρος στην παράγωγη, αλλά θέλω να πάρω μέρος και στην κατανάλωση. Είναι κάποιοι που ονειρεύονται να παράγουν για να τα χαίρονται άλλοι, εγώ θέλω, ενωμένος ελευθέρα με τους άλλους, να παράγω και να καταναλώνω. Υποταγμένοι κοιτάτε, φτύνω τα είδωλα σας, φτύνω τον θεό σας, φτύνω την πατρίδα σας, φτύνω τον χριστό σας, φτύνω τις σημαίες σας, φτύνω το κεφάλαιο και το χρυσόμαλλο δέρας, φτύνω τους νόμους σας και τους κώδικες, τα σύμβολα και τις θρησκείες: όλα βλακείες, με κάνουν και γελώ, τα κοροϊδεύω. Αυτά δεν είναι τίποτα ούτε για μένα ούτε και για εσάς, εγκαταλείψτε τα και θα καταλήξουν ψίχουλα. Είστε λοιπόν μια δύναμη, ω υποταγμένοι, από εκείνες τις δυνάμεις που αγνοούν την ιδία τους την ύπαρξη ωστόσο εξακολουθείτε να είσθε μια δύναμη και εγώ δεν μπορώ να σας φτύσω, μπορώ μόνο να σας μισήσω, ή να σας αγαπήσω… Η πιο μεγάλη από τις επιθυμίες μου είναι να σας δω να αποτινάξετε την υποταγή μέσα σε μια τρομερή αφύπνιση ζωής. Δεν υπάρχει μελλοντικός παράδεισος, δεν υπάρχει μέλλον, παρά μόνο παρόν ας ζήσουμε! Ας ζήσουμε! Η υποταγή είναι θάνατος. Η εξέγερση είναι η ζωή!

13 απριλιου 1905

Albert Libertad

Tο κείμενο αυτό δημοσιεύτηκε στο πρώτο φύλλο του εβδομαδιαίου έντυπου “αναρχία” που κυκλοφόρησε στη γάλλια στις 13 Απριλίου 1905 με τιράζ 4000 φύλλα και συνέχισε να εκδίδεται κάθε πέμπτη μέχρι το 1914.την έκδοση του ξεκίνησαν ο Albert Libertad, οι αδερφές Άννα και Αμάντιν Μαε και ο Παραφ-Ζαβαλ. O Albert Libertad (1875-1908) που το πραγματικό του ονομα ηταν Αlbert Zozef ανήκε στην αναρχοατομικιστική τάση της εποχής εκείνης.

Συνέχεια...

Φράχτες παντού...

Posted: by παντιγέρα in
0

Συνέχεια...

Ένας αναρχικός ουμανιστής, ο Heleno Sana

Posted: by παντιγέρα in
0
Το παρακάτω πολύ μικρό βιογραφικό του Heleno Sana και τα παρατιθέμενα μετά από αυτό αποσπάσματα έχουν αντληθεί από το βιβλίο "Η κοινωνία της Αυτοδιεύθυνσης και οι εχθροί της" των εκδόσεων "Στάσει Εκπίπτοντες".


Ελάχιστα Βιογραφικά Στοιχεία
Ο Ελένο Σάνα γεννήθηκε το 1930 στη Βαρκελώνη.
{…} Ευρυμαθής, με πάθος για τη γνώση και τη δράση, υπήρξε γνήσιος γόνος της ελευθεριακής αυτομορφωτικής κληρονομιάς του ισπανικού ελευθεριακού/αναρχικού κινήματος, προλαβαίνοντας να περάσει από κάποιους από τους θεσμούς του κατά τη διάρκεια της επανάστασης, και συγκεκριμένα από τα εργατικά ελευθεριακά αθήναια της Βαρκελώνης, στη δημιουργία των οποίων είχε συνδράμει ο πατέρας του.
{…} Στα σαράντα, περίπου, βιβλία του ο Σάνια έχει καταπιαστεί τόσο με την πολιτική όσο και με τη φιλοσοφία, και ίσως αυτή τη στιγμή να αποτελεί έναν από τους λίγους φιλοσόφους που δηλώνει αναρχικός. Το έργο του είναι ιδιαίτερα δημοφιλές στη Γερμανία και σε μικρότερο βαθμό στην Ισπανία, και έχουμε την τιμή να παρουσιάζουμε και στα ελληνικά ένα πολύ μικρό και σίγουρα όχι αντιπροσωπευτικό δείγμα της σκέψης του, εν αναμονή του σπουδαίου έργου του Ανθρωπομανία, -ίσως το κορυφαίο σύγχρονο δείγμα αναρχικού ουμανισμού- το οποίο θα εκδώσουμε στο προσεχές μέλλον.

Τα δύο κείμενα που ακολουθούν προέρχονται από το βιβλίο "Καταπιεστές και καταπιεσμένοι, υλικό για μια θεωρία της απελευθέρωσης" με τόπο έκδοσης τη Λας Πάλμας των Καναρίων Νήσων και έτος έκδοσης το 1991. Πρόκειται για κείμενα που γράφτηκαν σε μια προσπάθεια θεωρητικής συμβολής στη δύσκολη συγκυρία που βίωνε το ελευθεριακό και ιδιαίτερα το αναρχοσυνδικαλιστικό κίνημα της Ισπανίας από τις αλλεπάλληλες συγκρούσεις και διασπάσεις στο εσωτερικό του.
Σχόλιο Ελευθεριακού: Όλα τα αποσπάσματα έχουν φοβερό ενδιαφέρον, ειδικά τα σημεία όπου ο Σάνα αναλύει την έννοια της αυτοδιεύθυνσης της κοινωνίας σε σχέση με τον ΑΝΘΡΩΠΟ (ως οντότητα φυσική, ηθική και κοινωνική), αφού εκείνος είναι που καλείται να τη φέρει εις πέρας. Προτείνω να τα διαβάσετε όλα, γιατί, κατά τη γνώμη μου, τα συμπεράσματα που μπορούν να εξαχθούν είναι πολυποίκιλα και πολύ ενδιαφέροντα


Η ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΤΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
 

1) Κοινοβουλευτισμός και αστική τάξη
{…} Η μοναδική εξουσία που έχει ο λαός είναι αυτή του να λέει όχι, πού και πού, αλλά όχι αυτή του να αυτοκυβερνάται. Ο λαός είναι παθητικό υποκείμενο, όχι κανονιστικό. Μπορεί να γκρινιάζει, να διαμαρτύρεται, να κηρύσσει απεργίες, να γίνεται μέλος κάποιου κόμματος- στο οποίο δεν θα έχει καμία επιρροή- και να γκρεμίζει με την ψήφο του τους πολιτικούς και τα κόμματα που τον δυσαρεστούν· εκείνο που δύσκολα μπορεί να κάνει είναι να υποκαταστήσει αυτά τα κόμματα και τους πολιτικούς, και να διοικεί για λογαριασμό του τη "res publica".
{…} Αυτό που ο Τοκβίλ, λιγότερο αιθεροβάμων από τον Λίνκολ, έγραψε πριν από διακόσια χρόνια εξακολουθεί να ισχύει πλήρως: "Η αρχή της λαϊκής κυριαρχίας, η οποία, λίγο-πολύ, πάντοτε συναντάται στο βάθος σχεδόν όλων των ανθρωπίνων συνταγμάτων, έχει παραμείνει κατά κανόνα ενταφιασμένη".
{…} Πράγματι, το κοινοβούλιο είναι εκείνο το οποίο υπαγορεύει τους νόμους, τη φορολογική πολιτική, την κοινωνική νομοθεσία, την εκπαίδευση κτλ. Ποιος όμως καταλαμβάνει τα κοινοβουλευτικά έδρανα; {…} Είναι οι επαγγελματίες πολιτικοί οι οποίοι χάρη στην επαγγελματική τους κατάρτιση- δικηγόροι, ακαδημαϊκοί, τεχνοκράτες, οικονομολόγοι, δημόσιοι λειτουργοί, διανοούμενοι- έχουν καταφέρει να ανέλθουν στην κλίμακα των κομμάτων και να μονοπωλούν τη δημόσια εξουσία. Ο Eρνέστ Μαντέλ στο ήδη κλασικό του βιβλίο αναφορικά με τον προηγμένο καπιταλισμό, γράφει σχετικά με τη θεματική αυτή: "Το μεγάλο κεφάλαιο παραχωρεί ευχαρίστως την πληκτική εργασία της Διοίκησης στους ειδικούς και τους μάνατζερς (εν προκειμένω στους επαγγελματίες πολιτικούς), δεδομένου ότι πρέπει να συγκεντρωθεί στις αποφάσεις θεμελιακής στρατηγικής.
{…} O Ρουσσώ επισήμαινε ήδη στο "Κοινωνικό Συμβόλαιο": "Αρχής γενομένης από τη στιγμή που ένας λαός εκλέγει αντιπροσώπους, παύει να είναι ελεύθερος".
{…} Ο ίδιος ο Λένιν, που για λόγους τακτικής αξίωνε την είσοδο των εργατών στο κοινοβούλιο, δεν έτρεφε φρούδες ελπίδες περί τούτου: "Χίλια εμπόδια αντιτίθενται στη συμμετοχή των εργατικών μαζών στο αστικό κοινοβούλιο (το οποίο, μέσα στην αστική δημοκρατία, δεν επιλύει ποτέ τα κεφαλαιώδη προβλήματα που αποφασίζονται από το χρηματιστήριο και τις τράπεζες). Και οι εργάτες γνωρίζουν και συνειδητοποιούν, βλέπουν, αντιλαμβάνονται θαυμάσια ότι το αστικό κοινοβούλιο είναι για αυτούς ένας ξένος οργανισμός, ένα όργανο καταπίεσης των προλεταρίων από την αστική τάξη, ο οργανισμός μιας εχθρικής τάξης, μιας μειοψηφίας εκμεταλλευτών".
{…} Όσο, κι αν, υποκειμενικά, τα εργατικά πολιτικά κόμματα θεωρούνται προμαχώνες του σοσιαλισμού και δριμύτατοι εχθροί της αστικής τάξης, αντικειμενικά, κινούνται στο διαλεκτικό πλαίσιο της αστικής δημοκρατίας. Η ουσία τους παραμένει αστική γιατί αυτή καθ’ αυτή η απόπειρα δημιουργίας μιας πολιτικής εξουσίας ανεξάρτητης της δεδομένης εργατικής ζωής και παραγωγής αποτελεί αστική προσέγγιση.
 

2) Επαγγελματίες πολιτικοί και κόμματα
{…} Οι νόμοι που διέπουν την καπιταλιστική δημοκρατία είναι αρκετά παρόμοιοι με εκείνους οι οποίοι καθορίζουν την οικονομική δυναμική του καπιταλισμού· και με τον ίδιο τρόπο κατά τον οποίο ο πλέον εχθρικός ανταγωνισμός μεταξύ των διαφόρων αστών και καπιταλιστών δεν εμποδίζει τη θεώρησή τους ως μιας ομογενούς τάξης με κοινά συμφέροντα, έτσι επίσης, και παρά τις πολλές λεκτικές μάχες που δίνονται μέσα στο κοινοβούλιο, "Tories" ή "Whigs", χριστιανοδημοκράτες ή σοσιαλδημοκράτες, συντηρητικοί ή προοδευτικοί, κομμουνιστές ή αντικομμουνιστές είναι ενωμένοι με τον ομφάλιο λώρο της προνομιακής κοινωνικής τους κατάστασης. Τα κόμματα και οι πολιτικοί πάνε κι έρχονται, η δομική τους ηγεμονία παραμένει. Υπάρχουν, βεβαιότατα, ορισμένες διαφορές ανάμεσα στη διαχείριση του ενός ή του άλλου κόμματος, μακροπρόθεσμα όμως το ουσιώδες είναι το πολιτικό μονοπώλιο που όλοι αυτοί ασκούν από κοινού επί του πολιτικού σώματος.
{…} Τα πολιτικά κόμματα διατείνονται ότι αντιπροσωπεύουν τη βούληση όλης της κοινωνίας, στην πραγματικότητα όμως είναι ανίκανα να αυτοχρηματοδοτηθούν μέσω των συνδρομών των μελών τους. Πέραν των δωρεών που λαμβάνουν από τους καπιταλιστές (κυρίως τα κόμματα του κέντρου και της δεξιάς) ή τα συνδικάτα (όπως στην Αγγλία), χρηματοδοτούνται ολοένα περισσότερο από το δημόσιο ταμείο. {…} Η χρηματοδοτική ετερωνυμία των πολιτικών κομμάτων είναι το αποτέλεσμα του πενιχρού αριθμού μελών που διαθέτουν, όχι μόνο τα κόμματα της δεξιάς, αλλά και της αριστεράς τα οποία επικαλούνται ότι αντιπροσωπεύουν τα συμφέροντα των λαϊκών τάξεων.
{…} Όπως έχουν αποδείξει οι Γκαετάνο Μόσκα, Ρόμπερτ Μίχελς, Βιλφρέντο Παρέτο και άλλοι κοινωνιολόγοι, τα πολιτικά κόμματα δεν διοικούνται από τη μάζα των πολιτικά στρατευμένων στο σύνολό τους- όπως θα ήταν το λογικό- αλλά από μια αρκετά περιορισμένη ελίτ διευθυντών και ανώτερων λειτουργών.
{…} Η αστική δημοκρατία αποτυγχάνει ήδη από τη βάση της· εκεί λοιπόν όπου η βάση δεν έχει λόγο δεν υπάρχει αυθεντική δημοκρατία.
{…} Κατά την προεκλογική εκστρατεία, τα κόμματα, για να εξασφαλίσουν τον μέγιστο δυνατό αριθμό ψήφων, υπόσχονται τον ουρανό με τ’ άστρα στη διαφορετική, πραγματική ή εν δυνάμει, πελατεία τους· την ώρα της αλήθειας όμως, γενικά, δεν εκπληρώνουν τις υποσχέσεις που είχαν δοθεί την παραμονή, όχι μόνο λόγω κυνισμού, αλλά και διότι τα προγράμματα που επεξεργάζονται τα κόμματα ασκούν πάνω από όλα μια λειτουργία όμοια με εκείνη που ασκούν τα διαφημιστικά μηνύματα: εντυπωσιάζω και προσελκύω. Η πολιτική, πράγματι, προσομοιάζει ολοένα περισσότερο στον κόσμο της διαφήμισης, και οι αγορητές των πολιτικών συγκεντρώσεων, με τη σειρά τους, στους τσαρλατάνους των πανηγυριών.
{…} Κατά βάθος δεν υπάρχει μεγάλη διαφορά μεταξύ του εμπόρου που πουλάει τα προϊόντα του στην αγορά και του πολιτικού που ανεβαίνει σε ένα βήμα για να εξαγγείλει το πρόγραμμά του.
{…} Οι αποφάσεις οι οποίες αληθοφανώς υιοθετούνται στις συνεδριάσεις και στις δημόσιες ψηφοφορίες έχουν, ήδη, εκ των πραγμάτων παρθεί στα πρωτύτερα οργανωμένα μυστικά συμβούλια, από τις κοινοβουλευτικές επιτροπές, κεκλεισμένων των θυρών. Αυτή είναι η κυρίαρχη νότα σε όλα τα καπιταλιστικά κοινοβούλια, τα οποία έχουν μετατραπεί σε θεατρική σκηνή για να ανεβαίνουν κωμωδίες των οποίων οι ρόλοι έχουν ανατεθεί και διανεμηθεί, ήδη εκ των προτέρων, από την εσωτερική γραφειοκρατία και τους βαρόνους των κομμάτων.
{…} Τα σχέδια νόμου και οι νόμοι που "corpum publico" (σε δημόσια θέα) παρουσιάζονται ως προϊόν πρωτοβουλίας των κοινοβουλευτικών πλειοψηφιών ή μειοψηφιών είναι αρκετές φορές το αποτέλεσμα ελιγμών που πραγματοποιούνται στο παρασκήνιο από τις ομάδες πίεσης, μέσω μεσαζόντων, δικηγορικών γραφείων, πληρεξουσίων αντιπροσώπων, διοικητικών διευθυντών, άεργων πολιτικών και απόστρατων αξιωματικών τους.
 

3) Η Εξουσία και ο Λαός
Οι αστικοί πολιτικοί θεσμοί τρέφονται με την άγνοια και την καλή πίστη της μάζας, εξ’ ού και αυτή συχνά επιλέγει εκείνους που αργότερα θα μετατραπούν στους εκμεταλλευτές δημίους της. Για αυτό πρέπει να μορφώσουμε το λαό και να τον κάνουμε να καταλάβει ότι αποστολή του δεν είναι να εμπιστεύεται το μέλλον του σε μια χούφτα επαγγελματιών πολιτικών, παρά να αυτοκυβερνάται. Και τι σημαίνει να μορφώσουμε το λαό; Σημαίνει να του επιστρέψουμε τη χαμένη του ταυτότητα, την αξιοπρέπεια και την κριτική του σκέψη. Ας θυμηθούμε το αξίωμα του Ρουσσώ : "Το δικαίωμα της ψήφου αρκεί για να μου επιβάλει το καθήκον να διδαχθώ". Κάθε ακαλλιέργητος άνθρωπος είναι προορισμένος να πέσει θύμα της δημαγωγίας και της χειραγώγησης των επαγγελματιών του ψεύδους. Ο Χοακίν Κόστα είχε δίκιο όταν έλεγε: "Δεν είναι μεγάλος κόπος να παραγγείλεις γυάλινες κάλπες, ενώ φτιάχνονται και άμεσα· αυτό όμως που δεν φτιάχνεται με την ίδια ευκολία είναι ο εκλογέας".
{…} Ένα πράγμα είναι ξεκάθαρο: Η μεταπολεμική καπιταλιστική δημοκρατία δεν βρήκε τον τρόπο να αντιμετωπίσει με αποτελεσματικότητα την ιστορική πρόκληση με την οποία ήρθε αντιμέτωπη κατά τη διάρκεια των τελευταίων δεκαετιών, δεν βρήκε τον τρόπο να δημιουργήσει ένα λογικό σύστημα ζωής, δίκαιο κι ανθρώπινο, όπως απαιτούσε το ύψος των περιστάσεων, ενώ η εμφατική αποτυχία της αποτελεί θεμελιώδες τμήμα της γενικότερης διαδικασίας κατά την οποία η σύγχρονη κοινωνία αποσυντίθεται και ψυχορραγεί.
{…} Η αυτοαπελευθέρωση της εργατικής τάξης δεν αποτελεί μόνο πολιτισμικό πρόβλημα· χωρίς όμως τη μέγιστη αξιοποίηση του πνευματικού επιπέδου των εργατών, οι τελευταίοι δεν θα είναι σε κατάσταση να θέσουν τέλος στην αστική ηγεμονία και να εγκαθιδρύσουν ένα σύστημα προσαρμοσμένο στα ιδανικά και τα συμφέροντά τους. Ο Προυντόν είχε απόλυτο δίκιο όταν έγραφε: "Σε μια οποιαδήποτε κοινωνία, η κυριαρχία ανθρώπου σε άνθρωπο είναι αντιστρόφως ανάλογη της πνευματικής ανάπτυξης την οποία έχει επιτύχει η κοινωνία αυτή, και η πιθανή διάρκεια αυτής της κυριαρχίας μπορεί να υπολογιστεί βάσει της γενικότερης, πάνω-κάτω, επιθυμίας για μια πραγματική διακυβέρνηση βασισμένη στη γνώση".
{…} Ο άνθρωπος της καταναλωτικής κοινωνίας τείνει να θεωρεί ατομικά τα προβλήματα που τον βαραίνουν και να μην αναμιγνύεται στα δημόσια ζητήματα, αυτό όμως δεν σημαίνει ότι έχουν εξαφανιστεί τα προβλήματα. Αντίθετα, όχι απλώς δεν εξαφανίζονται αλλά πολλαπλασιάζονται κάθε μέρα και περισσότερο, όχι μόνο στις ευάλωτες ή στις χώρες μέσης κατάστασης, όπως η δική μας, αλλά και σε αυτές που υπερηφανεύονται ότι βρίσκονται στην πρωτοπορία της ευμάρειας και της προόδου. Πώς να μην αυξάνονται τα προβλήματα όταν ζούμε σε μια κοινωνία ολοένα πιο ασύνδετη, άδικη και παράλογη;
{…} Δεν υπάρχει καμία ιστορική περίοδος, κανένας πολιτισμός, κανένα πολιτικό σύστημα, καμία χώρα που να μην έχει γεννήσει τις δικές της διαδικασίες σύγκρουσης· οι σκλάβοι και οι μονομάχοι εξεγείρονται ενάντια στη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, οι δούλοι του Μεσαίωνα ενάντια στους φεουδάρχες αφέντες, οι αστοί ενάντια στους ευγενείς, το βιομηχανικό προλεταριάτο ενάντια στην καπιταλιστική τάξη και ούτω καθεξής. Μονάχα όταν λησμονούνται αυτές οι σταθερές της παγκόσμιας ιστορίας είναι δυνατόν να ολισθήσει κανείς στη χίμαιρα τού να πιστέψει ότι μπορεί να παίζει αιωνίως τη γάτα με το ποντίκι με τις χαμηλές τάξεις. Μόνο στενόμυαλοι και τυφλωμένοι από τη ματαιοδοξία πολιτικοί- όπως ο ίδιος ο Φελίπε Γκονζάλες- υποκύπτουν στη ναρκισσιστική αυταπάτη να φαντασιώνονται ότι είναι απαραίτητοι κι ότι ο λαός θα τους συγχωρεί τα σφάλματα και τις απρέπειες τους εις τους αιώνας των αιώνων.
 

Η ΑΥΤΟΔΙΕΥΘΥΝΟΜΕΝΗ ΚΟΙΝΩΝΙΑ
 

1) Τι είναι η αυτοδιεύθυνση;
{…} Πιστεύω ότι το σύστημα εκείνο που καλύτερα ανταποκρίνεται στις ανάγκες και στα ιδανικά της μετακαπιταλιστικής κοινωνίας είναι αυτό της αυτοδιεύθυνσης. Τι είναι η αυτοδιεύθυνση; Είναι η απόπειρα οργάνωσης της ζωής του ανθρώπου πάνω στη βάση το αυτοκαθορισμού, της ελευθερίας και της εθελοντικής συμμετοχής του κάθε πολίτη στις εργασίες της κοινότητας. Είναι λοιπόν, το αντίθετο της κάθετης εξουσίας που έχει επικρατήσει μέχρι σήμερα, σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό, στις ανθρώπινες κοινωνίες.
{…} Όπως δε όλα τα παγκόσμια ιδανικά, έτσι και η αυτοδιεύθυνση, ασφαλώς, αναδύεται ακριβώς από τις ρίζες του λαού, βασίζεται στο λαό και δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί παρά μόνο από το λαό.
{…} Για να το πούμε και με τα λόγια του Μάρκοβιτς: "Αυτοδιεύθυνση σημαίνει ότι οι διευθύνουσες λειτουργίες δεν ασκούνται από καμία εξουσία εκτός κοινωνίας, παρά από τους ίδιους τους παραγωγούς της κοινωνικής ζωής σε κάθε της έκφανση. Αυτοδιεύθυνση σημαίνει την υπέρβαση του αιώνιου διαχωρισμού της κοινωνίας ανάμεσα σε ιστορικά υποκείμενα και αντικείμενα, ανάμεσα σε διευθύνοντες και εκτελεστές".
{…} Ως προδρόμους της αυτοδιεύθυνσης θεωρώ όλα εκείνα τα συστήματα ιδεών και τα ιστορικά κινήματα που υπερασπίστηκαν την ελευθερία του ανθρώπου και ταυτόχρονα την κοινωνική ισότητα. Αν έπρεπε να ονομάσω κάποιους θεωρητικούς που υπερασπίστηκαν και ουσιαστικά παρουσίασαν την ιδέα της αυτοδιεύθυνσης, θα ανέφερα τους Γκόντγουιν, Φουριέ, Όουεν και τον αντιεξουσιαστικό σοσιαλισμό γενικότερα, πρωτίστως τον Προυντόν. Σε παγκόσμιο επίπεδο δεν χωρά αμφιβολία ότι οι Μαρξ και Ένγκελς επιζητούσαν επίσης μια αυτοδιευθυνόμενη οργάνωση της κοινωνίας, όμως πέρα από το γεγονός ότι εισήγαγαν την έννοια της δικτατορίας του προλεταριάτου ως φάσης μετάβασης από τον καπιταλισμό στο σοσιαλισμό- ασυμβίβαστης με τις αρχές της αυτοδιεύθυνσης- πρέπει να θυμόμαστε, όπως λέει ο μαρξιστής Στογιάνοβιτς, "ότι ο Μαρξ έγραψε πολύ σποραδικά για την αυτοδιεύθυνση".
{…} Σε γενικές γραμμές θα μπορούσε να ειπωθεί ότι μεγάλο μέρος του εργατικού κινήματος της ηρωικής εποχής κινητοποιήθηκε από ιδέες θεμελιωδώς αυτοδιαχειριστικές. Ως παραδείγματα συγκεκριμένων προσπαθειών αυτοδιεύθυνσης θα παραθέσω την Παρισινή Κομμούνα, τα Σοβιέτ του 1905 και του 1917, τα εργατικά συμβούλια στη Γερμανία μεταξύ 1919 και 1920, τα "consiggli di fabrica" (εργοστασιακά συμβούλια) στο Μιλάνο μετά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, τα ισραηλινά κιμπούτς, και ιδιαίτερα τις ελευθεριακές κολεκτίβες που αναπτύχθηκαν από τη CNT κατά τη διάρκεια του Ισπανικού Εμφυλίου.
{…} Είναι ξεκάθαρο ότι το κίνημα για την αυτοδιεύθυνση δεν θα μπορέσει να υπερβεί τον σημερινό εμβρυακό του χαρακτήρα αν δεν εξουδετερώσει προηγουμένως τη φαύλη ηγεμονία που ασκεί σήμερα η θεσμική αριστερά. Η μονοπώληση της εργατικής συνείδησης από τα σοσιαλδημοκρατικά, σοσιαλιστικά και κομμουνιστικά κόμματα αποτελεί ένα από τα πρωταρχικά εμπόδια για την εγκαθίδρυση ενός καθεστώτος αυτοδιεύθυνσης. Τα πολιτικά κόμματα μπορούν να χρησιμοποιηθούν μερικές φορές ως βοηθητικά στον αγώνα ενάντια στον καπιταλισμό, εφόσον υπάρχουν, θα πρέπει να στηρίζονται τα πιο προοδευτικά από αυτά, έχοντας πάντα κατά νου ότι η απελευθέρωση της εργατικής τάξης, αν είναι να συμβεί, θα επιτευχθεί μόνο μέσα από τους κόλπους των αγωνιστικών της οργάνων, που είναι τα ανεξάρτητα συνδικάτα, τα εργατικά συμβούλια, οι εργοστασιακές επιτροπές, οι συνελεύσεις και οι άλλες μορφές προλεταριακής δράσης και οργάνωσης.
{…} Η αυτοδιεύθυνση δεν μπορεί να αποδεχθεί το σφετερισμό της πολιτικής δραστηριότητας από καμία ομάδα ή ιδιαίτερη τάξη, δεν μπορεί να αποδεχθεί ότι μια ελίτ επαγγελματιών πολιτικών κρατά στα χέρια της τις τύχες όλης της κοινωνίας. Η αυτοδιεύθυνση οφείλει να επιζητεί την ολική κατάργηση της παραδοσιακής διχοτομίας μεταξύ των κυβερνώντων και των κυβερνωμένων και την αντικατάσταση της από ένα σύστημα το οποίο θα βασίζεται στην ισότητα ή αμοιβαιότητα των ευθυνών, των υποχρεώσεων και των δικαιωμάτων, κάτι που απαιτεί την ενεργή συμμετοχή όλων των πολιτών στη "res publica".
{…} Να είσαι ελεύθερος δεν σημαίνει να καταθέτεις κάθε τέσσερα χρόνια ένα ψηφοδέλτιο στις κάλπες, ούτε να ακούς παθητικά κατά τη διάρκεια αυτής της μακράς περιόδου τους λόγους των πολιτικών που βρίσκονται εκ περιτροπής μέσα ή έξω από τη Βουλή. Να είσαι ελεύθερος σημαίνει να έχεις τη δυνατότητα να παρεμβαίνεις με τρόπο μόνιμο και κανονιστικό στις αποφάσεις της κοινότητας στην οποία ζεις. Αυτό σημαίνει να ζεις ελεύθερος, αυτό σημαίνει αυτοδιεύθυνση.
{…} Αυτοδιεύθυνση θα υπάρξει όταν κανείς δεν θα έχει το δικαίωμα να διατάσσει τους άλλους αλλά και κανείς δεν θα είναι καταδικασμένος να υπακούει σε άλλο άτομο, και το δίχως άλλο η κοινοτική ζωή θα λειτουργεί αποτελεσματικά και χωρίς μεγάλες διαμάχες. Όταν έρθει αυτή στιγμή θα επιβεβαιωθεί το αξίωμα του Μοντεσκιέ: "Σε ένα ελεύθερο κράτος, όποιος νομίζει ότι έχει ελεύθερη ψυχή πρέπει να κυβερνιέται από τον ίδιο του τον εαυτό". Αν το εργατικό κίνημα δεν επιστρέψει στις ρίζες του, αν συνεχίσει να είναι έρμαιο της ποδηγέτησης των ξεπουλημένων στην αστική τάξη εργατοπατέρων ή των επαγγελματιών πολιτικών, αυτοδιεύθυνση δεν θα μπορέσει να πραγματοποιηθεί.
 

2) Οι κίνδυνοι της αυτοδιεύθυνσης
{…} Η αυτοδιεύθυνση δεν είναι ένα θρησκευτικό πιστεύω με αμετάβλητες αρχές, αλλά ιστορική διαδικασία σε συνεχή ροή, στηριζόμενη όχι σε κανονισμούς και διατάξεις, όπως οι διάσημοι 21 όροι που επέβαλε ο Λένιν στα κόμματα της Τρίτης Διεθνούς, αλλά στην ικανότητα και στην προετοιμασία του κάθε πολίτη. Αν εκλείπει η προϋπόθεση αυτή δεν εξυπηρετούν σε τίποτα τα προγράμματα αυτοδιεύθυνσης και οι κανονιστικές ρυθμίσεις, όπως επίσης και οι συναντήσεις, οι συνελεύσεις, τα συνέδρια και οι συλλογικές αποφάσεις.Όταν ξέσπασε ο ισπανικός εμφύλιος, το ελευθεριακό κίνημα δεν διέθετε κάποιο προγραμματικό σχέδιο για τις κολεκτιβοποιήσεις, καθώς όμως η πλειοψηφία των αγωνιστών του προετοιμαζόταν σταθερά για να επιχειρήσει ένα τέτοιο εγχείρημα, δεν ήταν δύσκολο να αυτοσχεδιάσει και να τις κάνει να λειτουργήσουν γρήγορα και αποτελεσματικά, παρόλο που οι αντικειμενικές συνθήκες ήταν πολύ αντίξοες. Η αυτοδιεύθυνση, περισσότερο από ένα πρόγραμμα, αξιώνει έναν τρόπο ζωής, μια συγκεκριμένη ανθρώπινη στάση. Να διαμορφώσουμε τους ανθρώπους, να τους μάθουμε να είναι ελεύθεροι, δίκαιοι και ανεκτικοί· αν το επιτύχουμε αυτό, τότε θα έχουμε επιτύχει αυτοί οι άνθρωποι κάθε στιγμή να γνωρίζουν, χωρίς να χρειάζεται να συμβουλεύονται κανένα αφεντικό και κανέναν κανονισμό, εκείνο που πρέπει να κάνουν για να είναι χρήσιμοι στην κοινωνία. Η αυτοδιεύθυνση ξεκινά από τη στιγμή εκείνη κατά την οποία γνωρίζει κανείς τι είναι δίκαιο και τι άδικο, όταν εκπληρώνει το καθήκον του όχι από φόβο ή πάθος για κέρδος, όπως συμβαίνει σήμερα, αλλά επειδή του το υπαγορεύει η συνείδησή του. Θα όριζα λοιπόν την αυτοδιεύθυνση ως ένα ιστορικό στάδιο όπου κάθε άτομο νιώθει την ενδόμυχη ανάγκη να εκπληρώνει εθελοντικά το καθήκον του, ένα ιστορικό στάδιο το οποίο είχε ήδη προβλέψει ο Γκόντγουιν πριν από δύο αιώνες: "Οφείλουμε να επιθυμούμε ειλικρινά ότι ο κάθε άνθρωπος θα είναι αρκετά σοφός ώστε να αυτοκυβερνάται χωρίς την παρέμβαση κανενός επιβαλλόμενου εμποδίου".
{…} Πρέπει να μείνουμε μακριά από τη μυθοποίηση της αυτοδιεύθυνσης και από το να τη θεωρήσουμε μαγική συνταγή, ικανή να επιλύσει όλα τα προβλήματα του ανθρώπου και της κοινωνίας. Αν, από τη μια μεριά, το μοντέλο της αυτοδιεύθυνσης μπορεί να υπάρχει ως εναρκτήριο σημείο υπέρβασης των μεγαλύτερων αντιφάσεων της καπιταλιστικής κοινωνίας, από την άλλη μέσα σε ένα τυπικά αντικαπιταλιστικό πλαίσιο μπορεί εύκολα να παράξει νέες και απρόβλεπτες μορφές αλλοτρίωσης, χειραγώγησης και καταπίεσης, όπως έχει επισημάνει εξάλλου και ο γιουγκοσλάβος μαρξιστής Ρούντι Σούπεκ: "Ακόμα και μια αταξική κοινωνία μπορεί να εκπροσωπεί μια ολοκληρωτικά αλλοτριωμένη μορφή της ανθρώπινης ύπαρξης". Ένας από τους πιθανούς κινδύνους της αυτοδιεύθυνσης είναι ότι στο εσωτερικό των θεσμών και των μηχανισμών της κυοφορούνται κρυφοί ανταγωνισμοί, λιγότερο ή περισσότερο χονδροειδείς, ανάμεσα στις παγκόσμιες απαιτήσεις της κοινωνίας και στα συμφέροντα των ατόμων και των ιδιαίτερων ομάδων που υπάρχουν σε αυτήν. Υπάρχει, πράγματι, ο κίνδυνος να υπονομευτεί η αυτοδιεύθυνση, σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό, από τον παρτικουλαρισμό (τα ιδιαίτερα συμφέροντα) των μικροαυτοδιαχειριζόμενων ομάδων. Ο Στογιάνοβιτς, που έχει μελετήσει "in extenso" (σημ. Ελευθεριακού: "εξ' ολοκλήρου") τούτη την προβληματική, λέει: "Η γιουγκοσλαβική μαρξιστική θεωρία αντιπαραθέτει δικαιολογημένα την αυτοδιαχείριση στον κρατισμό. Η πρόσφατη ανάπτυξή της όμως οδήγησε στην ανάδυση ενός ανταγωνισμού μέσα στην ίδια την αυτοδιαχείριση: τον ανταγωνισμό ανάμεσα στην κοινωνική αυτοδιαχείριση και στην παρτικουλαριστική αυτοδιαχείριση των επιμέρους ομάδων. Έχει έρθει ή ώρα να επισημανθεί ότι συγκεκριμένες αυτοδιαχειριζόμενες ομάδες εκμεταλλεύονται και βάζουν σε κίνδυνο άλλες αυτοδιαχειριζόμενες ομάδες και την κοινωνική ολότητα".

3) Η Ηθική της αυτοδιεύθυνσης
Η αυτοδιεύθυνση αξιώνει διττό έργο: από τη μια μεριά, αποσκοπεί σε ένα εξωτερικό μετασχηματισμό της κοινωνίας, των πολιτικών, κοινωνικών, οικονομικών και πολιτισμικών της θεσμών· από την άλλη, αποσκοπεί σε έναν εσωτερικό μετασχηματισμό του ανθρώπου. Και οι δύο στόχοι συνδέονται με έναν άρρηκτο διαλεκτικό δεσμό: αν θελήσει κανείς να αφαιρέσει μία εκ των δύο διαστάσεων, η εγκαθίδρυση της αυτοδιεύθυνσης θα είναι αδύνατο να επιτευχθεί. Κατά βάθος λοιπόν πρόκειται περί ενοποίησης της επανάστασης και της παιδαγωγικής ή, αν θέλετε, της θεωρίας και της πράξης, της δράσης και του στοχασμού. Η αυτοδιεύθυνση δεν μπορεί να γίνει κατανοητή παρά σαν μια μακρά διαδικασία αυτομόρφωσης της εργατικής τάξης και των κοινωνικών ομάδων που ταυτίζονται με το εργατικό ιδεώδες. Δεν μπορεί να είναι αποτέλεσμα αυτοσχεδιασμού, πρέπει να κατακτηθεί βήμα-βήμα, μέσα από μια τεράστια προσπάθεια υπέρβασης, γνωρίζοντας ότι και αυτή θα σκοντάφτει ξανά και ξανά σε κάθε είδους αντικειμενικές και υποκειμενικές δυσκολίες. Ήδη από μόνο του το έργο της απελευθέρωσης του εργαζόμενου από τα ηθικά και ανθρώπινα στίγματα που παρήγαγε ο καπιταλισμός θα αποδειχτεί ιδιαίτερα επίπονο. Αν η αυτοδιεύθυνση επιθυμεί να φτάσει στην ανάπτυξη όλων των θεωρητικών και πρακτικών δυνατοτήτων της, δεν μπορεί παρά να είναι ένα πρόταγμα για την ολοκληρωτική απελευθέρωση του ανθρώπου, και το ιδανικό αυτό απαιτεί, ως μη αναστρέψιμη συνθήκη, την ανάδυση μιας νέας ανθρώπινης υποκειμενικότητας.
{…} η αυτοδιεύθυνση δεν έχει ως υπέρτατο στόχο της το μετασχηματισμό των μεθόδων παραγωγής και διανομής, αλλά το μετασχηματισμό της ίδιας της προσωπικότητας του ατόμου, τη δημιουργία ενός τύπου ανθρώπου ανώτερου από αυτόν που αναπαράγει η καταναλωτική κοινωνία. Η εγκαθίδρυση της αυτοδιεύθυνσης ούτως ώστε οι εργαζόμενοι να μπορούν να καταναλώνουν περισσότερα αυτοκίνητα και ψυγεία δεν θα άξιζε τον κόπο. Αξία έχει ο αγώνας για μια αυτοδιευθυνόμενη κοινωνία μόνο όταν ξεκινούμε από την προϋπόθεση ότι η εγκαθίδρυσή της θα κάνει δυνατή την ανάδυση μιας νέας κοινωνικής τάξης που θα βασίζεται στην ευαισθησία, τη γενναιοδωρία, τη συντροφικότητα και την ευγενή πρόθεση. Ο ύστατος στόχος της αυτοδιεύθυνσης είναι ξεκάθαρος: Η λειτουργία ενός ανώτερου τύπου ανθρώπου, όπως το έλεγε και ο Ρούντι Ντούτσκε, "χωρίς τη δημιουργία ενός νέου τύπου ανθρώπου, η μόνιμη επανάσταση είναι αδύνατη".
{…} Για να μετασχηματιστεί όμως αυτό το ιδανικό σε απτή πραγματικότητα, είναι απαραίτητο ο άνθρωπος να μάθει να καθοδηγείται από τη δική του συνείδηση, ήδη εν μέσω καπιταλιστικής κοινωνίας να είναι σε θέση να εκπληρώνει τις κοινωνικές και ανθρωπιστικές του υποχρεώσεις χωρίς να χρειάζεται κανείς να τον υποχρεώνει για τούτο. Ο εργάτης δεν πρέπει να μάθει μόνο να αποσπά συγκεκριμένα οικονομικά οφέλη από την αστική τάξη· ακόμα πιο σημαντικό είναι να μάθει να δρα σύμφωνα με μια αντι-αστική ηθική, με μια ηθική της αυτοδιεύθυνσης. Αν δεν είναι ικανός για κάτι τέτοιο, όσα υλικά πλεονεκτήματα και αν κατακτήσει, δε θα καταφέρει να χειραφετηθεί από τον αστικό ζυγό. Η χειραφέτηση δεν σημαίνει προσέγγιση ενός οικονομικού επιπέδου ίσου με εκείνο της αστικής τάξης, αλλά δημιουργία ενός συστήματος ζωής και κοινωνικής οργάνωσης που θα βασίζεται στη δικαιοσύνη, στην ισότητα, στη συντροφικότητα και στις άλλες εγγενείς αξίες της προλεταριακής ηθικής.
{…} εμείς πιστεύουμε ότι η θεμελιώδης μηχανή της αυτοδιεύθυνσης είναι η αυτομόρφωση και η αυτοτελειοποίηση της φυσικής και ιστορικής προσωπικότητας του ανθρώπου, κι ότι αν αυτό δεν συμβεί, τότε καθόλου ή πολύ λίγο θα χρησιμεύσουν οι οικονομικοί μετασχηματισμοί.
{…} Δεν υποστηρίζω ότι η εγκαθίδρυση μιας νέας ηθικής θα είναι εύκολη υπόθεση, αλλά ούτε και θεωρώ ότι είναι αδύνατη, υπό την προϋπόθεση ότι δεν θα πιστέψουμε ότι μπορεί κάτι τέτοιο να επιτευχθεί σε σύντομο χρονικό διάστημα.
{…}Σήμερα γνωρίζουμε ότι ο άνθρωπος δεν χαρακτηρίζεται μόνο από καλοσύνη, αλλά ότι μπορεί να είναι επίσης, σε μεγάλο βαθμό, επιθετικός και καταστρεπτικός, αυτό όμως δεν σημαίνει ότι έχει χάσει για πάντα τις ανώτερες ανθρωπολογικές του ρίζες.
{…} Όσο και να πολλαπλασιάζεται το κακό και η ποταπότητα, θα υπάρχουν πάντοτε άτομα, κοινωνικές ομάδες και κινήματα που θα σώζουν την ηθική παράδοση του ανθρώπινου είδους επιλέγοντας το μονοπάτι του καλού, την αλήθεια, τη δικαιοσύνη και την ανιδιοτέλεια. Η αυτοδιεύθυνση μπορεί να αποτελεί ένα από αυτά τα ρεύματα ανανέωσης.
Αποσπάσματα απαντήσεων του Heleno Sana από συνέντευξη δημοσιευμένη στην εφημερίδα της ισπανικής αναρχοσυνδικαλιστικής οργάνωσης CNT, φύλλο Ιανουαρίου 2007
{…} Κατά τα άλλα οι άνθρωποι αντιδρούν πάντα με τον ίδιο τρόπο, είτε έχει να κάνει με εγωισμό και επιθετικότητα, είτε με γενναιοδωρία και πραότητα. Κι επειδή το φόντο δεν αλλάζει ποτέ, ο άνθρωπος πρέπει πάντα να ξεκινά πάλι από την αρχή, όσο σύγχρονος κι αν είναι. Οι επιλογές του είναι ίδιες με αυτές του ανθρώπου των σπηλαίων: είσαι καλός ή κακός, σκοτώνεις ή βοηθάς. Κι επειδή σκέφτομαι με αυτόν τον τρόπο, μου αρέσει η ελευθεριακή αντίληψη για τον άνθρωπο, τη ζωή και την κοινωνία που είναι εξόχως ελληνική. Όσο κι αν μιλάει για τη διαλεκτική, ο μαρξισμός είναι όπως κι ο Χέγκελ, ντετερμινιστής, πιστεύει πως η απελευθέρωση θα έρθει μέσω της ιστορικής προόδου, όχι από το ίδιο το άτομο. Ο ελευθεριακός αντιθέτως στηρίζεται στην ηθική στάση καθενός, εδώ και τώρα. Γι’ αυτό επαναστατεί αυθόρμητα ενάντια στην αδικία. Ενώ η βάση του αναρχισμού είναι η ηθική, τόσο ο Μαρξ όσο κι Χέγκελ την γελοιοποιούν. Εγώ λοιπόν όχι. Σ’ αυτό είμαι Έλληνας εκατό τοις εκατό, και σκέφτομαι όπως ο Σωκράτης κι ο μαθητής του, ο Πλάτωνας· ότι αλήθεια δεν είναι τίποτε άλλο παρά το καλό. Γι’ αυτό κι επαναλαμβάνουν ξανά και ξανά ότι είναι καλύτερο να υποστεί κανείς μια αδικία παρά να τη διαπράξει. Μια ανυπέρβλητη αλήθεια την οποία ο Σωκράτης υπερασπίζεται για τελευταία φορά μπροστά στους δικαστές του στον Άρειο Πάγο και την οποία μεταδίδει στους μαθητές του λίγο πριν πεθάνει. Μερικούς αιώνες μετά έρχεται ο Ιησούς Χριστός, ο οποίος είναι επίσης μια μεγάλη μορφή την οποία θαυμάζω και σέβομαι. Φτωχός και προλετάριος, όπως οι πρώτοι του μαθητές, κήρυξε την αγάπη προς τον πλησίον. Ήταν όμως η ηθική του Σωκράτη λιγότερο ανώτερη απ’ αυτήν του Ιησού και των Εντολών; Η σύνδεση της έννοιας της ευτυχίας με την έννοια του αγαθού είναι η βασική συνεισφορά της Σωκρατικής/Πλατωνικής φιλοσοφίας, υιοθετούμενη επίσης από τον Αριστοτέλη, αν και εκείνος, περισσότερο εμπειρικός, αποστασιοιποείται από ορισμένες θέσεις τους. Κι αυτό που ήταν έγκυρο πριν από δυόμισυ χιλιάδες χρόνια εξακολουθεί να είναι και σήμερα.
{…} Κάθε ιδεολογία η οποία δεν κάνει αυτοκριτική και θεωρεί ότι κατέχει την απόλυτη αλήθεια είναι καταδικασμένη να ολισθήσει στο δογματισμό και τον αποκλεισμό του άλλου ως συνομιλητή, εν ανάγκη εξαφανίζοντάς τον πραγματικά. Κάτι τέτοιο δεν μπορεί να γίνεται ούτε δικαιολογείται στο όνομα καμίας πίστης ή συστήματος ιδεών. Ο Τολστόι δήλωνε αναρχικός, αποκήρρυτε όμως τη βία. Το ίδιο κι ένας άλλος αναρχικός, ο Γκάντι. Κι αν τους κατονομάζω είναι γιατί σκέφτομαι όπως αυτοί.

Ο Ελευθεριακός

πηγή: exoapotinvouli.blogspot.com

Συνέχεια...
1
Έχουν μαζευτεί εδώ και καιρό κάποια κείμενα ή αποσπάσματα βιβλίων που έχω μεταφράσει(πάντως δεν διεκδικώ σε καμιά περίπτωση τον τίτλο του μεταφραστή) και λέω να τα ποστάρω όλα, σημειώνοντας ότι για τυχόν λάθη που μπορεί να έχουν γίνει δεν ευθύνονται οι πρωτότυπες εκδόσεις στα αγγλικά αλλά το γεγονός ότι ΔΕΝ είμαι μεταφραστής.
Το “Απαιτώντας το αδύνατο- Μια Ιστορία του Αναρχισμού” του Πήτερ Μάρσαλ θεωρείται πλέον ένα από τα κλασικά βιβλία πάνω στην ιστορία και τις ιδέες του Αναρχισμού, και ίσως το πιο περιεκτικό. Ο Νόαμ Τσόμσκυ έχει δηλώσει ότι το προτείνει πάντα σε όποιον θέλει να έχει μια άποψη για τις ιδέες του αναρχισμού. Μαζί με το “Ούτε Θεός Ούτε Αφέντης” του Ντανιέλ Γκερέν θεωρούνται τα πλέον περιεκτικά -τόσο στη γραφή όσο και στο μέγεθος- ιστορικά έργα της ιστορίας των αναρχικών και των ιδεών τους. Δυστυχώς λόγω του μεγέθους τους (εκτίμηση μου) δεν έχουν μεταφραστεί στην Ελληνική γλώσσα.

Ακολουθεί η μετάφραση (χωρίς επιμέλεια) της εισαγωγής του βιβλίου ενώ θα παρακαλούσα όποιον-α ενδιαφέρεται, να επικοινωνήσει μαζί μου για την πιθανότητα μιας ολοκληρωμένης συλλογικής μετάφρασης υπό τη μορφή pdf.

Εισαγωγή
Η ΑΝΑΡΧΙΑ ΕΙΝΑΙ ΤΡΟΜΟΣ, η συγκρότηση των απελπισμένων που πετώντας βόμβες εύχονται το τέλος του πολιτισμού. Η αναρχία είναι το χάος, όταν ο νόμος και η τάξη καταρρέουν και τα καταστροφικά πάθη των ανθρώπων εξεγείρονται. Η αναρχία ειναι μηδενισμός, η εγκατάλειψη όλων των ηθικών αξιών και το λυκόφως της λογικής. Aυτό είναι το φάντασμα της αναρχίας που στοιχειώνει την έδρα του δικαστή και το υπουργικό συμβούλιο. Στη λαική φαντασία και στη καθημερινή μας γλώσσα, η αναρχία σχετίζεται με τη καταστροφή και την ανυποταγή αλλά και με τη χαλάρωση και την ελευθερία. Ο αναρχικός απ’ οτι φαίνεται βρίσκει καλή παρέα στους βάνδαλους, τους εικονοκλάστες, τους άγριους, τους βάρβαρους και τους ρουφιάνους. Έχει αποθανατιστεί για της επόμενες γενιές στη νουβέλα του Τζόζεφ Κόνραντ “Ο Μυστικός Πράκτορας”(1907) ως ο φανατικός που προσβλέπει στη κατάρρευση των κυβερνήσεων και της πολιτισμένης κοινωνίας.
Δεν αποτελεί έκπληξη που ο αναρχισμός έτυχε αρνητικής δημοσιότητας. Είναι πολύ συνηθισμένο να απορρίπτουμε το ιδεατό του για γνήσια ελευθερία ως ουτοπικό στη καλύτερη των περιπτώσεων ή ακόμη χειρότερα, ως μια επικίνδυνη χείμαιρα.
Οι αναρχικοί απορίπτονται ως τρελοί υπονομευτές, ακαμπτοι εξτρεμιστές και επικίνδυνοι τρομοκράτες από τη μια ή ως αφελείς ονειροπαρμένοι και ευγενείς άγιοι απο την άλλη. Ο Αμερικανός πρόεδρος Θήοντορ Ρουσβελτ διακήρυξε στο τέλος του προπερασμένου αιώνα πως : “O αναρχισμός είναι το έγκλημα κατά ολόκληρου του ανθρώπινου γένους και όλη η ανθρωπότητα θα πρέπει να ενωθεί ενάντια στους αναρχικούς”.
Για να είμαστε ακριβείς μόνο μια μίκρη μειοψηφεία αναρχικών εφάρμοσε το τρόμο ως μια επαναστατική στρατηγική και κυρίως στη δεκαετία του 1890, όταν σε μια περίοδο πλήρους απελπισίας υπήρξε μια πλημυρίδα απο θεαματικές βομβιστικές επιθέσεις και πολιτικές δολοφονίες. Αν και συχνά σχετίζεται με τη βία, ιστορικά ο αναρχισμός υπήρξε μακράν λιγότερο βίαιος από άλλες πολιτικές συγκροτήσεις, και εμφανίζεται σαν μια αναιμική νεολαία που σπρώχνεται στην άκρη του δρόμου απο τις παρελαύνουσες ορδές των φασιστών και των απολυταρχικών κομμουνιστών.
Δεν έχει το μονοπώλιο στη βία και συγκρινόμενος με τον Εθνικισμό , το Λαικισμό και τη Μοναρχία εχει υπάρξει σχετικά ειρηνικός. Περαιτέρω, ως μια παράδοση που περικλείει σκεπτόμενους και ειρηνικούς ανθρώπους όπως ο Γκόντγουιν, o Προυντόν, o Κροπότκιν,  και ο Τολστόυ, με ευκολία μπορεί να απορριφθεί σαν ενγενώς τρομοκρατικος και μηδενιστικός. Από τους κλασικούς αναρχικούς μόνο ο Μπακούνιν εξύμνησε τη ποίηση της καταστροφής στα πρότερα έργα του και αυτό διότι όπως πολλοί άλλοι στοχαστές και καλλιτέχνες ένιωσε ότι πρώτα ήταν απαραίτητο να καταστραφεί το παλιό για να γεννηθεί το νέο.
Η κυρίαρχη γλώσσα και κουλτούρα σε μια κοινωνία τείνει να ανακλά τις αξίες και τις ιδέες αυτών που είναι στην εξουσία. Οι αναρχικοί πιο πολύ από τους περισσότερους υπήρξαν θύματα της τυρανίας στενών εννοιών, και παγιδεύτηκαν σε αυτό που οΤόμας Πέην αποκάλεσε “Η Βαστίλη της λέξης”. Αλλά είναι εύκολο να δούμε γιατί οι εξουσιαστές φοβούνται την αναρχία και “ταμπελώνουν” τους αναρχικούς ως καταστροφικούς φανατικούς. Γιατί αμφισβητούν τα ίδια τα θεμέλια της εξουσίας τους. Η λέξη “anarchy” προέρχεται από την Ελληνική λέξη “αναρxία”που σημαίνει την ύπαρξη “χωρίς αρχηγό” αλλά συνήθως μεταφράζεται και ερμηνεύεται ως “χωρίς εξουσιαστη”. Από την αρχή, ήτανε λογικό για τους εξουσιαστές να λένε στα αντικείμενα τους ότι χωρίς την εξουσία τους θα επέρχονταν ο όλεθρος. Όπως έγραψε ο Γέητς :”Πράγματα καταρρέουν,το κέντρο δεν μπορεί να κρατήσει, και μόνο αναρχία εξαπολυεται στο κόσμο”.
Kατά τον ίδιο τρόπο, οι υποστηρικτές του νόμου επιχειρηματολογούν πως ένα κράτος δίχως νόμους θα σήμαινε αβεβαιότητα, ατιμωρησία και βία. Άρα οι κυβερνήσεις και οι νόμοι είναι απαραίτητα για τη διατήρηση της τάξης και της ηρεμίας.
Αλλά έγινε ολοένα και πιο ξεκάθαρο σε γενναίους και ανεξάρτητους διανοούμενους ότι ενώ τα Κράτη και οι κυβερνήσεις θεωρητικά αποσκοπούσαν στο να αποτρέπουν την αδικία, στην ουσία διαιώνιζαν την καταπίεση και την ανισότητα. Το Κράτος με τους κατασταλτικούς μηχανισμούς του, το νόμο, τη δικαιοσύνη, τις φυλακές και το στρατό έφτασε να θεωρήται όχι ως η θεραπεία, αλλά ως πρωταρχικό αίτιο της κοινωνικής αταξίας. Τέτοιοι ανορθόδοξοι στοχαστές πήγαν ακόμα παραπέρα με το να υπονοήσουν το εξής εξωπραγματικό, πως μια κοινωνία χωρίς εξουσιαστές δεν θα υποχωρούσε σε μια κατάσταση χαοτικής ακυβερνησίας, αλλά ίσως παρήγαγε τη πιο επιθυμητή μορφή μιας εύτακτης ανθρώπινης ύπαρξης.
Το “κράτος τη φύσης”, η κοινωνία δίχως κυβέρνηση, δε χρειάζεται τελικά να είναι ο εφιάλτης του Χόμπς, αυτός του μόνιμου πολέμου όλων εναντίων όλων, αλλά μάλλον μια κατάσταση ειρηνικής και παραγωγικής διαβίωσης. Σαφώς θα έμοιαζε πιο κοντά στο κράτος της φύσης του Λόκ, στο οποίο οι άνθρωποι ζούν από κοινού σε ένα κράτος “τέλειας ελευθερίας στο να καθορίζουν τις πράξεις τους”, στα πλαίσια ενός νόμου της φύσης,  και “ζούν σύμφωνα με τη λογική, δίχως ένα κοινό προιστάμενο στη γη με την εξουσία να κρίνει ανάμεσα τους”. Oι αναρχικοί μόνο αποφεύγουν τη πρόταση του Λόκ, ότι σε μια τέτοια κατάσταση η απόλαυση τη ζωής και της ιδιοκτησίας θα ήταν απαραίτητα αβέβαιη η άβολη.
Για αυτό το λόγο, ο Πιέρ Ζοζέφ Προυντόν, ο πρώτος αυτο-αποκαλούμενος αναρχικός, γράφοντας το δέκατο ένατο αιώνα, διατύπωσε το ακόλουθο παράδοξο: “Η Αναρχία είναι Τάξη”. Αυτή η επαναστατική εισαγωγή του, αντηχεί έκτοτε, γεμίζοντας με φόβο τους εξουσιαστές μιας και μπορεί να ξεπεραστούν, και εμπνέει τους αλοτριωμένους και τους σκεπτόμενους με ελπίδα, μιας και μπορούν να φανταστουν μια εποχή που μπορεί και να είναι ελεύθεροι να κυβερνήσουν τους εαυτούς τους.
Το ιστορικό αναρχικό κίνημα έφτασε στο υψηλότερο σημείο του μέχρι σήμερα σε δύο από τις μεγαλύτερες επαναστάσεις του εικοστού αιώνα – τη Ρωσική και την Ισπανική. Στη Ρωσική Επανάσταση, οι αναρχικοί προσπάθησαν να δώσουν νόημα στο σύνθημα “Όλη η εξουσία στα σοβιέτ”, και σε πολλές περιοχές, ιδίως στην Ουκρανία, εγκαθίδρυσαν ελεύθερες κομμούνες.
Αλλά ενώ οι Μπολσεβίκοι συγκέντρωναν τις δυνάμεις τους, οι αναρχικοί άρχισαν να χάνουν έδαφος.  Ο Τρότσκυ ως επικεφαλής του Κόκκινου Στρατού, συνέτριψε το αναρχικό κίνημα με ηγέτη το Νέστορ Μάχνο στην Ουκρανία, και κατέστειλε τη τελευταία ελευθεριακή επανάσταση ναυτικών και εργατών, γνωστή ως “Ανταρσία της Κροστάνδης” στα 1921.
Μακράν το μεγαλύτερο αναρχικό πείραμα έλαβε χώρα στην Ισπανία τη δεκαετία του 1930. Στο ξεκίνημα του Ισπανικού Εμφυλίου, χωρικοί κυρίως από την Ανδαλουσία, την Αραγωνία και τη Βαλένθια, οργάνωσαν με οίστρο ενα δίκτυο απο κολεκτίβες σε χιλιάδες χωριά. Στην Καταλωνία, το πιο ανεπτυγμένο βιομηχανικά μέρος της Ισπανίας, αναρχικοί διαχειρίζοταν τις βιομηχανίες μέσω εργατικών κολεκτίβων, βασισμένων στις αρχές της αυτοδιαχείρησης. Ο Τζώρτζ Όργουελ έχει αφήσει μια αξιωσημείωτη καταγραφή της επαναστατικής ατμόσφαιρας στο βιβλίο του “Προσκήνημα στη Καταλωνία”(1938). Όμως η ανάμειξη της φασιστικής Ιταλίας και Γερμανίας στο πλευρό του Φράνκο και των ανταρτών του, και η πολιτική της Σοβιετικής Ένωσης να μειώσει την ήδη περιορισμένη παροχή οπλισμού μέσω των κομμουνιστών, σήμαινε πως το πείραμα ήταν καταδικασμένο. Κομμουνιστές και αναρχικοί πολέμησαν μεταξύ τους στη Βαρκελώνη το 1937, και ο Φράνκο θριάμβευσε σύντομα μετά. Εκατομμύρια Ισπανών αναρχικών πέρασαν στη παρανομία η έχασαν το δρόμο τους.
Ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος που ακολούθησε διέλυσε το διεθνές αναρχικό κίνημα, και οι πιο αφοσιωμένοι περιορίστικαν στην κυκλοφορία μικρών περιοδικών και τη καταγραφή περασμένων μεγαλείων. Μόνο η στρατηγική της πολιτικής ανυπακοής του Γκάντι, που χρησιμοποιήθηκε για να εκδιώξει τους Άγγλους από την Ινδία και το όραμα του για μια αποκεντροποιημένη κοινωνία βασισμένη σε αυτόνομα χωριά, φάνηκε να δείχνουν κάποια φωτεινά σημεία ελευθεριακής σκέψης. Όταν ο Τζώρτζ Γούντκοκ έγραψε τη δικιά του ιστορία του αναρχισμού στις αρχές του 1960, μετά λύπης συμπέρανε ότι το αναρχικό κίνημα ήταν ένας χαμένος σκοπός και ότι το αναρχικό ιδεώδες μπορούσε πρωτίστως να μας βοηθήσει στο “να κρίνουμε τη κατάσταση μας και να δούμε τους στόχους μας”. Επίσης ο ιστορικός Τζέημς Τζόλλ πρόσθεσε την δικιά του ελεγειακή νότα σύντομα μετά και ανακοίνωσε την αποτυχία του αναρχισμού ως μιας σοβαρής πολιτικής και κοινωνικής δύναμης”, ενω ο κοινωνιολόγος Ίρβαιν Χόροβιτζ επιχειρηματολόγησε λέγοντας πως “ήταν καταδικασμένος απο την αρχή σε αποτυχία”.
Τα γεγονότα σύντομα τους απέδειξαν λάθος. Ο αναρχισμός σαν ενα ηφαίστιο αξιών και ιδεών ήταν ανενεργός και όχι εξαφανισμένος. Η δεκαετια του εξηντα γνώρισε μια αξιοσημειωτη αναγενηση αν και σε μια πρωτοεμφανιζομενη και πιο εξαπλωμένη μορφη. Πολλα απο τα θεματα της Νεας Αριστερας – η αποκεντρωση, η κατοχή του ελεγχου απο τους εργατες, η συμμετοχικη δημοκρατια – ήταν κεντρικές αναρχικές προτεραιοτητες. Bαθια σκεφτομενοι Μαρξιστες οπως ο E.Π. Τόμσον ξεκίνησαν να αποκαλουν τους εαυτους τους “ελευθεριακους σοσιαλιστες” ωστε να αποστασιοποιηθούν απο τις απολυταρχικες τακτικες των κομματων της πρωτοπορίας. Η αναπτυξη της αντικουλτουρας, βασισμενη στην ατομικοτητα, τη κοινότητα, και την απολαυση, εξεφραζε μια βαθεια αναρχικη ευαισθησια, αν οχι μια αυτό-συνηδητή γνωση. Για μια ακομα φορα εγινε ρεαλιστικο το να απαιτεις το ακατόρθωτο.
Κουρασμένοι απο τους απρόσωπους μονολιθικούς θεσμούς, το κενο παραπλανητικο λογο των πολιτικων καριερας, και τη γκριζα εργασιακη μονοτονια, η δυσαρεστημένη νεολαία ύψωσε τη μαύρη σημαία σε Λονδίνο, Παρισι, Άμστερνταμ, Βερολινο, Σικαγο, Πολη του Μεξικο, Μπουενος Αιρες και Τοκυο. Οι μαθητικές εξεγερσεις του 1968 ειπηρξαν ελευθεριακης εμπνευσης. Στο Παρισι οι αφίσες στους δρομους παραδοξως διακυρησαν “Να ειστε ρεαλιστες, απαιτητε το ακατόρθωτο”, “Απαγορευεται να απαγορευεις” και “Η φαντασια στην Εξουσια”.
Οι Καταστασιακοί καλουσαν για ενα εκτεταμενο μετασχηματισμο της καθημερινότητας. Οι Provos και οι Kabouters στην Ολλανδια συνεχιζαν τη παράδοση της δημιουργικης αντιπαραθεσης. Οι αυθορμητες εξεγερσεις και αντιπαραθέσεις αυτης της περιοδου εδειξαν ποσο ευαλωτα θα μπορουσανε να ειναι τα συνχρονα συγκεντρωτικα Κρατη.
Οι ιστορικοί κράτησαν σημειωσεις. Tο “L’Anarchisme: de la doctrine a l’action(1965), του Ντανιέλ Γκερέν αντανακλασε αλλα και βοηθησε να αναπτυχθει μια ελευθεριακή ευαισθησία τη δεκαετία του ’60: εγινε best seller και μεταφραστηκε σε πολλές γλωσσες. Ο Γκερέν κατεληξε οτι μπορει να υπαρξει Κρατικος κομμουνισμός, αλλα οχι αναρχισμος ο οποιος ήταν εκτός των αναγκών του σύγχρονου κόσμου. και αισθάνθηκε οτι η προβλεψη του επαληθευτηκε πληρως απο τα γεγονότα της Πραγας και του Παρισιου το 1968. Ο Τζόλ υποχρεωθηκε να αναγνωρίσει οτι ο αναρχισμος συνεχιζε να ειναι μια ζωντανη παραδοση και οχι μονο ψυχολογικού η ιστορικου ενδιαφεροντος. Ο Γούντοκ επισης εξομολογηθηκε οτι υπήρξε βιαστικος στο να ανακυρηξει τον αναρχισμο ενα βημα πριν το θανατο. Σαφώς, βρισκοτανε  μακρια απο τον επιθανατιο ρονχο του και ειχε γινει “ενας Φοίνικας σε μια αφυπνηζομενη ερημο”.
Ο αναμενόμενος μετασχηματισμος της καθημερηνοτητας δεν ηρθε στη δεκαετια του ’70, αλλα η επιροη των αναρχικων συνεχισε να αποκαλυπτεται σε πολλα πειράματα επανω στη ζωη σε κοινοτητες στην Ευρωπη και τη Νοτια Αμερικη στα οποια επιχειρήθηκε να δημιουργηθουν ελευθερες ζωνες μεσα στα Εταιρικα Κρατη.
Το κίνημα για τον ελενγχο στα χερια των εργατων και την αυτοδιαχειρηση αντηχούσε τις αρχες του αναρχο-συνδικαλισμου. Τα κινηματα ειρηνης και γυναικών ειχανε εντυπωσιαστει απο την αναρχικη κριτικη στη κυριαρχια και την ιεραρχία, και ειχανε υιοθετησει σε διαφορους βαθμους την αναρχικη εμφαση στην αμεση δράση και τη συμμετοχικη δημοκρατια. Το κινημα των Πρασινων ειναι αναρχικό στην επιθυμια του να αποκεντροποιησει την οικονομια και να αποδομήσει τη προσωπικη και πολιτικη εξουσια. Αναρχικοι εχουν επιρεασει τα πεδια της εκπαιδευσης, των συνδικατων, του κοινοτικου σχεδιασμου και της κουλτούρας.
Η πρόσφατη ταση προς πιο στρατικοποιημενες, συγκεντρωτικες και μυστικοπαθεις κυβερνήσεις δημιουργησε ενα αντι-κινημα ανθρωπων που αμφισβητουν την εξουσία και επιμενουν να σκεφτονται για τους εαυτους τους.
Στα απομεινάρια των ολοκληρωτικων σοσιαλιστικων καθεστώτων, υπάρχει μια διαδεδομένη απαίτηση για περισσότερο αυτό-προσδιορισμό και θεμελιώδεις ελευθερίες. Στις ανεξάρτητες δημοκρατίες της πρώην Σοβιετικής Ένωσης, ο ρόλος του Κράτους έχει έρθει και πάλι στη συζήτηση, και νέοι ριζοσπάστες διαβάζουν Μπακούνιν και Κροπότκιν για πρώτη φορά. Πρίν την επέμβαση των τάνκς, οι -μαθητικής έμπνευσης- διαδηλώσεις στη Κίνα το Μάιο του 1989 έδειξαν τις δημιουργικές πιθανότητες της μή-βίαιης άμεσης δράσης και οδήγησαν σε καλέσματα για αυτόνομα συνδικάτα και αυτοδιαχείρηση στα αναρχικά πρότυπα.
Στη Δύση, πολλοί από τη Δεξιά στράφηκαν επίσης στους αναρχικούς στοχαστές για έμπνευση. Ενα νέο κίνημα υπέρ του αναρχο-καπιταλισμού αναδύθηκε το οποίο ήθελε την απορύθμιση ης οικονομίας και να δώσει ένα τέλος στον κυβερνητικό παρεμβατισμό. Αν και στη πραξη εκαναν το αντιθετο, η πρωθυπουργος της Βρετανίας Μαργκαρετ Θατσερ προσπαθησε να “οπισθοχωρισει τα συνορα του κράτους”, ενω στις Η.Π.Α. ο προεδρος Ροναλντ Ρηγκαν ηθελε να τον θυμουνται πρωταρχικά για το οτι “ξεφορτωθηκε τη κυβερνηση απο τις πλατες των ανθρώπων”. Το Φιλελευθερο κομμα το οποιο ωθησε αυτες τις ιδεες παραπερα, εγινε το τριτο μεγαλυτερο κομμα στις Ηνωμενες Πολιτειες τη δεκαετια του 1980.
Ειναι ξεκάθαρη πρόθεση αυτού του βιβλίου να αναδείξει την ύπαρξη μιας μεγάλης αναρχικής παράδοσης η οποία προσφέρει πολλές ιδέες και αξίες σχετικές με τα σύγχρονα θέματα και προβλήματα. Δεν έχει σκοπό, όπως πολλές άλλες μελέτες του αναρχισμού, να είναι μια μεταμφιεσμένη μορφή προπαγάνδας, επιτιθέμενη στις Μαρξιστικές  και Φιλελεύθερες κριτικές, μόνο και μόνο για  να θεμελιώσει την ιστορική σημασία και σύνδεση του αναρχισμού. Ουτε προσφερει, οπως η προσφατη δουλειά του David Miller, εναν απολογισμο του αναρχισμου ως ιδεολογια, ως ενα κατανοητό δογμα που εκφραζει τα συμφεροντα μια κοινωνικης ομαδας.
Το “ Απαιτώντας το Ακατορθωτο” ειναι πρωτίστως μια κριτική ιστορία των αναρχικών ιδεών και κινημάτων, αναζητώντας την προέλευση και ανάπτυξη τους, απο τους αρχαίους πολιτισμούς μέχρι σήμερα. Eξετάζει συγκεκριμένους στοχαστές αλλά δε θεωρεί τις δουλειές τους ως αυτο-αναφορικά και ολοκληρωμένα κείμενα.
Προσπαθεί να τοποθετήσει τους στοχαστές και τα έργα τους σε ενα συγκεκριμένο ιστορικό και προσωπικό πλαίσιο αλλά και ως μέρος των ευρύτερων παραδόσεων.
Το από που μπορεί κάποιος να ξεκινήσει και να τελειώσει σε μια τέτοια μελέτη είναι προφανώς υπο συζήτηση. Θα μπορούσε κάποιος να υποστηρίξει πως η μελέτη του αναρχισμού θα έπρεπε να ξεκινήσει με τον Πιέρ-Ζοζέφ Προυντόν, τον πρώτο αυτο-αποκαλούμενο αναρχικό, και να περιοριστεί μόνο στους επόμενους στοχαστές που αποκάλεσαν τους εαυτούς τους αναρχικούς. Από μια τέτοια μελέτη θα έπρεπε υποθετικά να εξαιρεθει ο Γκόντγουιν, ο οποιος θεωρείται συνήθως ο πρώτος μεγάλος αναρχικός στοχαστής, όπως και o Τολστόυ, ο οποίος ήταν επιφυλακτικός στο να αποκαλεί τον εαυτό του αναρχικό, εξαιτίας των αρνητικών συνειρμών της λέξης επί των ημερών του. Θα έπρεπε επίσης να περιορίσει τον εαυτό του σε συγκεκριμένες περιόδους της ζωής των πιο σημαντικών στοχαστών.
Ο Προυντόν, για παράδειγμα, προς το τέλος της ζωής του υποχώρησε απο τον αναρχισμό, και ο Μπακούνιν και o Κροπότκιν συστρατεύθηκαν κάτω απο το αναρχικό λάβαρο στην ωριμότητα τους.
Γενικά, προσδιορίζω ως αναρχικό αυτό το άτομο το οποίο απορρίπτει όλες τις μορφές της εξωτερικής κυβέρνησης και το κράτος, και πιστεύει ότι η κοινωνία και τα άτομα θα μπορούσαν να λειτουργήσουν καλύτερα χωρίς αυτούς.
Ο φιλελεύθερος από την άλλη είναι αυτός ο οποίος έχει την ελευθερία ως υπέρτατο αγαθό και θα ήθελε να περιορίσει τη δύναμη της κυβέρνησης στο ελάχιστο κι αυτό σε ότι αφορά την ασφάλεια.
Η διαχωριστική γραμμή μεταξύ αναρχικού και φιλελεύθερου είναι λεπτή, και στο παρελθόν οι δύο όροι έχουν χρησιμοποιηθεί εναλλακτικά ο ένας για τον άλλο. Άλλα ενώ όλοι οι αναρχικοί είναι φιλελεύθεροι, όλοι οι φιλελεύθεροι
δεν είναι αναρχικοί. Ακόμα και έτσι, είναι μέλη της ίδιας φατριας,
μοιράζονται τους ίδιους απογόνους και έχουν πολλές ομοιότητες. Και κάποιες φορές σχηματίζουν δημιουργικές ενώσεις.
Σε αυτή τη μελέτη έχω ακολουθήσει το παράδειγμα του Kropotkin ο οποίος, στο διάσημο άρθρο του για την Encyclopaedia Britannica(1910), εντοπίζει την αναρχική “τάση” πίσω, μέχρι το Λάο Τζού και τον αρχαίο κόσμο. Είμαι πρόθυμος να θεμελιώσω τους δικαιολογημένους ισχυρισμούς για μια αναρχική παράδοση αφού ο αναρχισμός δεν εμφανίστηκε απότομα τον δέκατο ένατο αιώνα και μόνο οταν κάποιος αποφάσισε να αποκαλέσει τον εαυτό του αναρχικό. Θα ήθελα επίσης να ξεσκεπάσω αυτό που ο Μάρρευ Μπουκτσίν αποκάλεσε “μια κληρονομιά ελευθερίας” και να ξανασχηματίσω μια ακτή ελευθεριακής σκέψης που έχει καλυφθεί η αποκρυφθεί κατά το παρελθόν απο την κυρίαρχη εξουσιαστική κουλτούρα. Πρωταρχικα περιορισα τον εαυτο μου στους στοχαστες; ποιητες σαν το Shelley και συγγραφεις σαν τους Φράντς Κάφκα, Β. Traven και Ούρσουλα Λε Γκέν που εκφραζουν μια βαθεια αναρχική ευαισθησία τους έχω αφήσει με επιφυλακτικότητα έξω και η πλουσια φλεβα της αναρχικης τεχνης ακουμπήθηκε μονο. Τα κινητρα μου πηγαζουν πρωταρχικα απο τη θεληση μου να δειξω την εκταση και το βαθος της αναρχικης φιλοσοφιας και να αποβαλω την λαϊκή προκαταληψη οτι η αναρχικη παραδοση δεν εχει παραξει στοχαστες πρώτου μεγεθους.
Το “Απαιτώντας το Ακατορθωτο” έχει ως σκοπό το να είναι μια ιστορία της αναρχικής σκέψης και δράσης. Ενώ επιχειρεί να τοποθετήσει τους στοχαστές και τις ιδέες στο ιστορικό και κοινωνικό τους πλαίσιο, η έμφαση που θα δοθεί θα είναι στην ανάπτυξη του αναρχισμού σε ένα πλούσιο, βαθύ και αυθεντικό σώμα ιδεών και αξιών. Θα πρέπει να είναι λοιπόν ιστορικού αλλά και φιλοσοφικού ενδιαφέροντος. Δεν έχει γραφτεί με σκοπό τη προπαγάνδα, αλλά οι δικές μου συμπάθειες δίχως άλλο θα λάμψουν στο δρόμο.
Μια μελέτη του αναρχισμού θα δείξει ότι η διάθεση για ελευθερία δεν είναι μόνο ένα κεντρικό μέρος της συλλογικής μας εμπειρίας αλλά ανταποκρίνεται σε ένα βαθύ ανθρώπινο συναίσθημα. Η ελευθερία είναι απαραίτητη για την αυθεντική σκέψη και δημιουργικότητα. Είναι επίσης και μια φυσική επιθυμία εφόσον μπορούμε να δούμε πως σε κανένα ζώο δεν του αρέσει να μπαίνει σε κλουβί και όλα τα συνειδητά όντα
απολαμβάνουν την ελεύθερη ικανοποίηση των επιθυμιών τους.
Ο αναρχισμός περαιτέρω αναζητά στη κοινωνική ζωή ότι φαίνεται να λειτουργεί στη φύση: το κάλεσμα για αυτό-διαχείριση στη κοινωνική ζωή αντικατοπτρίζει την αυτό-ρύθμιση και αυτό-οργάνωση της ίδιας της φύσης. O αναρχισμός απορρίφθηκε από τους αντιπάλους του ως γελοίος και παράλογος. Οι Εξουσιαστικοί Μαρξιστές αντηχούν τον Λένιν και τον απορρίπτουν μαζί με άλλες μορφές “ αριστερού” κομμουνισμού ως μια “ βρεφική διαταραχή”.  Από αυτή τη σκοπιά βρίσκουν παρέα στους ορθόδοξους Φροϋδικούς που πιστεύουν οτι ο πολιτισμός μπορεί να υπάρξει μόνο στη βάση της εκτεταμένης απώθησης των ενστικτωδών ορμών.  Υπονοείται ότι οι αναρχικοί προβάλουν στο κράτος όλο το μίσος που ένιωσαν για την πατρική εξουσία. Έτσι μια σοβαρή ηθική και κοινωνική φιλοσοφία υποβαθμίζεται σε μια πατροκτόνα ευχή με άσχημο τέλος η απορρίπτεται ως μια μορφή θεραπείας βρεφικής νεύρωσης. Ισχυρίζονται περεταίρω οτι ο αναρχισμός υπολείπεται φιλοσοφικής βάσης και η έκκληση του είναι θεμελιωδώς συναισθηματική.
Αν αυτοί οι ισχυρισμοί είναι ακριβείς, θα ήταν δύσκολο να εξηγηθεί γιατί μερικά από τα καλύτερα μυαλά αυτού του αιωνα, οπως ο Μπέρτραντ Ράσελ και ο Νόαμ Τσόμσκυ εξέλαβαν την αναρχική φιλοσοφία τόσο σοβαρά, ακόμα και αν δεν ενστερνίσθηκαν πλήρως τα συμπεράσματα της. Θα αποδεικνυόταν επίσης δύσκολη η καταγραφή της ευρείας επιρροής του αναρχισμού σαν ένα κοινωνικό κίνημα αυτό τον αιώνα, ιδίως στην Ισπανία, αν δεν προσέφερε μια λογική και χρήσιμη απάντηση σε συγκεκριμένες ιστορικές συνθήκες. Mακριά από το να είναι ουτοπικός η αταβιστικός, ο αναρχισμός μάχεται ευθέως με τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν τα άτομα και οι κοινότητες τόσο στις εξελιγμένες βιομηχανικές κοινωνίες όσο και στις αγροτικές.
Η συνεχιζόμενη έλξη που ασκεί ο αναρχισμός πιθανότατα εντοπίζεται στην  αδιάκοπη συσχέτιση του με τις λογικές αλλά και συναισθηματικές παρορμήσεις που  βρίσκονται βαθιά στο καθένα μας. Είναι ταυτοχρόνως άποψη, τρόπος ζωής αλλά και κοινωνική φιλοσοφία. Αντιπροσωπεύει μια επεξηγηματική ανάλυση των ήδη υπαρχόντων θεσμών και πρακτικών, και την ίδια στιγμή προσφέρει την προοπτική για μια ριζοσπαστικά μετασχηματισμένη κοινωνία. Πάνω από όλα διαφυλάσει τη μαγευτική ιδέα της προσωπικής αλλά και κοινωνικής ελευθερίας -και με την αρνητική έννοια της απελευθερωσης απο ολα τα εξωτερικα δεσμα και την επιβαλλόμενη εξουσια – αλλα και με τη θετικη εννοια της ελεύθερης  απολαυσης της πληρους αρμονιας της υπαρξης.
Όποια και να είναι η μελλοντική του επιτυχία ως ιστορικό κίνημα, ο αναρχισμός θα παραμείνει ένα θεμελιώδες μέρος της ανθρώπινης εμπειρίας, γιατί το πάθος για την ελευθερία είναι μια από τις πιο βαθιές μας ανάγκες και το όραμα για μια ελεύθερη κοινωνία είναι ένα από τα παλαιότερα όνειρα μας. Κανένα δεν μπορεί να κατασταλλεί πλήρως. Και τα δύο θα επιβιώσουν όλων των εξουσιαστών και των Κρατών τους.

Τον μεταφραστή παριστάνει ο risinggalaxy απο τους Σχολιαστές χωρίς σύνορα.

Συνέχεια...

Χέρμπερτ Ρήντ - Το παράδοξο του Αναρχισμού

Posted: by παντιγέρα in
0
Το παρακάτω κείμενο γράφτηκε το 1941.
Σημείωση του ιστοτόπου που δημοσιεύεται το κείμενο:
Σε αυτή την ενδιαφέρουσα εργασία o Herbert Read[1] παρουσιάζει την έννοια του λειτουργικού συμβολαίου σε αντίθεση με το κοινωνικό συμβόλαιο. Το λειτουργικό συμβόλαιο χαρακτηρίζει μια αναρχική κοινωνία όπου τα άτομα οργανώνουν τις υποθέσεις τους στη βάση των λειτουργικών τους στόχων, εθελούσια στοχευμένων από τους συμμετέχοντες. Το κοινωνικό συμβόλαιο, από την άλλη πλευρά, αποτελεί τη βάση του δημοκρατικού κρατισμού, όπου όλοι είναι, αυτόματα από τη γέννηση τους υποχρεωμένοι να ακολουθούν τους κανόνες του κυρίαρχου σώματος. Η κατοχύρωση του κοινωνικού συμβολαίου κατέστη δυνατή με την αντικατάσταση του φυσικού δικαίου (ορθολογικοί κανόνες) με το θετικό δίκαιο(κρατικές εντολές) που δήθεν προέρχεται από τη “λαϊκή θέληση” της οποίας το κράτος είναι η προσωποποίηση.

“Η υψηλότερη τελειότητα μιας κοινωνίας, βρίσκεται στην ένωση της τάξης και της αναρχίας.” Πιέρ Ζοζέφ Προυντόν.[2]



Είναι μόδα, ιδίως μεταξύ των ορθόδοξων Μαρξιστών, να περιφρονούν κάθε πολιτική θεωρία που δεν δικαιώνεται στην πράξη και αυτή η έμφαση στη δράση, οδήγησε συχνά, σε μια σύγχυση μέσων και σκοπών. Τα μέσα πολύ συχνά επισκίασαν τους σκοπούς και έγιναν ένα υποκατάστατο για αυτούς. Η δικτατορία του προλεταριάτου, για παράδειγμα,που εξ’ αρχής προέβαλε ως ένα μέσο προς την αταξική κοινωνία, σταθεροποιείται στη Ρωσία σαν η κυριαρχία μια νέας τάξης.

Πιέρ-Ζοζέφ Προυντόν

Ο Αναρχισμός δεν συγχέει τα μέσα με τους σκοπούς, τη θεωρία με τη πράξη. Ως θεωρία βασίζεται εξ’όλοκλήρου στη λογική και αν η αντίληψη για την κοινωνία στην οποία καταλήγει μοιάζει ουτοπική, ακόμα και χιμαιρική, αυτό δεν έχει σημασία γιατί ότι έχει βασισθεί στη λογική δεν μπορεί να παραδοθεί σε σκοπιμότητες. Η πρακτική μας δραστηριότητα μπορεί να είναι σταδιακή προσέγγιση του ιδανικού, είτε μια απότομη επαναστατική πραγματοποίηση του, αλλά δε μπορεί ποτέ να είναι ο συμβιβασμός. Ο Προυντόν συχνά κατηγορείται ότι υπήρξε αναρχικός στη θεωρία αλλά μόνο ρεφορμιστής στη πράξη: Ήταν, στην πραγματικότητα, συνέχεια αναρχικός που αρνήθηκε να αφοσιωθεί στους κινδύνους της δικτατορίας. Δεν έπαιξε το πολιτικό παιχνίδι διότι ήξερε ότι η οικονομία είναι η θεμελιώδης πραγματικότητα. Έτσι μέχρι και σήμερα είναι κατανοητό ότι η αλλαγή στον έλεγχο της οικονομικής πίστωσης, ή ένα νέο σύστημα κατανομής της γης, μπορεί να μας φέρει πιο κοντά στον αναρχισμό παρά μια πολιτική επανάσταση που μεταβιβάζει απλώς την εξουσία του Κράτους στα χέρια μιας νέας ομάδας φιλόδοξων γκάνγκστερ.

Αναρχισμός σημαίνει κυριολεκτικά μια κοινωνία δίχως “αρχή”, δηλαδή, χωρίς έναν κυβερνήτη. Δεν σημαίνει μια κοινωνία χωρίς νόμο και ως εκ τούτου μια κοινωνία δίχως τάξη. Ο αναρχικός αποδέχεται το κοινωνικό συμβόλαιο αλλά ερμηνεύει αυτό το συμβόλαιο με έναν ιδιαίτερο τρόπο,αυτό το τρόπο που πιστεύει ότι δικαιολογείται καλύτερα από τη λογική.
Κομμούνα του Παρισιού - 1871

Το κοινωνικό συμβόλαιο, όπως ερμηνεύτηκε από τον Ρουσσώ[3], σημαίνει ότι κάθε άτομο στην κοινωνία παραδίδει την ανεξαρτησία του για το κοινό καλό, με την παραδοχή ότι μόνο με αυτό τον τρόπο μπορεί να είναι εγγυημένη η ατομική ελευθερία. Η ελευθερία είναι εγγυημένη από το νόμο, και νόμος, για να χρησιμοποιήσω τη φράση του Ρουσσώ, είναι η έκφραση της γενικής βούλησης.


Μέχρι στιγμή είμαστε στο κοινό έδαφος, όχι μόνο με τον Ρουσό, αλλά με όλη την δημοκρατική παράδοση που έχει δημιουργηθεί με βάση το θεωρητικό υπόβαθρο του Ρουσσώ. Ο αναρχικός αποκλίνει με τον Ρουσσώ -και με την πτυχή της δημοκρατικής παράδοσης που βρήκε την έκφανση της στον κοινοβουλευτικό σοσιαλισμό- στην ερμηνεία του τρόπου με τον οποίο θα πρέπει να διατυπωθεί και να εφαρμοστεί το γενικό.

Ζαν Ζακ Ρουσσώ

Ο ίδιος ο Ρουσσώ δεν ήταν συνεπής σε αυτό το θέμα. Ήταν απολύτως πεπεισμένος ότι κάποια μορφή κράτους θα πρέπει να υπάρχει ως έκφραση της γενικής βούλησης γενικότερα, και ότι η εξουσία που επενδύεται σε αυτό από τη γενική συναίνεση θα πρέπει να είναι απόλυτη. Ήταν εξίσου πεπεισμένος ότι το άτομο θα πρέπει να διατηρεί την ελευθερία του και ότι από την απόλαυση της ατομικής ελευθερίας εξαρτιόταν η πρόοδος και ο πολιτισμός.

Συνειδητοποίησε ως ιστορικό γεγονός ότι το κράτος και το άτομο έρχονταν πάντα σε ρήξη και σαν μια λύση στο δίλημμά επανήλθε στην εκπαιδευτική του θεωρία. Α ο κάθε πολίτης μπορεί να φτάσει να εκτιμά την ομορφιά και την αρμονία των νόμων στη φύση, θα του ήταν αδύνατο να εγκαθιδρύσει μια τυραννία ή να υπομείνει μια.

Η κοινωνία στην οποία θα ζούσε θα ήταν μια φυσική κοινωνία, μια κοινωνία ελεύθερης συναίνεσης όπου ο νόμος και η ελευθερία δεν είναι παρά δύο πτυχές της ίδιας πραγματικότητας. Αλλά ένα τέτοιο σύστημα εκπαίδευσης συνεπάγεται μια προϋπάρχουσα αρχή να το καθιερώσει και η εν λόγω αρχή πρέπει να είναι απόλυτη.

Το σύστημα διακυβέρνησης που προτάθηκε από τον Ρουσσώ στο Κοινωνικό Συμβόλαιο είναι μια εκλεκτορική αριστοκρατία και όχι αληθινή δημοκρατία, και για τον έλεγχο αυτής της αριστοκρατίας φαντάζεται ένα κράτος τόσο μικρό ώστε κάθε άτομο μέσα σε αυτό θα είναι σε θέση να παρακολουθεί και να ασκεί κριτική στη κυβέρνηση. Μάλλον είχε στο μυαλό του κάτι σαν την Ελληνική πόλη κράτος ως τη πραγματική μονάδα. Δεν είχε προβλέψει σίγουρα τις τεράστιες συγκροτήσεις των εκατομμυρίων ατόμων που αποτελούν τα σύγχρονα κράτη και μπορούμε να είμαστε απολύτως βέβαιοι ότι αυτός θα ήταν ο πρώτος που θα παραδέχονταν ότι το σύστημα του, των ελέγχων της εξουσίας, δεν θα μπορούσε να λειτουργήσει υπό αυτές τις συνθήκες.

Αλλά η θεωρία του για το κράτος, η οποία είχε τέτοια βαθιά επίδραση στην ανάπτυξη του σύγχρονου σοσιαλισμού, έχει ερμηνευτεί ως ισχύουσα για αυτούς τους τεράστιους ομίλους ετερογενών δραστηριοτήτων και γίνεται στη συνέχεια μια δικαιολογία για το πιο επικίνδυνο είδος απολυταρχισμού.O κίνδυνος αυτός αναγνωρίστηκε ήδη από το 1815 από τον Μπένγιαμιν Κονστάντ ο οποίος περιέγραψε το Κοινωνικό Συμβόλαιο ως “”le plus terrible auxiliaire de tous les genres de despotisme”.(Το πιο τρομερό από όλα τα είδη του δεσποτισμού).

Αν αυτό που αποκαλεί ο Ρουσσώ αριστοκρατική μορφή διακυβέρνησης είναι λίγο ή πολύ ταυτόσημο με τη μοντέρνα δημοκρατία, αυτό που αποκαλεί δημοκρατία είναι λίγο ή πολύ ταυτόσημο με τη σύγχρονη θεωρία του αναρχισμού και έχει ενδιαφέρον να δούμε γιατί απορρίπτει τη δημοκρατία. Το κάνει για δύο λόγους: Πρώτον γιατί το θεωρεί εκτελεστικά αδύνατο. Ο λαός δεν μπορεί να συνέρχεται διαρκώς για να κυβερνήσει. Πρέπει να μεταβιβάσει εξουσίες, καθαρά ως θέμα διευκόλυνσης – και όταν έχετε εξουσιοδοτημένη αρχή- δεν έχετε δημοκρατία.

Ο δεύτερος λόγος του είναι ένα τυπικό παράδειγμα της ασυνέπειας του. Αν υπήρχε ένας λαός των θεών, λέει, θα μπορούσαν να αυτό-κυβερνηθούν δημοκρατικά, αλλά μια κυβέρνηση τόσο τέλεια είναι ακατάλληλη για τους ανθρώπους.

Αλλά αν η δημοκρατία είναι η τέλεια μορφή διακυβέρνησης, δεν είναι για κάποιον που έχει διακηρύξει την πίστη του στη δυνατότητα τελειοποίησης του ανθρώπου, να τη περιορίσει στους θεούς.

Ότι είναι αρκετά καλό για τους θεούς τόσο καλύτερα για τον άνθρωπο – ως ιδανικό. Αν το ιδανικό υπάρχει θα πρέπει να το αναγνωρίσουμε και επιδιώξουμε, όσο γίνεται, την επίτευξη του.

"Όποιον και να ψηφίσετε,
είμαστε ακυβέρνητοι."
Αλλά το θεμελιώδες ερώτημα σε όλη αυτή τη σοφιστεία αγνοείται από τον Ρουσσώ. Είναι η εξωπραγματική έννοια της “γενικής βούλησης”. Πιθανώς να υπάρχει μόνο ένα θέμα στο οποίο ο λαός να εκφράζει ομόφωνη ή “γενική” θέληση: την υπεράσπιση της φυσικής του ελευθερίας. Ειδάλλως διαιρείται ανάλογα με τις ιδιοσυγκρασίες και μιας και αυτές είναι περιορισμένες σε αριθμό- επαρκώς διαφοροποιημένες και τόσο αμοιβαία αντίθετες σε κάθε δεδομένη γεωγραφική περιοχή- που θα δημιουργήσουν ασυμβίβαστες ομάδες.

Ακριβώς για αυτόν το λόγο ο Ρουσσώ και άλλοι φιλόσοφοι λένε ότι η δημοκρατία είναι αδύνατη.

Υποχρεώνονται σε αυτό το συμπέρασμα, επειδή εμμένουν πεισματικά στα αυθαίρετα όρια του σύγχρονου κράτους -όρια που καθορίζονται από ποτάμια βουνά και στρατιωτικές συμφωνίες και όχι από τη λογική.

Ας υποθέσουμε ότι αγνοούμε αυτά τα όρια ή τα καταργούμε. Η πραγματικότητα είναι, άλλωστε, ότι τα ανθρώπινα όντα έχουν συγκεκριμένες επιθυμίες: με ορισμένες πρωτόγονες επιθυμίες. Αυτά τα ανθρώπινα όντα θα συνδεθούν αυθόρμητα σε σε ομάδες αμοιβαίας βοήθειας, θα οργανώσουν οικειοθελώς μια οικονομία που θα διασφαλίζει την ικανοποίηση των αναγκών τους. Αυτή είναι η αρχή της αλληλοβοήθειας και έχει επεξηγηθεί και δικαιωθεί με πολλά ιστορικά και επιστημονικά στοιχεία από τον Κροπότκιν[4].
Πίοτρ Κροπότκιν

Αυτή είναι η αρχή που ο αναρχικός κάνει θεμέλιο της κοινωνικής τάξης και πάνω στην οποία πιστεύει ότι μπορεί να χτίσει τη δημοκρατική μορφή κοινωνίας που ο Ρουσσώ αισθάνθηκε ότι προορίζονταν για τους θεούς.

Αντί σημειώσεων να αναφέρω ότι, όταν o Ρήντ μιλάει για εθελοντικούς οργανισμούς, δεν εννοεί προφανώς ούτε το 2004 ούτε τους ατενίστας. Εννοεί τους οργανισμούς εκείνους (όπως τα σωματεία) στους οποίους δεν σου επιβάλλεται να συμμετέχεις από μια εξωτερική δύναμη, σε αντίθεση π.χ με το κράτος. Επίσης ο Ρήντ γράφοντας για τον αναρχισμό ότι δεν είναι μια επιστροφή στον πρωτογονισμό, αναφέρεται και στις εναέριες μεταφορές οι οποίες στη εποχή που γράφτηκε το κείμενο δεν θεωρούνταν απειλή για το περιβάλλον( για την ακρίβεια τα περιβαλλοντολογικά ζητήματα δεν υπήρχαν καν ως κίνημα από όσο ξέρω το 1941). Με την πάροδο του χρόνου οι αναρχικοί θεωρητικοί πήραν θέση ενάντια σε μεταφορές επιβλαβείς για το περιβάλλον όπως το αεροπλάνο και το αυτοκίνητο και μίλησαν για τη μείωση τους αν όχι για τη πλήρη κατάργηση. Συγκρίνοντας την αναφορά του Ρήντ με τη δουλειά του Μπούκτσιν, του Γουώρντ για το αυτοκίνητο αλλά και άλλων όπως ο Αντρέα Κάλβο και ο Ρίτσαρντ Σένετ, διαπιστώνουμε ότι ο αναρχισμός αποτελεί μια συνεκτική θεωρία η οποία όσο εντείνονται οι κοινωνικές και περιβαλλοντολογικές επιπτώσεις του καπιταλισμού στον πλανήτη,τόσο γίνεται και πιο επίκαιρη.


Δεν είναι απαραίτητο να επαναλάβω τα εμπειρικά στοιχεία για αυτή την πεποίθηση. Το βιβλίο του Κροπόκτιν μπορεί πλέον να αποκτηθεί για έξι πένες από τη σειρά της Penquin και είναι ένα έργο του οποίου η εγκυρότητα αναγνωρίζεται από κοινωνιολόγους όλων των σχολών. Η δυσκολία δεν είναι δικαιολογηθεί μια αρχή η οποία έχει δυνατά ψυχολογικά όσο και εμπειρικά επιχειρήματα για την υποστήριξη της, αλλά η εφαρμογή αυτή της αρχής στην υπάρχουσα κατάσταση της κοινωνίας. Αυτό το κάνουμε δοκιμαστικά παίρνοντας τους εθελοντικούς θεσμούς που υπάρχουν ήδη και βλέποντας σε τι βαθμό είναι ικανοί να καταστούν μονάδες μιας εθελοντικής κοινωνίας. Τέτοιοι θεσμοί είναι τα σωματεία, τα συνδικάτα, επαγγελματικές ομοσπονδίες και ενώσεις, όλες εκείνες οι ομάδες που κρυσταλοποιούνται γύρω από μια ανθρώπινη λειτουργία. Στη συνέχεια εξετάζουμε τις λειτουργίες που εκτελούνται από το κράτος -και είναι αναγκαίες για την ευημερία μας- και αναρωτιόμαστε σε τι έκταση θα μπορούσαν αυτές οι λειτουργίες να ανατεθούν σε τέτοιες εθελοντικές ενώσεις. Καταλήγουμε έτσι στο συμπέρασμα ότι δεν υπάρχουν βασικές λειτουργίες που δεν θα μπορούσαν να μεταφερθούν. Είναι αλήθεια ότι υπάρχουν λειτουργίες, όπως η διεξαγωγή ενός πολέμου και η χρέωση του ενοικίου που δεν εκφράζουν τη τάση για αλληλοβοήθεια, αλλά δεν χρειάζεται και πολύ σκέψη για να δούμε ότι τέτοιες λειτουργίες θα εξαφανισθούν αν καταργηθεί η κεντρική εξουσία.

Τα λάθη όλων των πολιτικών στοχαστών από τον Αριστοτέλη μέχρι τον Ρουσσώ είχαν να κάνουν με την χρήση της αφηρημένης σύλληψης του “ανθρώπου”.

Τα συστήματα τους υποθέτουν ουσιαστικά την ομοιογένεια αυτού του πλάσματος της φαντασίας τους και αυτό που πραγματικά προτείνουν είναι διάφορες μορφές εξουσίας για την επιβολή της ομοιομορφίας του ανθρώπου.

Όμως ο αναρχικός αναγνωρίζει την μοναδικότητα του ατόμου, και επιτρέπει την οργάνωση στο βαθμό που το άτομο αναζητά τη συμπάθεια και την αλληλοβοήθεια ανάμεσα στους συντρόφους του. Στην πραγματικότητα, κατά συνέπεια, ο αναρχικός αντικαθιστά το κοινωνικό συμβόλαιο με την λειτουργική σύμβαση και η εξουσία του συμβολαίου εκτείνεται μόνο μέχρι την εκπλήρωση της συγκεκριμένης λειτουργίας.

Ο πολιτικά ενωτικός ή εξουσιαστικός, αντιλαμβάνεται τη κοινωνία σαν ένα σώμα υποχρεωμένο στην ομοιομορφία. Ο αναρχικός αντιλαμβάνεται την κοινωνία σαν μια ισορροπία η αρμονία ομάδων και οι περισσότεροι από εμάς ανήκουν σε μια οι περισσότερες τέτοιες ομάδες. Η μόνη δυσκολία είναι η αρμονική αλληλεπίδραση τους.

Αλλά είναι τόσο δύσκολο; Είναι αλήθεια ότι οι συνδικαλιστικές οργανώσεις τσακώνονται μεταξύ τους, αλλά αναλύστε αυτούς τους τσακωμούς και θα διαπιστώσετε ότι οφείλονται σε αιτίες έξω από τη λειτουργία τους (όπως η διαφορετική αντίληψη της θέσης τους σε μια μη-λειτουργική κοινωνία, π.χ. σε μια καπιταλιστική κοινωνία) ή από προσωπικές αντιπαλότητες, οι οποίες είναι μια αντανάκλαση του αγώνα για επιβίωση σε έναν καπιταλιστικό κόσμο. Τέτοιες διαφορές στόχευσης δεν έχουν καμιά σχέση με την αρχή της εθελοντικής οργάνωσης και όντως αποκλείονται από την ίδια την έννοια. Σε γενικές γραμμές οι συνδικαλιστικές ενώσεις μπορούν να συμφωνήσουν μεταξύ τους αρκετά καλά ακόμη και σε μια καπιταλιστική κοινωνία, παρ’ όλη τη προτροπή της στην αντιπαλότητα και την επιθετικότητα.

Αν γυρίσουμε αρκετά πίσω στο χρόνο, για παράδειγμα στο Μεσαίωνα, θα διαπιστώσουμε ότι η λειτουργική οργάνωση της κοινωνίας-αν και ατελώς συνειδητοποιημένη- αποδείχτηκε αρκετά πιθανή και ότι η σταδιακή τελειοποίηση της ματαιώθηκε μόνο από την άνοδο του καπιταλισμού. Άλλες χρονικές περίοδοι και άλλες μορφές κοινωνίας, όπως έδειξε ο Κροπότκιν, επιβεβαιώνουν πλήρως τη δυνατότητα της αρμονικής σχέσης μεταξύ των λειτουργικών ομάδων.

Άρα μπορούμε να πούμε ότι το σύνολο των οικονομικών λειτουργιών του κράτους μπορεί να μεταφερθεί με αυτό τον τρόπο. Τι γίνεται με τις άλλες λειτουργίες; -τη διοίκηση του ποινικού δικαίου, τις σχέσεις με ξένες χώρες που δε βρίσκονται στο ίδιο στάδιο της κοινωνικής ανάπτυξης, την εκπαίδευση, κ.λ.π. ;

Για αυτό το ζήτημα ο αναρχικός έχει δύο απαντήσεις. Κατά πρώτο λόγο υποστηρίζει ότι αυτές οι μη-λειτουργικές δραστηριότητες είναι συναφείς με ένα μη-λειτουργικό κράτος -η εγκληματικότητα για παράδειγμα, είναι σε μεγάλο βαθμό μια αντίδραση στο θεσμό της ιδιωτικής ιδιοκτησίας και ότι οι διεθνείς σχέσεις έχουν σε μεγάλο βαθμό οικονομικά κίνητρα. Αλλά συμφωνεί ότι υπάρχουν ζητήματα, όπως ορισμένες πτυχές της κοινής νομοθεσίας, της εκπαίδευσης των παιδιών, της δημόσιας ηθικής, τα οποία μπορεί να είναι έξω από τη λογική των λειτουργικών οργανισμών. Αυτά, υποστηρίζει, είναι ζητήματα κοινής λογικής που επιλύονται αναφορικά με την καλή θέληση της κοινότητας. Όμως η κοινότητα, για το σκοπό αυτό δεν χρειάζεται αναγκαστικά να είναι τόσο απρόσωπη και μεγαλοπρεπής όσο το κράτος -στην πραγματικότητα θα είναι αποτελεσματική αντιστρόφως ανάλογα προς το μέγεθος της. Η πιο αποτελεσματική κοινότητα είναι η μικρότερη- οι οικογένεια. Πέρα από την οικογένεια είναι η παροικία, η τοπική ένωση των ανθρώπων σε συνεχόμενες κατοικίες. Τέτοιες τοπικές ενώσεις μπορούν να αποτελέσουν τα δικαστήρια και τα δικαστήρια αυτά είναι επαρκή για τη διαχείριση ενός κοινού δικαίου με βάση τη κοινή λογική. Τα δικαστήρια των φέουδων κατά τον Μεσαίωνα για παράδειγμα, εξέταζαν όλα τα εγκλήματα και τα πλημμελήματα, εκτός εκείνων που διαπράττονταν κατά των τεχνητών οντοτήτων του κράτους και της εκκλησίας.

Κατά αυτή την έννοια ο αναρχισμός προϋποθέτει μια καθολική αποκέντρωση της εξουσίας και μια καθολική απλούστευση της ζωής. Απάνθρωπες οντότητες όπως η σύγχρονη πόλη θα εξαφανιστούν. Αλλά ο αναρχισμός δεν σημαίνει κατ’ ανάγκη επιστροφή στην χειροτεχνία και τις υπαίθριες εγκαταστάσεις υγιεινής. Δεν υπάρχει καμία αντίφαση μεταξύ του αναρχισμού και της ηλεκτρικής ενέργειας, του αναρχισμού με τις αεροπορικές μεταφορές, τον καταμερισμό εργασίας και την βιομηχανική αποτελεσματικότητα. Δεδομένου ότι οι λειτουργικές ομάδες θα πρέπει να εργάζονται προς το αμοιβαίο όφελος και όχι για το κέρδος άλλων ανθρώπων ή την αμοιβαία καταστροφή, το μέτρο της απόδοσης θα είναι η όρεξη για την πληρότητα της ζωής.

Υπάρχει μια περαιτέρω αμφιβολία μιας πιο επίκαιρης και επιτακτικής φύσης. Σε ένα αξιοθαύμαστο βιβλίο που εκδόθηκε πρόσφατα -στο “Η κρίση του πολιτισμού”- ο Άλφρεντ Κόμπαν έχει δείξει ότι οι καταστροφές που έχουν πέσει στο Δυτικό κόσμο είναι η άμεση συνέπεια της υιοθέτησης από τη Γερμανία της θεωρίας της λαϊκής ή της εθνικής κυριαρχίας, στη θέση της θεωρίας του φυσικού νόμου που είχε εξελιχθεί από το ορθολογιστικό κίνημα της σκέψης, του 18ου αιώνα, γνωστό ως Διαφωτισμό. Η Γερμανική σκέψη- γράφει ο κ. Κόμπαν:

αντικατέστησε τα φυσικά δικαιώματα με τα ιστορικά δικαιώματα και τη λογική με τη θέληση του Έθνους ή του Λαού, σαν τη βάση του νόμου και της διακυβέρνησης.

.. Το τελικό αποτέλεσμα ήταν η υποκατάσταση της ηθικής με την ιστορία. Πέτυχε ένα πλήρη θρίαμβο μόνο στη Γερμανία. Το διακριτικό σήμα της σύγχρονης Γερμανικής σκέψης είναι η διάλυση της ηθικής στην Λαική Θέληση. Το πρακτικό συμπέρασμα είναι ότι το κράτος είναι η πηγή όλης της ηθικής και το άτομο πρέπει να αποδεχτεί του νόμους και τις πράξεις της χώρας του, ως σαν να έχουν την υπέρτατη ηθική ισχύ.

Δεν θα επαναλάβω τις λεπτομερείς αποδείξεις που προσφέρει ο κ. Κομπάν – ο οποίος είναι ένας επαγγελματίας ιστορικός – για να υποστηρίξει αυτή τη δήλωση, αλλά η αλήθεια είναι αρκετά εμφανής. “Η κυριαρχία,είτε υιοθετεί το δημοκρατικό, εθνικιστικό ή σοσιαλιστικό προσωπείο είτε ένα αμάλγαμα και των τριών, είναι η πολιτική θρησκεία του σήμερα.” Επομένως αν θέλουμε να απαλλάξουμε οριστικά την Ευρώπη από την απειλή για την ειρήνη που η Γερμανία αποτελεί, πρέπει πρώτα απ’ όλα να αμφισβητήσουμε την Γερμανική σύλληψη της εθνικής κυριαρχίας. Όσο αυτή η αντίληψη παραμένει, σαν μια εθνική θρησκεία, θα υπάρχει μιας συνεχής αναζωπύρωση των οργάνων αυτής της πολιτικής -της ένοπλης δύναμης και της αυθαίρετης επιθετικότητας.

Ήταν ένας μεγάλος Γερμανός, έχοντας ήδη θορυβηθεί από τις τάσεις που διαμορφώνονταν τότε ως άμεση αντίδραση από τη Γαλλική Επανάσταση, ο οποίος προειδοποίησε τους συμπατριώτες του για το τέρας που δημιουργούσαν.

Ο Σίλερ έγραψε:

Είναι ,επομένως, η συγκεκριμένη ατομική ζωή που εξαλείφεται ώστε το αφηρημένο σύνολο να συνεχίσει τη μίζερη ζωή του και το κράτος παραμένει για πάντα ξένο στους πολίτες γιατί ποτέ δεν ακουμπά τα συναισθήματα τους. Οι κυβερνητικές αρχές βρίσκονται υποχρεωμένες να ταξινομούν και συνεπώς να απλοποιούν τη πολλαπλότητα των πολιτών και να γνωρίζουν μόνο την ανθρωπότητα σε μια αντιπροσωπευτική μορφή και από δεύτερο χέρι. Ως εκ τούτου καταλήγουν να παραβλέπουν εντελώς την ανθρωπότητα, συγχέοντας τη με μια απλή τεχνητή δημιουργία της κατανόησης, ενώ από τη πλευρά τους οι υποκείμενες τάξεις δεν μπορούν να βοηθήσουν στην επιβολή ψυχρών νόμων που αφορούν τόσο λίγο τις προσωπικότητες τους. Στο τέλος η κοινωνία, κουρασμένη από το βάρος που το κράτος κάνει τόσο λίγο κόπο να ελαφρύνει, διαλύεται σε κομμάτια και έχει διασπασθεί -ένα πεπρωμένο που ακολούθησαν τα περισσότερα Ευρωπαϊκά κράτη.

Έχουν διαλυθεί σε αυτό που μπορεί να ονομαστεί ένα κράτος ηθικής φύσεως, στο οποίο η δημόσια εξουσία είναι μια ακόμα λειτουργία, μισητή και εξαπατημένη από αυτούς που την θεωρούν απαραίτητη, σεβαστή μόνο από αυτούς που δεν μπορούν να κάνουν χωρίς αυτή.( Επιστολές Πάνω Στην Αισθητική Εκπαίδευση του Ατόμου,VI,1795).

Σε αυτά τα προφητικά λόγια ο Σίλερ δήλωσε ότι ο ανταγωνισμός μεταξύ της οργανικής ελευθερίας και των μηχανικών οργανισμών, έχει αγνοηθεί στην πολιτική ανάπτυξη της Ευρώπης με αποτελέσματα που βλέπουμε τώρα παντού τριγύρω μας.

Ο αναρχισμός είναι η τελική και πιο επείγουσα διαμαρτυρία ενάντια σε αυτή τη μοίρα: μια ανάκληση αυτών των αρχών που μόνο αυτή μπορεί να εγγυηθεί την αρμονία της ύπαρξης του ατόμου και τη δημιουργική εξέλιξη της ευφυίας του.

Σημειώσεις :

[1]Περισσότερα για τον Herbert Read στον ιστοτόπο wikipedia:

http://en.wikipedia.org/wiki/Herbert_Read

[2] Πιερ Ζοζέφ Προυντόν “Περι Ιδιοκτησίας”Εκδόσεις Κατσάνος

Τίτλος πρωτότυπου: Pierre -Josheph Proudohn”What Is Property”

[3] Ζαν Ζακ Ρουσσώ “Το Κοινωνικό Συμβόλαιο” Εκδόσεις ΠΟΛΙΣ

[4] Πιοτρ Κροπότκιν “Αλληλοβοήθεια – Ένας Παράγοντας της Εξέλιξης”

Εκδόσεις Καστανιώτη. Μετάφραση:Δημήτρης Ποταμιανός.

Τίτλος πρωτότυπου: Peter Kropotkin“Mutual Aid:A Factor of Evolution” – William Hanneman Publishing 1902

Την μετάφραση έκανε ο risinggalaxy για τους "Σχολιαστές χωρίς σύνορα".
Το κείμενο στα αγγλικά βρίσκεται εδώ: panarchy.org/read/anarchism

Συνέχεια...

back to top